прыско́чыць сов.

1. подскочи́ть, припры́гнуть;

2. (напасть) набро́ситься, наскочи́ть;

п. з кулака́мі — набро́ситься с кулака́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

успа́сці сов. (на след) напа́сть;

у. на ду́мку — (каму) безл. прийти́ в го́лову (кому), осени́ть (кого)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

налучы́ць сов., разг.

1. напа́сть, наткну́ться, натолкну́ться, набрести́;

н. на во́ўчую я́мунапа́сть (натолкну́ться, набрести́) на во́лчью я́му;

2. насти́гнуть, насти́чь; засти́чь, засти́гнуть;

3. (каго, што) случи́ться (с кем, чем);

яго́ы́ла бяда́ — с ним случи́лась беда́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Напа́сць ’несправядлівае абвінавачванне, паклёп’ (Нас., Яруш.), ’нагавор, паклёп’, ’гора, бяда’ (Гарэц.), ’дарэмшчына’ (робіць як за напасць), ’нагавор, паклёп’, ’бяда, гора’ (ТС), напась ’выдумка, памылковае непраўдзівае абвінавачванне, нападкі’ (бялын., Янк. Мат.), напа́сць (napáść) ’бяда, гора’ (рагач., будакаш., Мат. Гом., Пятк.); сюды ж напа́слівы ’які ўзводзіць на іншых паклёп, ставіць іх пад падазрэнне’, напа́сны ’небяспечны’, напа́ставаць ’несправядліва узводзіць на каго-небудзь віну, паклёп; паклёпнічаць’ (Нас.), напаснык (< напастник) ’чалавек, які прыносіць бяду, няшчасце’ (Булг.); рус. напасть ’няшчасце, бяда’, ’нагавор’, ’прынясенне’, ’нечаканае шчасце, удача’, укр. ’прычэпка’, ’бяда, няшчасце’, ’штраф’, ’паклёп’, польск. napaść ’напад, прычэпка’, ’прымус’, ’бяда, няшчасце’, ’хвароба коней і інш.’, чэш. nápast ’няшчасце’, ’прынада; западня’, ст.-чэш. ’цяжкасць’, ’жах’, славен. napâst ’нападзенне’, серб.-харв. на́паст ’няшчасце, бяда, напасць’, балг. напа́ст ’напасць, бяда, няшчасце’, макед. напаст ’тс’, ст.-слав. напасть ’спакуса’, ’нападкі’, ’няшчасце’. Шырокая семантыка сведчыць, што гэта хутчэй за ўсё самастойнае для кожнай славянскай мовы, аднак дастаткова старажытнае ўтварэнне ад дзеясловаў тыпу напа́сць, напада́ць, што маюць вялікі спектр значэнняў: ’напасці, наляцець’, ’наваліцца’, ’апанаваць’, ’раптоўна з’явіцца’, ’прыгнятаць’ і інш. (Махэк₂, 389; Фасмер, 3, 43).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

наскочи́ть сов.

1. (натолкнуться) наско́чыць; наткну́цца;

наскочи́ть на столб наско́чыць (наткну́цца) на слуп;

2. перен. (напасть) наско́чыць, напа́сці;

наскочи́ть на неприя́тность наско́чыць на непрые́мнасць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́шасць ж.

1. эпиде́мия; пове́трие ср.; (скота — ещё) падёж м.;

2. перен. зара́за; пове́трие ср.; напа́сть; ме́рзость;

марава́я п. — морово́е пове́трие; морова́я я́зва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Qui capit uxorem, litem capit atque dolorem

Хто бярэ сабе жонку, той набывае сварку і гора.

Кто берёт себе жену, тот приобретает ссору и горе.

бел. Страчаліся ‒ цалаваліся, а як у адну хату сышліся ‒ за чубы ўзяліся. Не меў Саўка клопату, дык жонку ўзяў. Ажаніўся ‒ і як за хмару закаціўся.

рус. «Что весел?» ‒ «Да женюсь». ‒ «А что головушку повесил?» ‒ «Да женился». Взял жену, забудь тишину. Жениться легко, ужиться трудно. Женихом весел, а мужем нос повесил. Жениться ‒ не всё веселиться. Женишься раз ‒ а плачешься век. Жениться ‒ не напасть, да как бы, женившись, не пропасть.

фр. Qui femme a guerre a (У кого жена, у того и война).

англ. All are good lasses, but where bad wives come from? (Все девицы хороши, откуда берутся плохие жёны?).

нем. Ehestand, Wehestand (Супружество ‒ состояние боли).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

наско́чыць сов.

1. (натолкнуться на ходу) наскочи́ть;

2. наскочи́ть, наткну́ться, нарва́ться;

н. на непрые́мную сцэ́ну — наскочи́ть (нарва́ться) на неприя́тную сце́ну;

не на таго́ ~чыўразг. не на того́ нарва́лся;

3. (напасть) наскочи́ть;

4. (внезапно прийти) нагря́нуть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навалі́цца сов.

1. (придавить всей тяжестью) навали́ться, нале́чь;

2. (дружно взяться за что-л.) навали́ться, нале́чь;

3. навали́ться, напа́сть; набро́ситься;

н. на во́рага — навали́ться (напа́сть) на врага́;

і́ліся ўсе на аднаго́ — навали́лись (напа́ли) все на одного́;

4. разг. (упасть во множестве) навали́ться, напа́дать;

і́лася мно́га лі́сця ў кало́дзеж — навали́лось (напа́дало) мно́го ли́стьев в коло́дец;

5. перен. (о сне) смори́ть;

6. перен. (начать ругать) наки́нуться, напусти́ться;

7. перен. (о болезни) обру́шиться;

хваро́бы ~лі́ліся — на яго́ боле́зни обру́шились на него́;

8. перен. (внезапно возникнуть) навали́ться;

і́лася бяда́ — навали́лась беда́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зза́ду

1. нареч. (где) позади́, сза́ди; назади́;

ён сядзе́ў далёка з. — он сиде́л далеко́ позади́;

2. нареч. (откуда) сза́ди;

напа́сці з.напа́сть сза́ди;

3. в знач. предлога с род. поза́ди, сза́ди; за (кем, чем);

ён ішо́ў з. во́за — он шёл позади́ (сза́ди) во́за, он шёл за во́зом

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)