Тля́на (тля́но) ’сыра, мокра, туманна’ (бяроз., Шатал.), тлатля́но ’вельмі мокра, сыра’ (там жа). Прыслоўе ад тлець ’гніць’ (гл.), магчыма, з экспрэсіўным падваеннем першага складу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́шна ’мокра, сыра’ (Сцяшк. Сл.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тла-тля́на (тла‑тля́но) ’вельмі мокра, сыра’ (Сл. Брэс.; бяроз., Шатал.). Гл. тляна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
mokro
мокра; вільготна;
mokro na dworze — мокра на дварэ;
dziecko ma mokro — дзіця мокрае;
na mokro — папярэдне намачыўшы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
шы́галле, ‑я, н., зб.
Абл. Ігліца. Хоць дождж і ў лесе вымачыў зямлю, але пад шатамі вялікіх дрэў было не мокра, прынамсі, шыгалле, якое ляжала тут скрозь, заставалася амаль сухое. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прырэ́чча, ‑а, н.
Мясцовасць, размешчаная каля ракі, на беразе ракі. Дзьмуў моцны вецер, заносячы густым снегам Дняпро, прырэчча, Чыжыкавы сляды. Лупсякоў. У нагах стома, мокра ў абутку, бо ісці даводзіцца прырэччам, пераступаць колішнія глыбокія каналы, што заплылі тванню, зацвілі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аблюбава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак., каго-што.
Выбраць сабе каго‑, што‑н. па густу, па жаданню. Аблюбаваць жаніха. □ У Пінску ж.. [Лабановіч] і краму сабе аблюбаваў, дзе можна браць сёе-тое напавер, бо грошы не заўсёды бываюць у кішэні. Колас. Чалавек аблюбаваў сабе мясціну, памацаў, каб не было мокра, і лёг. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Пакрыцца потам. Лоб.. [Сіўцова] спацеў, ад напружання спацела рука. Васілевіч. Андрэй пачуў, што і ён спацеў: мокра за плячыма. Пташнікаў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыцца вільгаццю, кроплямі пары; запацець. У Зоі на вочы набеглі слёзы, акуляры адразу спацелі, стала кепска відаць. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ва́дка ’рыбалоўная прылада’ (Мат. Гом.). Суфіксальнае ўтварэнне ад вата ’невад, рыбалоўная прылада’ (З нар. сл.), запазычанага з ням. (с.-в.-ням. wate, с.-н.-ням. wade ’рыбалоўная сетка’). Фанетыка няясная. Параўн. чэш. wadka ’невад’ < ням. Wathe, на якое ўказвае Брукнер (596), польск. wada, в.-луж. wata, н.-луж. wata ’тс’ (Махэк₂, 678).
Ва́дка ’сыра, мокра’ (Бяльк.). Да вадкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́сны 1 ’пакрыты расой’ (ТСБМ, Гарэц., Шат., Байк. і Некр.; крэўск., Стан.; Сл. ПЗБ, ЛА, 5), ро́сна ’мокра ад расы’ (Шат., Стан., Ян., ТС), ро́сна, ро́сно, расно́ ’росна’ (Сл. ПЗБ). З прасл. *ros‑ьnъ (рус. росной, росный, чэш. rosný, славен. rȏsen, серб. ро̏сан і харв. rȍsan, макед. росен, балг. ро́сен) ’росны’. Да раса́ (гл.).
Ро́сны 2 ’ураджайны, урадлівы’ (ТС). Гл. расны 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)