гнусм., собир., зоол. гнюс, род. гню́су м., за́едзь, -дзі ж., машкара́, -ры́ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мусколь, муску́ль, музколь ’дробная куслівая машкара’ (ТС). Да музку́ль (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нэ́раць ’машкара’ (Весці АН БССР, 1969, 4, 129). Гл. нерадзь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ублы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1.у што. Заблытацца ў чым-н.
Конь ублытаўся ў пастронкі.
2.чым. Абвязацца, абматацца чым-н.
У. рознымі лахманамі, каб машкара не кусала.
3.перан., у што і без дап. Умяшацца, увязацца ў што-н. (разм., неадабр.).
У. ў чужую справу.
|| незак.ублы́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
накуса́цьсов., в разн. знач. накуса́ть;
машкара́ ~са́ла ру́кі — мошкара́ накуса́ла ру́ки;
н. свінцу́ — накуса́ть свинца́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
midge
[mɪdʒ]
n.
1) мо́шка f., coll.машкара́f.
2) ка́рлік -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
*Маказоб, моказо́б ’вельмі дробныя мошкі’ (ТС). Відаць, балтызм. Параўн. літ.makataĩ ’машкара’, žė́béti ’прагна есці губамі’. Утварэнне накшталт ⁺мошкаедзь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Не́радзь ’неўраджай, неўрадлівы год, недарод’ (Сцяшк.; любан., Жыв. сл.; слаўг., Нар. сл.), нёродзь ’тс’ (ТС). Сюды ж нерадзь (nieradź) ’дробныя ягады; заморкі, няўдалая гародніна’ (Жд. 1; в.-дзв., Шатал., Арх. Фед., ТС), ’што-небудзь дробнае, невялікага памеру, росту’ (Сл. ПЗБ), ’машкара’ (свісл., карэл., Сл. ПЗБ), нэрадзь (нэраць) ’тс’ (зэльв., Сл. ПЗБ). З не і радзіць (гл.). Меркаванні пра запазычанне часткі пералічаных слоў са значэннем ’машкара’, ’што-небудзь дробнае, невялікага памеру, росту’ з літ.пегёсіа ’нікчэмнасць, нечысць (пра мух), ненасытны чалавек, пераборлівае ў ядзе парася’ (гл. Сл. ПЗБ) не пераконвае, паколькі значэнне ’машкара’ добра выводзіцца са значэння, ’нешта дробнае, малое, дрэннае’, што ў сваю чаргу з ’якое не ўрадзілася’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
gnat
[næt]
n.
1) мо́шка f., coll.машкара́f., гнюс -у m.
2) Brit. кама́р -а́m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Машка, ст.-бел.машкара ’маска’ запазычана са ст.-польск.maszkara (Кюнэ, 77; Булыка, Лекс. запазыч., 119), якое з італ.maschera < араб.mashara ’тс’ (Брукнер, 324; Бернекер, 2, 23).