◎ Паўло́нне ’мера пры куплі-продажу’ (Інстр. III), ’паўахапак’ (Шат.). Да паў- ’палавіна’ і лона (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыло́нне, прыло́нак ’лона; калені; месца (для дзяцей) на каленях’ (Нас., Байк. і Некр.); таксама сюды ж прыло́нне ’аб’ём, абхват рукамі; мера пры куплі-продажы’ (Нас., Інстр. 3). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад ло́на ’грудзі; чэрава; калені; ахапак, бярэмя’ (гл.) < прасл.*lono, якое ўжо мела як гэтыя, так і семантычна блізкія значэнні (ЭССЯ, 16, 32–35).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
womb
[wu:m]
n., Anat.
1) ма́тка f.
2) Figur.ло́на, уло́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Лане́шча, на ланешны (насіць) ’на руках’ (рэчыц., Нар. сл.). Бел. рэгіяналізм, утвораны пры дапамозе суф. ‑(і)шна ад лоні (мн.), лоня ’лона’ (гл.). Адносна націску параўн. лано.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bosom[ˈbʊzəm]n.
1. жано́чыя гру́дзі
2. грудзі́на (кашулі, сукенкі)
3.ло́на;
in the bosom of one’s family у ло́не сваёй сям’і́
4. сэ́рца, душа́
5. па́зуха;
in one’s bosom за па́зухай
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
◎ Лано1 ’палажэнне рукі для накладання на яе бярэмя дроў’ (пух., Сл. паўн.-зах.), ’абярэмак, ахапак дроў, бацвіння і інш.’ (ст.-дар., Сл. паўн.-зах., Нар. сл., Мат. Гом.), ланом, на лане ’на руцэ, на руках’ (Янк. I), петрык, лано, лоно ’зжатыя або скошаныя збожжавыя памерам як на сноп, але яшчэ не звязаныя’ (КЭС). Да лона (гл.).
◎ Лано2 ’калені’, ’спадніца, падол’ (Мат. Гом., Мат. Маг.; паўдн.-мін., Сл. паўн.-зах., БНТ, Лег. і пад.). З ладно (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bosom
[ˈbʊzəm]1.
n.
1) гру́дзі, pl. only;ло́наn.
2) грудзі́на f. (кашу́лі, блю́зкі)
3) па́зуха f.
in one’s bosom — за па́зухай (трыма́ць), за па́зуху (кла́сьці)
4) ло́наn.
in the bosom of one's family — у ко́ле свае́ сям’і́
5) сэ́рца n., ду́мкі, пачу́цьці pl.
6) абды́мкі pl. only.
2.
adj.
сардэ́чны
bosom friend — сардэ́чны, неразлу́чны ся́бра
3.
v.t.
1) прытуля́ць да ўло́ньня, прыла́шчваць, прыгалу́бваць; абдыма́ць
2) пяле́гаваць; пе́сьціць, хава́ць у сэ́рцы (надзе́ю)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Вядро́ ’вядро’. Ст.-рус.вѣдро, рус.ведро́, укр.відро́, польск.wiadro, чэш.vědro, ст.-слав.вѣдро, балг.ведро́, серб.-харв.вѐдро і г. д. Прасл.*vědro ’вядро’. Гэта слова адносіцца да і.-е. асновы на ‑r/n‑, *u̯ed‑r‑: *u̯ed‑n‑ ’вада’; гл. вада́. Гэта значыць, што першаснае значэнне слова «вядро» — ’пасуда для вады’. Да семантыкі параўн. грэч.ὑδρία ’вядро для вады’ (ὕδωρ ’вада’). Прасл. вакалізм ‑ě‑ — ступень падаўжэння. Параўн. Фасмер, 1, 283–284; Брукнер, 610 (з вельмі дзіўнай заўвагай: «tylko małorus. wedro, zamiast *widro, niezgodne w samogłosce»); Махэк₂, 681; БЕР, 1, 127. Няпэўная сувязь з літ.vė́daras ’страўнік’, ст.-інд.udáram ’бруха; чэрава, лона’ (супраць Фасмер, 1, 284).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
за́раз, прысл.
1. У сучасны момант, у гэты час, цяпер. Усе цяпер на копцы бульбы, Дораг зараз кожны дзень.Панчанка.Дзе раней быў мох, там зараз канюшыны стог.З нар.// Толькі што, зусім нядаўна. Расказаная зараз гісторыя.// У самым скорым часе, хутка (пра дзеянні, падзеі, якія маюць вось-вось адбыцца). Ціха, дзеці, калі ласка, Раскажу вам зараз казку.Муравейка.
2.(звычайназчасціцай «жа»). Неадкладна, у гэты ж момант. [Цімафею Міронавічу] закарцела тады як-небудзь паказаць .. сваю сілу, зараз жа, неадкладна праверыць дзейнасць яе на якім-небудзь аб’екце.Зарэцкі.
зара́з, прысл.
Адразу, за адзін раз, адначасова. Рабіць дзве работы зараз. □ Богут ветлівым паклонам Гасцей вітае дарагіх І раскрывае сваё лона, Каб прытуліць зараз дваіх.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
łono
łon|o
н.
1.лона, улонне; чэрава;
w ~ie matki — у лоне маці;
2. нетры;
na ~ie przyrody — на ўлонні прыроды; на прыродзе;
na ~ie rodziny — у сямейным коле;
na ~ie czyim — на каленях у каго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)