Кабала́ ’пэўная залежнасць ад каго-н., паднявольнае становішча; прыгнёт’ (БРС, ТСБМ, Мат. Маг., Яруш.), ’турбота, клопат, падман, дробязь, глупства’ (Нас.). Значэнні слова паказваюць на магчымыя змяшэнні двух запазычаных слоў. Адно з іх можа адносіцца да польск.kabala, якое ўзыходзіць да ст.-яўр.kabbālāh ’патаемная навука’ (гл. Слаўскі 2, 8). Адсюль значэнні ’падман, глупства’ і да т. п. Другое (значэнні ’турбота, клопат’) — да рус., укр.кабала ’завінавачанасць, няволя’, запазычаных з усходніх моў, гл. Фасмер, 2, 148.
Каба́ла ’гадальныя карты’ (Федар., 2), кабалы ’тс’ (Шат.). Параўн. у Федароўскага, 2, 113: «закінь ты мне кабалу…». Бел.кабала ў гэтым значэнні паходзіць з кабала ’варажба на картах’, крыніцай якога з’яўляецца польск.kabała ’варажба на картах; варажба ўвогуле’. Карскі (1904, 172) у якасці крыніцы для бел.каба́лы ’пасьянс’ называе ст.-яўр.kabbālāh.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кабала́2
(ст.-яўр. kabbäläh = паданне, традыцыя)
сярэдневяковае містычнае вучэнне ў іудаізме, заснаванае на пошуку асновы ўсіх рэчаў у лічбах і літарах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кабала́1
(тур. kabala, ад ар. qabālä)
1) даўгавое абавязацельства ў Вялікім княстве Літоўскім (14—17 ст.);
2) поўная залежнасць ад каго-н., заняволенне (напр. памешчыцкая к).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кабала́
(тур. kabala, ад ар. kabal = дагавор аб куплі-продажы)
1) даўгавое абавязацельства ў Вялікім княстве Літоўскім (XIV—XVII стст.);
2) перан. поўная, крайне цяжкая эканамічная залежнасць.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
каба́льны, -ая, -ае.
1.гл.кабала.
2.перан. Звязаны з цяжкімі ўмовамі, нявыгадны для аднаго з бакоў.
Кабальныя ўмовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Каба́лніца, кабалныця ’гадалка на картах’ (Нар. лекс.), кабальніца ’тс’ (Федар., 2, 113). Утворана ад кабала ’варажба на картах’, якое як і зах.-укр.кабала ’тс’, запазычана з польск.kabała ’тс’, гл. Слаўскі, 2, 8.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Hörigkeit
f -
1) прыго́нная зале́жнасць; кабала́, няво́ля
2) зале́жнасць, падпарадкава́насць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ра́бстван Sklaveréi [-və-] f -; Knéchtschaft f - (кабала);
вы́зваліць з ра́бства aus [von] der Sklaveréi befréien
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кабалі́стыка
(ад кабала2)
1) магічныя ўяўленні і абрады ў яўрэяў, звязаныя з кабалой ;
2) перан. што-н. заблытанае, незразумелае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)