Жучкі́ ’сухія скваркі’ (мядз., Нар. сл., 59). Параўн. рус. пенз. жучо́к ’шалупінне ў крупах’. Відаць, сем. перанос паводле формы (памянш. жучок ад жук 1 (гл.). Параўн., аднак, яшчэ рус. кур. жу́рки, балг. журнулѝни ’скваркі’; параўн. журэць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы; Р мн. ‑ровак; ж.
Памянш.-ласк. да карова.
•••
Божая кароўка — жучок чырвонай, жоўтай або белай афарбоўкі з плямкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
pluskwa
ж.
1. клоп;
2. перан. жучок (прылада для падслухоўвання)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Жуко́віна ’персцень’ (Сл. паўн.-зах., Жд., Шат., Жыв. сл., 149), жыко́віна (Шат.; бяроз., Шатал., жыт., Лексика Пол., 286). Рус. наўг., арханг., алан. жуко́ви́на ’тс’, ’жучок’, укр. жуко́вина ’пярсцёнак з каменем’ (Жэлях.), жукови́на ’жучок’ (Грынч.). Параўн. ст.-рус. жукъ ’рэльефнае ліццё на метале’; відаць, сем. перанос ад слова жук 1 па форме, магчыма, з улікам прыпадабнення лапак жука да захватаў для трымання камення ў персцені. Жуковіна — суфіксальнае вытворнае ад жук. Фасмер, 2, 64; Якабсон, Word, 8, 1952, 338.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Курку́ль ’селянін-кулак’, ’хцівы, скупы чалавек’ (ТСБМ, Сцяшк.). Параўн. каракуль (гл.). Няясна. Ці не звязана гэта з караголь ’ястраб’? Іншая версія: запазычанне з бурсацкай мовы. Параўн. лац. curculio ’хлебны жучок’ з радам пераносных значэнняў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
замуці́ць, ‑мучу, ‑муціш, ‑муціць; зак., што.
Зрабіць мутным. Жучок-плывунец спрытна даў нырца і замуціў з дна ваду. Даніленка. Калі Васіль пераступіў парог цёплага памяшкання, духата ў хаце дала яму ў твар і замуціла свядомасць. Грамовіч.
•••
Вады (нікому) не замуціць — (нікому) не зрабіць шкоды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́гінг
(ад англ. bug = насякомае, жук)
1) падслухоўванне з дапамогай электронных сродкаў;
2) устройства мініяцюрных памераў для падслухоўвання, якое тайна манціруецца ў жыллі або адзенні; «жучок».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хрумсце́ць, ‑мшчу, ‑мсціш, ‑меціць; незак.
Разм. Тое, што і хрумстаць. Каля плота хрумсцелі абабранымі зялёнымі яблыкамі дзеці. Адамчык. Жучок [сабака] хапае цукар на ляту, хрумсціць ім. Лупсякоў. Сняжок хрумсціць пад нагамі. Брыль. Пад нагамі хрумсцела тонкая наледзь. Навуменка. Мякка хрумсціць пад нагамі сушняк. Барадулін. Хрумсцяць у садзе пад падэшвамі крупінкі вугалю ў траве. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Красаві́к 1 ’чацвёрты месяц года’ (ТСБМ, Гарэц., Нас.), ’пяты месяц года’ (Яруш.). Гл. краса 2.
Красаві́к 2 ’баравік, які расце, калі красуе жыта’ (Сцяшк. Сл., Мат. Гом.). Гл. краса 2.
Красаві́к 3 ’жучок на коласе ў час красавання злакаў’ (Ян.). Гл. краса 2.
Красаві́к 4 ’лешч’ (Мат. Гом.). Нераст ляшча адбываецца ў час красавання злакаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́гінг
(англ. bugging, ад bug = насякомае, жук)
1) падслухоўванне з дапамогай сучасных электронных сродкаў;
2) устройства мініяцюрных памераў, якое тайна манціруецца ў жыллі або адзенні, «жучок».
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)