пераваява́ць

‘праваяваць нанова што-небудзь (вайну) і без прамога дапаўнення; скончыць ваяваць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пераваю́ю пераваю́ем
2-я ас. пераваю́еш пераваю́еце
3-я ас. пераваю́е пераваю́юць
Прошлы час
м. пераваява́ў пераваява́лі
ж. пераваява́ла
н. пераваява́ла
Загадны лад
2-я ас. пераваю́й пераваю́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час пераваява́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

агале́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. Агаліцца, страціць покрыва.

Агалелі дрэвы, палі.

2. перан. Збяднець, згалець.

За вайну агалела вёска.

|| наз. агале́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

go to war

а) пача́ць вайну́

б) ісьці́ на вайну́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

вайна́, -ы́, мн. во́йны і (з ліч. 2, 3, 4) вайны́, во́йнаў, ж.

1. Узброеная барацьба паміж дзяржавамі, народамі і пад.

Першая сусветная в.

Вялікая Айчынная в.

Халодная в.

Знаходзіцца ў стане вайны з кім-н. Пайсці на вайну.

В. нерваў (перан.).

2. перан. Пра стан варожасці, барацьбу з кім-, чым-н.

Эканамічная в.

Аб’явіць вайну бракаробам.

|| прым. вае́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэпара́цыі, -цый, адз. -ыя, -і, ж. (спец.).

Выплата дзяржавай, якая распачала вайну, дзяржавам, што панеслі страты ў гэтай вайне, грошай або іншага віду кампенсацыі.

|| прым. рэпарацы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ваява́ць, ваю́ю, ваю́еш, ваю́е; ваю́й; незак.

1. Весці вайну, удзельнічаць у вайне, змагацца.

В. да перамогі.

В. з недахопамі (перан.: змагацца).

2. перан. Сварыцца, буяніць.

Напіўся, вось і ваюе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узбро́ены, -ая, -ае.

Які мае адносіны да барацьбы са зброяй у руках.

У. атрад.

Узброенае паўстанне.

Узброеныя сілы (армія, войскі). У. нейтралітэт (неўмяшанне ў вайну пры поўнай да яе гатоўнасці).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

меч, мяча́, мн. мячы́, мячо́ў, м.

Старадаўняя халодная зброя, падобная на вялікі нож, востры з абодвух бакоў.

Падняць меч на каго-н. — пачаць вайну, пайсці супраць каго-н.

Скрыжаваць мячы — пачаць паядынак, бой, спрэчку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

draw the sword

пача́ць вайну

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Krieg

m -(e)s, -e вайна́

inen ~ uslösen — распалі́ць вайну́

inen ~ erklären — аб’яві́ць вайну́

in den ~ zehen* — ісці́ на вайну́

~ bis aufs Msser — вайна́ не на жыццё, а на смерць

den ~ entfsseln — развяза́ць вайну́

den ~ führen — ве́сці вайну́

zum ~(e) rüsten — узбро́йвацца, рыхтава́цца да вайны́

zum ~ triben* — уця́гваць у вайну́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)