Пазёмка 1 ’замець’ (ТСБМ, Янк. 3., Інстр. I). Рус. позёмка. Суфіксальнае вытворнае ад словазлучэння па земі (параўн. корань zem‑ у словах пазём, чарназём і інш.).
Пазёмка 2 звычайна толькі мн. пазёмкі ’суніцы’ (ТСБМ, Янк., Яруш., Гарэц., Сцяшк., Кіс., Бесс., Мат. Гом.), пазёмкі, пазю́мкі, позі́нкі ’тс’ (Сл. ПЗБ). Рус. пазе́мка, польск. poziomka ’тс’. Гл. пазёмка 1, у бел., відаць, з польск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пана́трыць ’узяць за правіла рабіць што-н. дрэннае (пра чалавека, жывёлу)’ (Янк.), ’прызвычаіцца’ (Сцяшк. Сл.). Няясна. У якасці параўнаўчага матэрыялу можна прывесці толькі польск. дыял. ponatrzać ’паўтараць у гневе адно і тое ж’. Прымаючы пад увагу семантыку чэш. dotěrný ’надакучлівы, назойлівы’, якое з’яўляецца вытворным ад terti (церці) (Махэк₂, 658 і наст.), відаць, бел. і польск. словы магчыма звязаць з гэтым коранем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перава́га ’асаблівасць, якая выгадна адрознівае адно ад аднаго’ (ТСБМ, Гарэц., Нас.), сюды ж у перавагу — гульня (гродз., Нар. словатв.). Ст.-бел. превага (XV ст.) запазычана са ст.-польск. przewaga ’кошт, затраты, перамога’. У выглядзе перавага аформілася, відаць, пазней; формы з пера- зафіксаваны толькі ў вытворных: переваженье, переважити(ся), переважоный (Булыка, Запазыч., 54). Гл. таксама вага́. Сюды ж пераважыць, пераважны і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́льма ‘нядаўна’ (Сцяшк. Сл.). Параўн. польск. tylma, tylmo ‘чуць, ледзве не’ (Варш. сл.). Няясна; магчыма, ад зыходнага тыле ‘столькі, толькі’ (гл.), ускладненага ўзмацняльнай часціцай *‑ma (*‑mi), як у *tolьma/*tolьmi ‘вельмі шмат’, *kolьma/*kolьmi ‘як многа’, *velьma/*velьmi/*velьmo ‘вельмі’, *vьsьma ‘надта, дужа’ і інш. (ESSJ SG, 1, 320–322).
Тыльма́ ‘бабка ў каня (якую на зіму каню абразаюць)’ (ТС). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ́раз ‘цяпер’ (Сл. ПЗБ), тэ́рас ‘тс’ (Сл. ПЗБ, шчуч., З нар. сл.), тэразне́йшы ‘цяперашні, сучасны’ (гродз., Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.), ст.-бел. тэразъ, тэразъ ‘зараз, цяпер’ (XVII ст.), теразнейший, терезнейший ‘цяперашні’ (ГСБМ). Са ст.-польск. teraz ‘толькі што’, tenraz ‘цяпер’ (XVI ст., ESSJ SG, 2, 654; Борысь, 630), сучаснага польск. teraz, terazniejszy з тым жа значэннем (Булыка, Лекс. запазыч., 157).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Simul ac quis misertus est, memoria interiit
Як толькі хто робіцца бедным, аб ім ніхто не ўспамінае.
Как только кто становится бедным, о нём никто не вспоминает.
бел. Хто ў бядзе і ў вялікім няшчасці не быў, той і праўдзівых прыяцеляў не знае. Ёсць у каліце́ ‒ сядай на куце, а на плячах хатуль ‒ пытаюць: «Адкуль?» Радня да чорнага дня.
рус. Хлеба нет ‒ друзей и не бывало. Скатерть со стола ‒ и дружба сплыла. Все други, все приятели до чёрного лишь дня. Все доброхоты, а в нужде помочь нет охоты. На обеде все соседи, а пришла беда ‒ они прочь как вода.
фр. Ami de table est bien variable (Друг за столом очень изменчивый).
англ. When poverty comes in at the door love flies out at the window (Когда в дверь входит бедность, в окно вылетает любовь).
нем. Leer Faß, leere Freundschaft (Пустая бочка ‒ пустая дружба).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
finally [ˈfaɪnəli] adv.
1. нарэ́шце; у рэ́шце рэшт, урэ́шце
2. у канцы́, напрыканцы́, на заканчэ́нне, у заключэ́нне;
And finally I would like to thank you all for help. І ў заключэнне я хацеў бы падзякаваць усім вам за дапамогу.
3. канчатко́ва;
The matter was not finally settled until later. Справа была канчаткова вырашана толькі пазней.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
paper1 [ˈpeɪpə] n.
1. папе́ра;
a piece/sheet of paper а́ркуш папе́ры;
paper money папяро́выя гро́шы;
a paper handkerchief папяро́вая насо́ўка
2. газе́та
3. BrE экзаменацы́йная рабо́та
4. pl. papers дакуме́нты, папе́ры
5. шпале́ры
♦
on paper
1) напі́саны, надрукава́ны
2) тэарэты́чны;
This plan is only good on paper. Гэты план добры толькі на паперы.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
pre-empt [priˈempt] v.
1. апярэ́дзіць (каго-н. у чым-н.);
He was just about to congratulate the boss when she pre-empted him. Толькі ён сабраўся павіншаваць боса, як яна апярэдзіла яго.
2. AmE замяні́ць запланава́ную тэлепрагра́му;
The scheduled programme was pre-empted by a special news bulletin. Запланаваную праграму замянілі спецыяльным выпускам навін.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
shop1 [ʃɒp] n.
1. магазі́н, кра́ма;
a shop window вітры́на;
a multiple shop; магазі́н з філія́ламі;
a residential shop кра́ма з жылы́м памяшка́ннем (для ўладальніка)
2. майстэ́рня, цэх (на заводзе);
a closed shop прадпрые́мства, яко́е прыма́е на пра́цу то́лькі чле́наў прафсаю́за
♦
set up shop распача́ць спра́ву;
talk shop гавары́ць пра службо́выя спра́вы (у гасцях)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)