шыш, ‑а, м.

Разм.

1. Тое, што і кукіш. Заробіш чын, здабудзеш крыж, А смерць пакажа табе шыш. Колас.

2. перан. Нічога; поўная адсутнасць чаго‑н. — Бо як стануць панскую зямлю дзяліць, — кажуць яны [вяскоўцы], — дык нам шыш застанецца. Машара.

•••

Ні шыша — нічога. — То ў які бок цягнуць [антэну]? — Так бы і спытаўся адразу! А то бярэцца яшчэ, ні шыша не разумеючы! Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

dźwigać

незак.

1. несці, насіць, цягнуць;

2. падымаць;

3. будаваць; узводзіць;

4. падтрымліваць; быць апорай

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Асця́га ’ўпартасць пры дасягненні недасягальнага жадання, крыклівасць’ (Гарэц.). Утворана як бязафіксны назоўнік ад дзеяслова асцягвацца ’ўпарта дабівацца чагосьці’ (Касп.), які ўтвараецца з прэфіксам а‑ (о‑) ад сцягвацца, утворанага ад цягнуць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пацягну́ць 1 ’ударыць’, ’слізгануць па паверхні’, ’заступіцца’, ’патрабаваць адказу’, ’прымаць чый-н. бок’ (ТСБМ, Нас., Юрч., Ян.). Да цягну́ць (гл.).

*Пацягну́ць 2, кам. потягну́ті ’патачыць касу’ (Выг.). З польск. pociągnąć ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

цяга́ць

1. гл. цягнуць;

2. (красці) stibítzen vt, kláuen vt, máusen vt;

3. (тузаць за што-н.) zúpfen vt, zíehen* vt (an D);

4. (валачы па зямлі) schléifen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Валаво́дзіць ’марудзіць’ (БРС, Гарэц., Касп.), валаводзіцца ’разводзіць цяганіну’ (Нік. Очерки). Рус. калін., кур. воловодить ’марудзіць, бавіцца, марнаваць час, зацягваць справу’, укр. воловод ’маруда’, воловодити ’цягнуць справу’. Да валавод ’той, хто водзіць валоў’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зы́нуць ’пабегчы (пра жывёлу)’ (Мат. Гом.). Верагодна, ад *зыкнуць ’бегаць ад укусаў насякомых’ (вядомага ў рус. гаворках у форме зыкнуть) са стратай к (параўн. цягнуць > цякуць і да т. п.). Гл. зыгаваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

claw

[klɔ]

1.

n.

1) капцю́р, кіпцю́р -а́ m.

2) ла́па зь кіпцюро́м, клю́шня f.

2.

v.t.

1) дра́паць; драць, дзе́рці, разьдзіра́ць

2) схапі́ць або́ цягну́ць ла́памі

3) скрэ́бці

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

nab [næb] v. infml

1. лаві́ць; хапа́ць на ме́сцы злачы́нства; арышто́ўваць

2. кра́сці, цягну́ць;

Who’s nabbed my textbook? Хто сцягнуў мой падручнік?

3. застава́ць, заспява́ць;

I nabbed my friend at the station. Я заспеў сябра яшчэ на станцыі.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Ру́піцца ’старацца, клапаціцца, турбавацца пра каго-небудзь’, ’хацецца’ (ТСБМ), ру́піць ’трывожыць, выклікаць неспакой’, ’цягнуць, прыцягваць’ (дзярж., Нар. сл.), ’турбаваць неадвязна’ (мсцісл., Юрч. Сін.). Укр. ру́пити ’быць жаданым’, рус. дыял. ру́па ’туга па радзіме’, ру́пить ’цягнуць, хацецца’, ’трывожыць’, польск. rupie się ’старацца’, кашуб. rúpic ’цягнуць, спакушаць, вабіць; мець апетыт’, чэш. rupati, rupěti ’хрумсцець, шчоўкаць’, балг. дыял. рупа́я ’патрабаваць сілай, мучыць, турбаваць’. Прынята лічыць роднасным да літ. rūpė́ti ’трывожыць’, лат. rũpêt ’засмучаць’, літ. raupýti ’тс’, ’рыць’, англ.-сакс. réofan ’ламаць, рваць’, ст.-інд. rōpayati ’адчуваць ламоту’ (Фасмер, 3, 519). Паводле іншага меркавання, чэшскія rupati, rupěti стаяць асобна, а ўсходнеславянскія словы з’яўляюцца балтызмамі, параўн. літ. rūpė́ti ’трывожыць, заклапочваць’, rū́pinti ’клапаціць’, гл. спецыяльна Анікін, Опыт, 270–271 з літ-рай; аднак балгарскія факты (гл. БЕР, 347) сведчаць хутчэй пра генетычную сувязь. Борысь (SEK, 4, 221) следам за Слаўскім (SP, 1, 81) рэканструюе прасл. *rupiti ’грызці, кусаць, гнясці’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)