сарва́ць 1, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
•••
сарва́ць 2, ‑рве;
Вырваць, званітаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сарва́ць 1, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
•••
сарва́ць 2, ‑рве;
Вырваць, званітаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sit
1. сядзе́ць;
sit cross-legged сядзе́ць пакла́ўшы нагу́ на нагу́; сядзе́ць падку́рчыўшы но́гі; сядзе́ць па-турэ́цку
2. саджа́ць, уса́джваць;
sit oneself уса́джвацца, садзі́цца
3. пазі́раваць;
sit for a famous painter пазі́раваць знакамі́таму мастаку́
4. засяда́ць; The House of Commons will sit at 8 o’clock. Пасяджэнне палаты абшчын пачнецца а восьмай гадзіне.
5. высе́джваць птушаня́т, сядзе́ць на я́йках
6. сядзе́ць (пра сукенку);
7. застава́цца, ляжа́ць (на старым месцы);
8. займа́цца (чым
sit for an exam рыхтава́цца да экза́мену
♦
sit at
sit on one’s hands нічо́га не рабі́ць; па́льцам не варухну́ць;
sit on the fence займа́ць нейтра́льную пазі́цыю, чака́ць;
sit pretty
sit still сядзе́ць ці́ха; паво́дзіць сябе́ мі́рна;
sit tight
sit about
sit aroundsit around
sit back
1. адкіда́цца, адкі́двацца (на спінку крэсла)
2. расслабля́цца, гультаява́ць
sit down
1. садзі́цца, займа́ць ме́сца; уса́джваць каго́
2. бра́цца (за справу);
sit down to one’s work бра́цца за рабо́ту
3. міры́цца, цярпе́ць, трыва́ць;
sit down under insults ці́ха трыва́ць абра́зы
sit in
1. дагляда́ць дзіця́, калі́ бацько́ў няма́ до́ма
2. засяда́ць, удзе́льнічаць у рабо́це (камісіі)
3. удзе́льнічаць у сядзя́чай забасто́ўцы
4. (on) удзе́льнічаць як нагляда́льнік, госць;
sit out
1. сядзе́ць да канца́;
sit out a concert заста́цца да канца́ канцэ́рта
2. сядзе́ць убаку́, не ўдзе́льнічаць;
sit through
sit up
1. прыўздыма́цца;
sit up in bed прыўзня́цца ў ло́жку
2. уско́кваць ад здзіўле́ння;
make
3. не кла́сціся спаць; сядзе́ць по́зна;
sit up for
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
се́рдце
◊
приня́ть к се́рдцу прыня́ць (узя́ць) да сэ́рца;
не лежи́т к нему́ се́рдце сэ́рца не го́рнецца да яго́;
положа́ ру́ку на се́рдце шчы́ра ка́жучы;
э́то ему́ не по се́рдцу гэ́та яму́ не даспадо́бы;
ка́менное се́рдце каме́ннае сэ́рца;
от всего́ се́рдца ад усяго́ сэ́рца;
берёт за́ се́рдце бярэ́ за сэ́рца;
приня́ть (что-л.) бли́зко к се́рдцу прыня́ць (узя́ць) (што-небудзь) блі́зка да сэ́рца;
отлегло́ от се́рдца адлягло́ ад сэ́рца;
в сердца́х зло́сна, са зло́сці;
скрепя́ се́рдце неахво́тна;
с се́рдцем са зло́сцю;
сорва́ть се́рдце спагна́ць злосць;
ка́мень с се́рдца свали́лся ка́мень з сэ́рца звалі́ўся;
в глубине́ се́рдца у глыбіні́ сэ́рца;
от полноты́ се́рдца шчы́ра;
с замира́нием се́рдца з заміра́ннем сэ́рца;
с откры́тым (чи́стым) се́рдцем з адкры́тым (чы́стым) сэ́рцам;
с лёгким се́рдцем з лёгкім сэ́рцам;
всем се́рдцем усі́м сэ́рцам;
да́ма се́рдца да́ма сэ́рца;
большо́е се́рдце (у кого) до́брае (вялі́кае) сэ́рца (у каго);
се́рдце моё сэ́рца маё;
се́рдце разрыва́ется сэ́рца разрыва́ецца;
се́рдце боли́т сэ́рца балі́ць;
се́рдце взыгра́ло сэ́рца ра́дуецца;
се́рдце гори́т сэ́рца гары́ць;
се́рдце кро́вью облива́ется сэ́рца крывёй абліва́ецца;
се́рдце не на ме́сте сэ́рца не на ме́сцы;
се́рдце отошло́ сэ́рца адышло́;
се́рдце оборвало́сь (у кого) сэ́рца абарва́лася (у каго);
се́рдце переверну́лось (у кого, в ком) сэ́рца перавярну́лася (у каго, у кім);
вы́нуть се́рдце вы́няць сэ́рца;
держа́ть (име́ть) се́рдце (на кого) мець злосць (на каго);
покори́ть се́рдце (чьё) пакары́ць сэ́рца (чыё);
предложи́ть ру́ку и се́рдце (кому) прапанава́ць руку́ і сэ́рца (каму);
пронзи́ть се́рдце
разби́ть се́рдце (чьё) разбі́ць сэ́рца (чыё);
сорва́ть се́рдце (на ком, на чём) сарва́ць злосць (на кім, на чым);
как (бу́дто) ма́слом по се́рдцу як ма́слам па сэ́рцы;
как ножо́м по се́рдцу як нажо́м па сэ́рцы;
свине́ц на се́рдце (у кого) ка́мень на сэ́рцы (у сэ́рцы) (у каго);
на се́рдце ко́шки скребу́т на сэ́рцы ко́шкі скрабу́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
си́ла
1.
уда́рить с си́лой
применя́ть си́лу ужыва́ць сі́лу;
лиши́ться сил заста́цца без сіл, стра́ціць сі́лу;
облада́ть си́лой мець вялі́кую сі́лу;
си́ла во́ли сі́ла во́лі;
душе́вные си́лы душэ́ўныя сі́лы;
дви́жущие си́лы ру́хаючыя сі́лы;
неисчисли́мые си́лы незлічо́ныя сі́лы;
возду́шные си́лы паве́траныя сі́лы;
вооружённые си́лы узбро́еныя сі́лы;
бро́сить в ата́ку све́жие си́лы кі́нуць у ата́ку све́жыя сі́лы;
центробе́жная си́ла цэнтрабе́жная сі́ла;
си́ла тя́жести сі́ла цяжа́ру;
равноде́йствующая си́ла раўнадзе́йная сі́ла;
си́ла притяже́ния сі́ла прыцягне́ння;
си́ла ине́рции сі́ла іне́рцыі;
си́ла ве́тра сі́ла ве́тру;
си́ла взры́ва сіла вы́буху (узры́ву);
си́ла то́ка сі́ла то́ку;
производи́тельные си́лы
рабо́чая си́ла рабо́чая сі́ла;
лошади́ная си́ла
2. (действительность, значение) моц,
но́вый зако́н вступи́л в си́лу но́вы зако́н набы́ў моц (увайшо́ў у сі́лу);
3. (множество)
◊
войти́ в си́лу (о живых существах) набра́цца сі́лы, (о законе
в си́лах у сі́лах;
в си́лу (чего-л.) у вы́ніку (з прычы́ны) (чаго-небудзь);
в си́ле у сі́ле;
собственны́ми си́лами ула́снымі сі́ламі;
от си́лы ад сі́лы;
под си́лу, по си́лам па сі́лах, пад сі́лу;
это ему́ по си́лам гэ́та яму́ па сі́лах (пад сі́лу);
по ме́ре сил на ко́лькі хапа́е сі́лы, па ме́ры сіл;
си́лою веще́й сі́лаю акалі́чнасцей, хо́дам падзе́й;
не под си́лу не пад сі́лу;
э́та рабо́та ему́ не под си́лу гэ́та рабо́та яму́ не пад сі́лу (не па плячы́);
что есть си́лы з усяе́ сі́лы;
че́рез си́лу це́раз (праз) сі́лу;
набира́ться сил набіра́цца сі́лы;
вы́биться из сил вы́біцца з сіл;
в расцве́те сил у ро́сквіце сіл;
сил нет сі́лы няма́, сіл нестае́;
с пози́ции си́лы з пазі́цыі сі́лы;
си́ла соло́му ло́мит
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
палі́ць 1, палю, паліш, паліць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
палі́ць 2, ‑лью, ‑льеш, ‑лье; ‑льём, ‑льяце і ‑лію, ‑ліеш, ‑ліе; ‑ліём, ‑ліяце;
1.
2. Пачаць ліць (у 2 знач.).
3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацягну́ць, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9. Накіравацца ў якім‑н. напрамку.
10. Паказаць пры ўзважванні пэўную вагу; заважыць.
11.
12.
13.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стая́ць
◊ с. на сваі́м — стоя́ть на своём;
с. на ме́сцы — стоя́ть на ме́сте;
с. грудзьмі́ — стоя́ть гру́дью;
с. насме́рць — стоя́ть на́смерть;
с. на чале́ — (чаго) стоя́ть во главе́ (чего);
с. за пляча́мі — (у каго) стоя́ть за спино́й (у кого);
с. над душо́й — стоя́ть над душо́й;
с. як слуп — стоя́ть столбо́м;
с. як пень — стоя́ть как пень;
на чым свет стаі́ць — на чём свет стои́т;
с. гаро́й — стоя́ть горо́й;
с. у вача́х — стоя́ть в глаза́х;
с. убаку́ — стоя́ть в стороне́;
на нага́х не с. — на нога́х не стоя́ть;
с. на сваі́х нага́х — стоя́ть на свои́х нога́х;
с. адно́й наго́й у магі́ле — стоя́ть одно́й ного́й в моги́ле;
с. на чарзе́ — стоя́ть на о́череди;
с. на цвёрдай гле́бе (на цвёрдым гру́нце) — стоя́ть на твёрдой по́чве;
с. на пра́вільным (няпра́вільным) шляху́ — стоя́ть на ве́рном (ло́жном) пути́;
с. пад ружжо́м — стоя́ть под ружьём;
с. на за́дніх ла́пках — (перад кім) стоя́ть на за́дних ла́пках (перед кем)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
па́ра 1, ‑ы,
1. Два аднолькавыя сіметрычныя прадметы, якія складаюць адно цэлае.
2. Дзве асобы, мужчына і жанчына, дзве жывёліны, самец і самка.
3.
4.
5.
6.
•••
па́ра 2, ‑ы,
Газ, які ўтвараецца пры выпарэнні вады, нагрэтай да высокай тэмпературы; газападобны стан вады.
•••
пара́, ‑ы́;
1. Час, перыяд.
2.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праз,
Спалучэнне з прыназоўнікам «праз» выражае:
Прасторавыя адносіны
1. Ужываецца пры назвах прадмета, асяроддзя, прасторы, цераз якія хто‑, што‑н. праходзіць, пранікае.
2. Ужываецца пры абазначэнні месца або прадмета і інш., паверх якіх накіравана дзеянне, рух.
Часавыя адносіны
3. Ужываецца пры ўказанні на адрэзак часу, на тэрмін, пасля якога што‑н. адбываецца або наступае.
4. Ужываецца пры ўказанні на адрэзак часу, на працягу якога што‑н. існуе ці адбываецца.
Аб’ектныя адносіны
5. Ужываецца пры ўказанні на асобу або прадмет, з дапамогай якіх, пры пасрэдніцтве якіх што‑н. адбываецца.
Прычынныя адносіны
6. Ужываецца пры ўказанні на таго, хто з’яўляецца віноўнікам, прычынай чаго‑н.
7. Ужываецца для ўказання на прычыну чаго‑н.
Акалічнасныя адносіны
8. Ужываецца для ўказання на акалічнасці, якія суправаджаюць якое‑н. дзеянне.
9.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разысці́ся, разыдуся, разыдзешся, разыдзецца;
1.
2. Прайсці па розных дарогах, не сустрэўшыся, не заўважыўшы адзін другога.
3. Спыніць якія‑н. сувязі, знаёмства з кім‑н., парваць адносіны з кім‑н.
4. Раздзяліцца на некалькі частак, ліній, напрамкаў, што выходзяць з аднаго месца.
5. Раз’ехацца, рассунуцца ў бакі, утварыўшы прамежак.
6. Аказацца распраданым, раскупленым.
7. Распаўсюдзіцца, расплыцца па паверхні чаго‑н., у чым‑н.
8. Паступова рассеяцца, знікнуць.
9.
10. Прывыкнуць да хады; перастаць адчуваць стому ад хады.
11.
12.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)