ГЕМІЦЭЛЮЛО́ЗЫ

(ад гемі... + цэлюлоза),

група поліцукрыдаў вышэйшых раслін, якія ўваходзяць разам з цэлюлозай у састаў клетачнай сценкі. Найб. пашыраны глюкуранаксіланы, глюкамананы, галактаглюкамананы. Агульная колькасць геміцэлюлозы ў раслінах можа дасягаць 40%. Разам з лігнінам выконваюць функцыю аморфнага цэментуючага рэчыва.

т. 5, с. 148

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

róllend

a

1): ~e See мо́ра, яко́е хвалю́ецца;

~es Materiál чыг. рухо́мы саста́ў

2) раска́цісты;

ein ~es «R» раска́цістае «р»

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

эшало́н

(фр. échelon)

1) частка размешчанага ў глыбіню баявога парадку войск або паходнай калоны;

2) чыгуначны састаў або іншы транспартны сродак для масавых перавозак спецыяльнага прызначэння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

фармірава́ць

(ням. formieren, ад лац. formare)

1) арганізоўваць, ствараць, састаўляць (напр. ф. дывізію, ф. урад, ф. таварны састаў);

2) выпрацоўваць у каго-н. адпаведныя рысы характару, светапогляд і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

гетэрасфе́ра

(ад гетэра- + сфера)

атмасферныя слаі, размешчаныя вышэй за 100 км, дзе састаў паветра змяняецца з вышынёй у выніку дысацыяцыі малекул пад уздзеяннем ультрафіялетавых прамянёў (параўн. гамасфера).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кама́нда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ма́нд і -аў, ж.

1. Кароткі вусны загад па ўстаноўленай форме.

Раздалася к.: «Адбой!»

2. Камандаванне якой-н. вайсковай часцю.

Атрад пад чыёй-н. камандай.

3. Атрад, вайсковае падраздзяленне, а таксама часова выдзеленая вайсковая часць спецыяльнага прызначэння.

Сапёрная к.

Пажарная к.

4. Асабовы састаў, экіпаж судна.

К. з 20 чалавек.

5. Спартыўны калектыў.

Футбольная к.

6. Калектыў аднадумцаў.

Працаваць у камандзе.

◊

Далажыць па камандзе — у ваенных: далажыць непасрэднаму начальніку.

Як па камандзе — разам, дружна.

|| прым. кама́ндны, -ая, -ае (да 1, 3—5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Mánnschaft

f -, -en

1) спарт. кама́нда

gástgebende ~ — кама́нда гаспадаро́ў (по́ля)

éine ~ aufstellen — вы́ставіць кама́нду

2) экіпа́ж (судна, самалёта)

3) вайск. радавы́ саста́ў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Materiál

n -s, -i¦en

1) матэрыя́л, сыраві́на, запа́с

2) матэрыя́лы (дакументы), першакрыні́ца

3) матэрыя́льныя сро́дкі, матэрыя́льная ча́стка, інвента́р

róllendes ~ — чыг. рухо́мы саста́ў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

АЭРАТО́П

(ад аэра... + грэч. topos месца),

частка прыземнага слоя паветра, састаў і рэжым якога знаходзяцца пад уздзеяннем унутр. кампанентаў экасістэмы і знешніх атмасферных працэсаў. Для колькаснага апісання выкарыстоўваюць паказчыкі інтэнсіўнасці сонечнай радыяцыі, скорасці ветру, т-ры і вільготнасці паветра, наяўнасці вуглякіслага газу і інш.

т. 2, с. 174

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ко́лер, ‑у, м.

1. Светлавы тон чаго‑н.; афарбоўка. Чырвоны колер. Светлы колер. □ У хмызняку віднеліся распятыя палаткі, зялёна-рабыя, пад колер лісця. М. Ткачоў. А квяцістыя зоры, бы дыяменты, усыпаюць усё неба, дрыжаць, пераліваюцца колерамі вясёлкі. Колас.

2. У жывапісе — адценне фарбы, густата, ступень яркасці яе.

3. Спец. Падрыхтаваны для афарбоўкі чаго‑н. састаў фарбы.

[Ад лац. color.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)