саста́ў, -у, М -е, мн. -ы, -аў, м.
1. Сукупнасць частак, прадметаў, якія складаюць адно цэлае; склад.
Ахарактарызаваць лічэбнікі па саставе.
2. Сукупнасць элементаў, якія ўваходзяць у хімічнае злучэнне рэчыва і пад.; сумесь, раствор.
С. глебы.
С. крыві.
Лекавы с.
3. чаго або які. Сукупнасць людзей, з якіх складаецца які-н. калектыў, арганізацыя (з колькаснага або якаснага боку).
С. выканаўцаў спектакля.
4. Асобы, якія складаюць якую-н. катэгорыю (па родзе службы, прафесіі і пад.).
Камандны с.
Выкладчыцкі с.
Лётны с.
5. Рад счэпленых разам чыгуначных вагонаў; цягнік.
Таварны с.
Пасажырскі с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
саста́ў, -та́ву м., в разн. знач. соста́в; (спец. — ещё) содержа́ние ср.;
с. вады́ — соста́в воды́;
ле́кавы с. — лека́рственный соста́в;
с. кама́нды — соста́в кома́нды;
с. капіта́лу — соста́в капита́ла;
чыгу́начны с. — железнодоро́жный соста́в;
с. спла́ву — соста́в (содержа́ние) спла́ва;
с. злачы́нства — соста́в преступле́ния;
асабо́вы с. — ли́чный соста́в;
рухо́мы с. — подвижно́й соста́в
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
саста́ў, ‑таву, м.
1. Сукупнасць частак, прадметаў, якія складаюць адно цэлае; склад. Асноўнай задачай лексікалогіі з’яўляецца планамернае навуковае апісанне слоўнікавага саставу мовы і выяўленне гістарычных заканамернасцей яго развіцця. Гіст. лекс. бел. мовы. Па саставу лічэбнікі падзяляюцца на простыя.., складаныя.. і састаўныя. Граматыка. // Сукупнасць элементаў, якія ўваходзяць у хімічнае злучэнне, рэчыва і пад. Састаў глебы. Састаў крыві.
2. Злучэнне, сумесь, раствор, якія складаюцца з розных элементаў або рэчываў. Састаў для бальзамавання. Лекавы састаў.
3. чаго або які. Сукупнасць людзей, з якіх складаецца які‑н. калектыў, арганізацыя (з колькаснага або якаснага боку). Састаў выканаўцаў спектакля. Састаў бюро. □ Цяпер у саставе мясцовых Саветаў рэспублікі 80648 дэпутатаў, больш за 63 працэнты якіх складаюць рабочыя і калгаснікі. Машэраў.
4. (з азначэннем). Асобы, якія складаюць якую‑н. катэгорыю (па роду службы, прафесіі і пад.). Камандны састаў. Выкладчыцкі састаў. Лётны састаў.
5. Рад счэпленых разам чыгуначных вагонаў, падрыхтаваных для адпраўкі ў рэйс. Таварны састаў. Пасажырскі састаў. □ Састаў з двума паравозамі прагрукатаў па мосце за Дняпро. Грахоўскі. Над самым вухам пранізліва закрычаў паравоз — побач праляскаў таварны састаў. Шамякін.
•••
Асабовы састаў — тое, што і асабовы склад (гл. склад 2).
Рухомы састаў — сукупнасць лакаматываў і вагонаў на чыгунках.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саста́ў м кніжн
1. (сукупнасць частак) Zusámmensetzung f -, -en, Bestándteile pl;
2. (пра калектыў людзей) Bestánd m -(e)s, -stände;
кама́ндны саста́ў вайск Kommandeurkader [-´dø:r-] pl;
радавы́ саста́ў вайск Mánnschafts(be)stand pl, Mánnschaften pl;
ко́лькасны саста́ў вайск Stärke f -, -n;
лётны саста́ў ав flíegendes Personál, Flúgzeugbesatzung f -;
3. чыг Zug m -(e)s, Züge;
рухо́мы саста́ў róllendes Materiál
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Саста́ў ’сукупнасць частак, прадметаў, якія складаюць цэлае; склад’ (ТСБМ). Рус. соста́в, ст.-рус., ст.-слав. съставъ. У сучаснай беларускай мове з рускай, на што ўказвае прыстаўка са‑ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 56). Да со‑ставитъ; лічаць (гл. Фасмер, 3, 727 і наст.) калькай грэч. слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́дры, -аў.
1. Асноўны састаў кваліфікаваных работнікаў якой-н. галіны дзейнасці, прадпрыемства, установы і пад.
Сельскагаспадарчыя кадры.
2. Пастаянны састаў воінскіх часцей рэгулярнай арміі.
|| прым. ка́дравы, -ая, -ае.
К. састаў войск.
К. рабочы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
праяві́цель, -ю, м. (спец.).
Хімічны састаў для праяўлення фатаграфічных пласцінак, плёнак, здымкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
соста́в
1. склад, род. скла́ду м., саста́ў, -та́ву м.;
кома́ндный соста́в кама́ндны скла́д (саста́ў);
соста́в прези́диума склад (саста́ў) прэзі́дыума;
ли́чный соста́в асабо́вы склад;
2. (хим. соединение) склад, род. скла́ду м., саста́ў, -та́ву м.;
3. (железнодорожный) саста́ў, -та́ву м.;
тяжелове́сный соста́в цяжкава́гавы саста́ў;
◊
соста́в преступле́ния склад злачы́нства;
в соста́ве у скла́дзе;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
петрагра́фія, -і, ж.
Раздзел геалогіі, які вывучае горныя пароды, іх састаў і структуру.
|| прым. петраграфі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
цір², -у, м. (спец.).
Састаў з каніфолі, смалы і інш., якім змазваюць стаячы такелаж і рангоўт на караблях.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)