арэ́х, -а і -у, мн. -і, -аў, м.

1. -а. Плод некаторых дрэў, кустоў з ядомым ядром у цвёрдай шкарлупіне.

Кедравыя арэхі.

Какосавы а.

Смачны жабе а., ды зубоў бог не даў (прыказка).

2. -у. Дрэва, куст, якія даюць такія плады, а таксама цвёрдая драўніна, што ідзе на сталярныя вырабы.

Мэбля з арэху.

◊

Пад арэх вырабіць (разм.) — зрабіць што-н. вельмі добра.

Зарабіць на арэхі — пра вымову, пакаранне.

|| памянш. арэ́шак, -шка, мн. -шкі, -шкаў, м. (да 1 знач.).

|| прым. арэ́хавы, -ая, -ае.

А. стол.

А. торт (з арэхамі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ствол, ствала́, мн. ствалы́, ствало́ў, м.

1. Асноўная частка дрэва ад каранёў да верхавіны, якая трымае на сабе галіны і лісты.

2. Частка агнястрэльнай зброі ў выглядзе трубы, праз якую праходзіць, атрымаўшы напрамак палёту, куля або снарад.

3. Частка шахты ад паверхні да дна.

Праходка ствала.

4. У тэхніцы, анатоміі: назва розных прадметаў або органаў, якія маюць форму прамой трубы.

С. пажарнага рукава.

С. соннай артэрыі.

|| прым. ствалавы́, -а́я, -о́е, ствало́вы, -ая, -ае (да 1, 3 і 4 знач.) і ство́льны, -ая, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вельві́чыя

[н.-лац. welwitschia, ад ням. F. Welwitsch = прозвішча аўстр. батаніка (1806—1872)]

дрэва-карлік сям. вельвічыевых з двума лістамі даўжынёй да 3 м на кароткім тоўстым ствале, пашыранае ў Паўд. Афрыцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

плата́н

(лац. platanus, ад гр. platanos)

вялікае лістападнае дрэва сям. платанавых з шырокім лісцем, пашыранае ў Амерыцы (ад Мексікі да Канады) і Еўразіі (ад Усх. Міжземнамор’я да Індакітая); адзін з відаў — чынара.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рададэ́ндран

(н.-лац. rhododendron, ад гр. rhodon = ружа + dendron = дрэва)

вечназялёная кустовая расліна сям. верасовых з буйнымі жоўтымі, аранжавымі, ружовымі або пурпуровымі кветкамі, пашыраная пераважна ва ўмераных зонах; адзін з відаў — азалія.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эўко́мія

(н.-лац. eucommia, ад гр. eu = добра + kommi = камедзь)

лістападнае дрэва сям. эўкоміевых, пашыранае ў горных раёнах Зах. і Цэнтр. Кітая, Закаўказзі, Сярэд. Азіі; дае гутаперчу і лекавы прэпарат ад гіпертаніі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

кара́ ж. біял. Rínde f -, -n; Krúste f -, -n; Bórke f -, -n (у дрэў);

здыма́ць кару́ з дрэ́ва éinen Stamm entrínden;

зямна́я кара́ геал. Érdrinde f, Érdkruste f;

кара́ галаўно́га мо́згу анат. Hírnrinde f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

абтачы́ць, абто́чваць

1. (н.а станку) ábschleifen* vt, (áb)dréchseln vt (дрэва); (áb)drehen vt (метал);

абтачы́ць на́чыста schlíchtdrehen аддз. vt;

абтачы́ць на́чарна schrúppdrehen аддз. vt;

2. (абгрызці – пра грызуноў) ábnagen vt, benágen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

fell

I [fel]

v. p.t. of fall

II [fel]

1.

v.t.

1) зьбіва́ць з ног, валі́ць

2) рэ́заць (дрэ́ва), сячы́ (лес)

3) шыць бялі́знавым швом

2.

n.

1) спу́шчаныя дрэ́вы ў сэзо́н

2) бялі́знавае шво

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

◎ Ла́збе́нь 1, лазубень ’лубянка з ліпавай кары ці з дрэва на мёд’ (Маш., Бяльк., Нас.; палес., ст.-дар., З нар. сл., Сл. паўн.-зах.), лажбёнь ’тс’ (Некр.), ’мера для масла, мёду, саленняў’ (Інстр. 3), ’няўклюда, расцяпа’ (Сл. паўн.-зах.), рус. лазбень ’бочачка з вечкам’, ’скрынка з дрэва, кубел для адзежы’. Ст.-бел. лазбень (XVI ст.) і ст.-польск. łaźbień называюць іншую рэалію — лавачку, на якой сядзеў бортнік, падглядаючы пчол. Утворана ад lazbbiti і суф. ‑enь (як грэбень) (гл. Слаўскі, 1, 125; Вярхоў, Аб пск. асабл., 33–40; Фасмер, 2, 449; Лізісова, ABSl, 13, 1980, 49–50).

◎ Лазбе́нь 2 ’хлопец з вялікім ілбом’ (Жд. 2, Нас., Бяльк.), ’поўны, здаровы чалавек’ (Бяльк.). Да лабзень (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)