бергшля́г

(ням. Bergschlag, ад Berg = гара + Schlag = удар)

хуткае, з трэскам, адскокванне кавалкаў горных парод ад сцен глыбокіх вырабатак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шлаг

(ням. Schlag = удар)

1) мар. віток снасці або троса вакол шпіля, кнехта і інш.;

2) поўны абарот штурвала.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Раз, рас ’абазначае аднакратнасць дзеяння’, ’указвае на час дзеяння ў адносінах да раду падобных дзеянняў’, ’выражае ступень павелічэння або змяншэння суб’екта дзеяння, уласцівасці і да т. п.’ (ТСБМ), ’адзін (ліч.)’, ’аднойчы’ (ТСБМ, Яруш., Нас.; смарг., в.-дзв., гарад., брасл., віл., гродз., Сл. ПЗБ), ’пра пачатак дзеяння’ (Нар. лекс., Бяльк.), ст.-бел. разъ ’удар’, рус. раз ’тс’, укр. раз ’тс’, польск. raz ’раз’, в.- і н.-луж. raz ’раз’, славац. raz ’характар’, ’удар’, чэш. ráz ’удар, адбітак’, ’чаканка’, ’тып, характар’, славен. rȃz ’лапатка для адмервання зерня’, серб.-харв. ра̑з ’лапатка для адмервання зерня’, ’акладня плуга’. Першапачатковае *razъ ’удар’ звязана чаргаваннем галосных з рэ́заць (гл.), параўн. раз ’скіба зямлі’ (у слоўніку Каратынскага, гл. Мальдзіс, І ажываюць спадчыны старонкі. Мн., 1994, 71). Роднаснае літ. rúožas ’паласа, рыска’, rė́žti ’рэзаць, рабіць рысу’, лат. ruôza ’узвышанасць’, ’паласа, рад, сенажаць’, грэч. ῥώξ ’расколіна’, ῥήγνῡμι ’рву, праломваю’ (Фасмер, 3, 433; Праабражэнскі, 2, 177; БЕР, 6, 148). Першапачатковае значэнне ’рэзаць’ (параўн. рус. рази́ть, чэш. raziti ’чаканіць, біць’) развілося ў ’пачынаць дзеянне’ > ’рабіць адзін раз, першы раз’ > ’адзін раз’. Сюды ж злучнікі раз, рас ’калі’ (мядз., паст., Сл. ПЗБ): раз ня можаш піць, то не трэба табе жыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

stab​1 [stæb] n.

1. уда́р (нажом, кінжалам і да т.п.)

2. рапто́ўны боль, уко́л; пры́ступ, рапто́ўнае пачуццё;

a stab of joy прылі́ў ра́дасці;

a stab of guilt во́стры боль віны́;

have a stab at smth./doing smth. infml спро́ба зрабі́ць што-н.

♦

a stab in the back уда́р у спі́ну; здра́дніцкі ўдар

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Mésserstich

m -(e)s, -e

1) уда́р нажо́м

2) нажава́я ра́на

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Schwértstreich

m -(e)s, -e уда́р мячо́м

óhne ~ — без бо́ю (тс.перан.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

уда́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.

1. аб каго-што і чым. Наткнуўшыся ці сутыкнуўшыся, атрымаць удар (у 1 знач.).

У. аб шула.

У. галавой.

2. у што і аб што. У час імклівага руху наскочыць на што-н., сутыкнуцца з чым-н.

Човен ударыўся ў бераг.

3. перан., у што. Пачаць займацца чым-н. з захапленнем, імкненнем; прыйсці ў які-н. стан.

У. ў навуку.

У. ў слёзы.

|| незак. удара́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

fend [fend] v. : fend for oneself само́му клапаці́цца пра сябе́, абыхо́дзіцца без чыёй-н. дапамо́гі

fend off [ˌfendˈɒf] phr. v. адбіва́ць (удар, атаку і да т.п.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

геміплегі́я

(ад гемі- + гр. plege = удар)

параліч правай або левай палавіны цела, напр. пасля інсульту, пры пухлінах мозгу і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фу́хтэль

(ням. Fuchtel)

1) плоскі бок клінка халоднай зброі, напр. шаблі;

2) удар шабляй, шпагай і іншай халоднай зброяй плазам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)