Сістэма злучаных паміж сабой труб, прызначаная для перадачы на адлегласць вадкасці, газаў, пары і пад. Газавы трубаправод. Нафтавы трубаправод.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АКТЫ́ЎНАЯ ТУРБІ́НА,
турбіна, у якой унутраная (патэнцыяльная) энергія рабочага цела (газу, пары, вадкасці) пераўтвараецца ў знешнюю (кінетычную) у нерухомых соплавых прыстасаваннях. Далейшае пераўтварэнне кінетычнай энергіі ў энергію вярчэння ротара адбываецца толькі ў выніку змены напрамку руху рабочага цела на лапатках турбіны. У актыўнай турбіне ціск патоку газу (пары, вадкасці) на ўваходзе і выхадзе з рабочага кола аднолькавы. Гл. таксама Рэактыўная турбіна.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГІПСАТЭРМО́МЕТР
(ад грэч. hypsos вышыня + тэрмометр),
гіпсаметр, тэрмабарометр, прылада для вымярэння атмасфернага ціску па т-ры кіпення вадкасці. Закіпанне вадкасці пачынаецца, калі пругкасць пары, якая ўтвараецца ў ёй, дасягае велічыні знешняга ціску. Кожнаму паказчыку атм. ціску адпавядае канкрэтная т-ра кіпення вадкасці. Гэта дазваляе па спец. табліцах па т-ры закіпання вады вызначаць атм. ціск. Гіпсатэрмометр складаецца са спец. тэрмометра, які дазваляе адлічваць т-ру з дакладнасцю да 0,01 °C, і метал. кіпяцільніка з дыстыляванай вадой. Існуюць таксама гіпсатэрмометры, у якіх дзяленні на шкале тэрмометра нанесены ў адзінках ціску (мм ртутнага слупка або мілібары). Выкарыстоўваецца ў экспедыцыйных умовах у гарах.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Нацу́рудзі́ць экспр. ’наліць’ (ТС). Параўн. цурулець ’струменіць’ і іншыя ўтварэнні з коранем цур‑, што перадае гук вадкасці, якая льецца струменьчыкам, гл. цурком, цурок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
це́чаж.
1. (прабоіна) Leck n -(e)s;
2. (пранікненневадкасці) Lekáge [-ʒə] f -;
даць це́чу leck wérden
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ква́ртаж.
1. (мера вадкасці = 0,70577 л) Quart n -(e)s, -e;
2.муз. Quárte f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
коўш, каўша́, мн. каўшы́, каўшо́ў, м.
1. Шырокая круглая пасудзіна з ручкай для чэрпання вадкасці.
Зачэрпнуць вады каўшом.
2. Вялікае металічнае прыстасаванне ў розных механізмах для зачэрпвання, высыпання, разлівання і пад.
Ліцейны к.
К. экскаватара.
|| прым.каўшо́вы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бо́ўтаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Памешваць, рухаць чым-н. у вадкасці.
Б. апалонікам.
Б. вяслом.
2.чым. Рабіць рухі з боку ў бок ці ўзад і ўперад.
Б. нагамі.
|| зак. і аднакр.бо́ўтнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз.бо́ўтанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перагрэ́ць, ‑грэю, ‑грэеш, ‑грэе; зак., што.
1. Нагрэць вельмі моцна, больш, чым трэба. Перагрэць паяльнік. Перагрэць рухавік.
2.Спец. Нагрэць вышэй тэмпературы кіпення адпаведнай вадкасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драселі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., што.
Спец. Зніжаць піск вадкасці, пары, газу пры працяканні праз звужаную адтуліну, вентыль і пад. без цеплаабмену са знешнім асяроддзем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)