кінеты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да кінетыкі. Кінетычная тэорыя.
2. Які мае адносіны да руху. Кінетычная энергія.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хло́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да хлору. Хлорны пах. // Які мае ў сабе хлор. Хлорная кіслага. Хлорная вапна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чин
1. чын, род. чы́ну м.;
2. (чиновник) уст. чын, род. чы́на м.;
3. (порядок) уст. лад, род. ла́ду м.; (обычай) звы́чай, -чаю м.;
◊
без чино́в без цырымо́ніі;
чин чи́ном як след, як ма́е быць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Жывасо́л ’сок з салёнага мяса, сала’ (Шат.). Складанае слова паводле той самай мадэлі, што разнасол, дзе жывы‑ ў знач. ’што мае адносіны да жывёл’ (жывая прырода, жывы куток).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пасрэ́дны ’невысокі па якасці, звычайны’ (ТСБМ). Калька з рус. посредственный пры ад’ідэацыі польск. pośredni ’ускосны’, ’сярэдні’, ’дапаможны’. Мае кніжны характар. Параўн., аднак, серб.-харв. по̀средан ’пасрэдны’, ’сярэдні’, ’ускосны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наблі́жай ’бліжэй’, ’прыстойней, лепш’ (Нас.). Утворана пры дапамозе прэфікса на-, які мае градуальнае лексічнае значэнне ў адрозненне ад граматычных сродкаў выражэння градуальнасці (г. зн. ступеняў параўнання). Гл. наі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малаці́лка, мылаці́лка ’малатарня’ (Чуд., ТС, Бяльк.). Пранікла з рус. моўнай тэрыторыі, дзе молотилка мае і інш. значэнні: ’цэп’, ’ручка цэпа’, ’біла цэпа’, ’прыстасаванне (выдзеўбаны ствол дрэва) для малацьбы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вуша́ты ’з вялікімі вушамі’ (Нас., Байк. і Некр., КСТ). Ад ву́ха, ву́шы з суфіксацыяй, характэрнай для прыметнікаў са значэннем ’які мае пэўную асаблівасць’; параўн. барадаты, насаты і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́ставар ’вакса’ (Касп.). Утварэнне ад кораня прост‑ (гл. просты) і вар, якое, мусіць, як і ў рус. вар, мае тут значэнне ’шавецкая смала’. Просты, магчыма, меў значэнне ’самаробны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рагаце́нька ’абрадавая кветка (вясельная), якая складаецца з жытняга каравайныка, трохзубай рагаценькі і чырвонай хусткі’ (Федар.). Ад рог 1 (гл.), паколькі кветка мае ў сваім складзе вострыя — “рагатыя” элементы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)