sein
I
1.
1) быць, існава́ць
2) быць, знахо́дзіцца
3) пахо́дзіць, быць ро́дам (адкуль-н.)
4) быць, з’яўля́цца (у функцыі звязкі)
5) з inf + zu указвае на павіннасць або магчымасць:
2.
дапаможны дзеяслоў, які ўжываецца для ўтварэння перфекта і плюсквамперфекта
II
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
во́ка, ‑а;
1. Орган зроку.
2. Здольнасць бачыць; зрок.
3.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́даць
1. знать, име́ть представле́ние;
2. знать;
3. знать; име́ть све́дения;
4. знать, быть знако́мым;
5. знать, сознава́ть;
6. знать, испы́тывать;
7.
8. ве́дать;
◊ адзі́н бог ве́дае — одному́ бо́гу изве́стно;
в. збо́льшага — знать бо́лее или ме́нее;
в. не ве́даю — знать не зна́ю;
ве́даем мы вас — зна́ем мы вас;
ве́дай на́шых — знай на́ших;
в. сваё ме́сца — знать своё ме́сто;
в. цану́ — (каму, чаму) знать це́ну (кому, чему);
в., дзе ра́кі зіму́юць — знать, где ра́ки зиму́ют;
в. ме́ру — знать ме́ру;
в. толк — (у чым) знать толк (в чём);
в. у тва́р — знать в лицо́;
в. усе́ хады́ і вы́хады — знать все ходы́ и вы́ходы;
в. як аблу́пленага — знать как облу́пленного;
в. як
не в., куды́ (дзе) во́чы дзець — не знать, куда́ глаза́ деть;
не в., куды́ (дзе) дзе́цца — не знать, куда́ дева́ться;
не ве́даць, куды́ (дзе) ру́кі дзець — не знать, куда́ ру́ки деть;
не в. ме́ры — не знать ме́ры;
не хаце́ць в. — не хоте́ть знать;
хто ве́дае, хто яго́ ве́дае — почём знать, как знать, кто его́ зна́ет;
чорт (лі́ха) ве́дае што — чёрт зна́ет что;
то́лькі і ве́дае (ве́даю, ве́даеш і г.д.), што... — то́лько и зна́ет (зна́ю, зна́ешь и т.д.), что...;
каб жа ве́даў — е́сли бы знал;
бу́дзеш (бу́дзеце і г.д.) в. — бу́дешь (бу́дете и т.д.) по́мнить (знать);
аго́нь яго́ ве́дае — ле́ший его́ зна́ет;
чорт (лі́ха, хале́ра) яго́ ве́дае — чёрт (ле́ший) его́ зна́ет;
в. даро́гу — знать доро́гу;
со́раму не в. — стыда́ не знать;
як я ве́даю —
дай бо́жа ды не ве́даю —
не ве́дае ле́вая, што ро́біць пра́вая —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
come
1. прыхо́дзіць, прыязджа́ць
2. ісці́, е́хаць;
come! пайшлі́!;
3. набліжа́цца, падыхо́дзіць;
come nearer! падыдзі́ бліжэ́й!
4. дахо́дзіць, дасяга́ць;
come of age дасягну́ць ста́лага ўзро́сту;
come to power прыйсці́ да ўла́ды
5. надыхо́дзіць, настава́ць, набліжа́цца;
come to an end ско́нчыцца;
come to know спазна́ць;
come to nothing зве́сціся на нішто́;
things to come бу́дучае, бу́дучыня;
in years to come у бу́дучым;
6. станаві́цца;
come undone расшпі́львацца, развя́звацца
7. здара́цца, адбыва́цца;
come true збыва́цца, спра́ўджвацца;
come what may а ўжо́ ж што бу́дзе; няха́й бу́дзе, што бу́дзе; што бу́дзе, то́е бу́дзе;
no harm will come to you нічо́га дрэ́ннага з табо́ю не зда́рыцца; табе́ нічо́га не пагража́е
8. з’яўля́цца, узніка́ць;
9. пахо́дзіць, браць пача́так;
♦
come and go прыхо́дзіць і адыхо́дзіць, хадзі́ць сюды́ і туды́
come about
come across
1. стаць зразуме́лым, прані́кнуць у свядо́масць
2. напатка́ць, натра́піць
come along
1. з’яўля́цца
2. ісці́ ра́зам з кім
3. паляпша́цца
come apart
come аround
come back
1. успаміна́цца
2. вярта́цца
♦
come back as wise as one went пайсці́ ні з чым
come by
1. атрыма́ць, набы́ць, нажы́ць што
2. захо́дзіць куды́
come down
1. па́даць, валі́цца; спада́ць
2. разбура́цца
3. змянша́цца, зніжа́цца
4. перахо́дзіць па трады́цыі
come forward
1. вы́йсці ўпе́рад
2. прапанава́ць
3. паступа́ць у про́даж
come in
1. прыхо́дзіць, прыбыва́ць
2. увахо́дзіць
come off
1. адшпі́львацца; зніма́цца, здыма́цца
2. адрыва́цца (пра гузік, дзвярную ручку
3. сыхо́дзіць, схо́дзіць, зніка́ць (пра пляму); выпада́ць (пра валасы, зубы)
come on
come out
1. з’яўля́цца, паяўля́цца; прыхо́дзіць
2. выхо́дзіць (з друку)
3. выяўля́цца, станаві́цца вядо́мым (пра навіны, праўду
4. страйкава́ць, бастава́ць
come over
1. (to) прые́хаць здалёк; зайсці́ ненадо́ўга
2. авало́дваць, ахо́пліваць; уздзе́йнічаць, уплыва́ць, рабі́ць уплы́ў;
come round
1. захо́дзіць
2. апрыто́мнець, ачуня́ць
come through
1. праніка́ць, прахо́дзіць наскро́зь, прасо́чвацца
2. паспяхо́ва спраўля́цца
come to
come together
come up
1. узыхо́дзіць, прараста́ць (пра расліны)
2. устава́ць, узыхо́дзіць (пра сонца)
3. здара́цца; з’яўля́цца, паяўля́цца
4. узніка́ць
5. (with) наганя́ць, зраўно́ўвацца
6. (to) падыхо́дзіць; дахо́дзіць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ба́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць;
1.
2. Сустракаць каго‑, што‑н.
3. Уяўляць у думках.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паказа́ць, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скла́сці, складу, складзеш, складзе; складзём, складзяце;
1. Пакласці разам, у адно месца (многія прадметы); пакласці разам, у пэўным парадку, надаўшы якую‑н. форму.
2. Прыбавіць адзін лік да другога, зрабіць складанне.
3. Сабраць, злажыць з якіх‑н. частак.
4. Пабудаваць шляхам кладкі.
5. Стварыць што‑н., падбіраючы, аб’ядноўваючы якія‑н. даныя; напісаць які‑н. тэкст, што змяшчае якія‑н. звесткі.
6. Утварыць, сфарміраваць (групу, камісію, калектыў), падабраўшы адпаведныя людзей.
7. Утварыць якую‑н. колькасць чаго‑н. у выніку, у суме.
8. Стварыць шляхам назіранняў або лагічных вывадаў.
9. З’явіцца чым‑н., утварыць што‑н.
10. Згарнуўшы, перагнуўшы (паперу, тканіну і пад.), надаць якую‑н. форму, зменшыць аб’ём.
11.
12.
13. Сабраць па частках што‑н. для якой‑н. мэты.
14.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
то́нкі, ‑ая, ‑ае.
1. Невялікі ў папярочным сячэнні;
2. Невялікі ў абхваце; не тоўсты, вузкі ў косці (пра чалавека, яго фігуру, часткі цела).
3. Невялікі па шырыні, вузкі.
4. Высокі (пра гукі, голас).
5. Які складаецца з дробненькіх часцінак.
6. Складаны, выкананы з вялікай увагай, умела, па-мастацку.
7. Ледзь прыкметны, які з цяжкасцю адрозніваецца.
8. Прыемны сваёй вытанчанасцю, не рэзкі (пра смак, пах і пад.).
9. Тактычны, далікатны (пра чалавека, яго душу).
10. Які вылучаецца розумам, густам, праніклівасцю, глыбокім веданнем справы.
11. Гібкі, праніклівы, які схоплівае малапрыметнае (пра розум, мысленне).
12. Не адразу прыкметны, які тоіцца ў глыбіні чаго‑н.; такі, да якога трэба даходзіць, дазнавацца.
13. Дасканала арганізаваны і дакладны па выніках.
14. Чуллівы, які ўспрымае самыя слабыя раздражненні (пра органы пачуццяў і іх дзейнасць).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ця́жкі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае вялікую вагу, з грузам вялікай вагі.
2. Вялікі, грузны (пра чалавека, жывёлу).
3. Пазбаўлены лёгкасці, прыгажосці, хуткасці (пра паходку, рух і пад.).
4. Які патрабуе вялікай працы, энергіі, сіл, напружання для ажыццяўлення, разумення і пад.
5. Які пераадольваецца з цяжкасцю; абцяжараны, з турботамі.
6. Сумны, змрочны, пануры.
7. Вельмі густы, моцны, непрыемны (пра паветра, пах і пад.).
8. Які мае вялікія габарыты і магутную зброю.
9. Змрочны, невясёлы, сумны.
10. Навіслы, змрочны.
11. Моцны, вялікі, глыбокі; які з цяжкасцю праходзіць, адбываецца, утвараецца, звязаны з непрыемнымі фізічнымі адчуваннямі.
•••
цяжкі́, ‑а́я, ‑о́е.
Тое, што і ця́жкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чуць 1, чу́ю, чу́еш, чу́е;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
•••
чуць 2,
1.
2.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)