мута́цыя

(лац. mutatio = змяненне, змена)

1) рэзкае змяненне спадчынных уласцівасцей арганізма;

2) ломка голасу ў падлеткаў з наступленнем палавой спеласці.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

рэарганіза́цыя

(фр. réorganisation, ад лац. re- = нанова + с.-лац. organisatio = арганізацыя)

перабудова, змена структуры і функцый установы, арганізацыі і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ГЕТЭРАГЕНЕ́З

(ад гетэра... + ...генез),

1) змена спосабаў размнажэння ў арганізмаў на працягу двух ці больш пакаленняў.

2) Раптоўнае ўзнікненне асобін, якія рэзка адрозніваюцца шэрагам прыкмет ад бацькоўскіх формаў. Адкрыццё гетэрагенезу ням. гістолагам Р.А.Кёлікерам (1864) і рус. вучоным С.І.Каржынскім (1899) дало пачатак мутацыйнай тэорыі.

т. 5, с. 208

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Вісокі ’высокі’ (Шат., Касп., Бяльк., Нас.; пухав., З нар. сл.), рус. паўдн. високий ’тс’. Да высокі (гл.). Змена галоснага ‑ы‑ ў ‑і‑ абумоўлена не рэфлексацыяй прасл. ‑y‑ < *ū (яку паўночнаўкраінскіх гаворках (Дзендзялеўскі, Конспект, 32)), а ўплывам лексемы віс (вісець і да т. п.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

катастро́фа, ‑ы, ж.

Раптоўнае вялікае бедства, падзея з трагічнымі вынікамі. Аўтамабільная катастрофа. Авіяцыйная катастрофа. □ — І вось тады, калі на моры здарылася з намі катастрофа, — працягваў Федзя, — мне было сорамна і крыўдна, да жудасці не хацелася гінуць такой бязглуздай, нікчэмнай смерцю. Каваль. // Значная змена, якая цягне за сабой рэзкі пералом у грамадскім або асабістым жыцці. Нацыянальная катастрофа. Сямейная катастрофа.

[Ад грэч. katastrophē — паварот; знішчэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Áblösung

f -, -en

1) аддзяле́нне, адсло́йванне; адвя́званне

2) пла́та, вы́куп

3) зме́на (варты і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ка́йтэн

(яп. kajten = нябесная змена)

японскі добраахвотнік-смяротнік, які кіраваў тарпедай; дзейнічалі ў час 2-й сусветнай вайны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

метабалі́ты

(ад гр. metabole = змена, пераўтварэнне)

рэчывы, якія ўтвараюцца ў арганізме ў працэсе абмену рэчываў (метабалізму), параўн. антыметабаліты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

switch-over [ˈswɪtʃəʊvə] n.

1. рэ́зкая зме́на пазі́цыі, по́гляду і да т.п.

2. перахо́д (на іншую працу);

He made a switch-over to teaching in his mid-career. У сярэдзіне кар’еры ён перайшоў на выкладчыцкую працу.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Буйстра́ ’быстрыня; месца хуткага цячэння ў рацэ’ (Яшкін). Бясспрэчна, з *быстра́. Параўн. рус. дыял. (калуж.) быстра́ ’сярэдзіна цячэння ракі’. У бел. слове фанетычная дыялектная змена (ы > у пасля губных) і, мабыць, уплыў слова буй‑ны. Параўн. яшчэ быйстра́ ’паласа хуткага цячэння ў рацэ’ (Яшкін).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)