сло́ва, -а, мн. -ы, слоў, н.

1. Асноўная сэнсавая адзінка мовы, якая свабодна ўзнаўляецца ў мове і служыць для пабудовы выказвання.

Іншамоўныя словы.

Падзяліць с. на склады.

2. адз. Мова і маўленчыя здольнасці.

Культура с.

Валодаць словам.

3. звычайна мн. Фраза, выказванне; гаворка, размова.

Бацькавы словы.

Сказаць некалькі слоў на развітанне.

4. адз. Вуснае публічнае выступленне, прамова дзе-н., а таксама права, дазвол гаварыць публічна.

Заключнае с. на выбарным сходзе.

Атрымаць с. для выступлення.

5. адз., з азначэннем. Думка, вывад; дасягненне ў якой-н. галіне.

У гэтай справе трэба с. вучоных.

Новае с. ў навуцы.

6. мн. Тэкст да вакальнага твора.

Песня на словы Адама Русака.

7. адз. Літаратурны твор у форме аратарскай прамовы, пропаведзі ці паслання (уст.). «С. аб палку Ігаравым».

◊

Адным словам — карацей кажучы.

Ад слова да слова — ад пачатку да канца.

Апошняе слова —

1) навейшае дасягненне (кніжн.);

2) заключнае слова падсуднага.

Браць слова назад (разм.) — адмаўляцца ад сказанага.

Глытаць словы — гаварыць неразборліва.

Да слова сказаць — у сувязі са сказаным.

Закінуць слова за каго (разм.) — падтрымаць пры неабходнасці.

З чужых слоў — з таго, што сказана кім-н.

Не абмовіцца ні адным словам — змаўчаць.

Слова за слова —

1) пра паступовае развіццё размовы;

2) спрачаючыся, пасварыцца.

Слоў няма (разм.) — канешне, так.

У адно слова — разам, адначасова падумаць, сказаць.

У двух словах (разм.) — коратка.

Цвёрдае слова — якому можна верыць.

|| памянш. сло́ўца, -а, н. (да 1 і 3 знач.; разм.).

|| прым. сло́ўны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

zúwenden

*

1.

vt (D)

1) паваро́чваць (што-н. да чаго-н.)

2) звярта́ць, накіро́ўваць, удзяля́ць (увагу каму-н.)

j-m sein Vertráuen ~ — давяра́ць каму́-н.

3) дава́ць (магчымасць, дазвол, дапамогу, пазыку – каму-н.)

2.

(sich)

1) звярта́цца (да каго-н.)

2) паваро́чвацца

3) накіро́ўвацца (куды-н.); перахо́дзіць (да чаго-н.)

sich éiner néuen Beschäftigung ~ — заня́цца но́вай спра́вай

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

überlassen

I überlassen

* vt разм. пакіда́ць, прыхо́ўваць, зберага́ць

II überlássen

*

1.

vt

1) уступа́ць, аддава́ць, прада́ць

2) дава́ць (магчымасць, права, дазвол і г.д.); дазваля́ць

er hat es mir ~ zu entschéiden — ён даў мне магчы́масць [пра́ва] выраша́ць

sich (D) selbst ~ sein — быць пакі́нутым сам на сябе́

3) перадава́ць, давяра́ць (работу, хворага і г.д.)

2.

(sich)

(D) аддава́цца (разважанням, адчаю і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

may

[meɪ]

v., p.t. might

выка́звае магчы́масьць

1) магчы́, магчы́ма

it may be so — Магчы́ма, гэ́та так

He may arrive tomorrow — Ён, магчы́ма, за́ўтра прые́дзе; Ён мо́жа за́ўтра прые́хаць

2) (пыта́ньне або́ дазво́л)

May I come in? — Ці мо́жна ўвайсьці́?

May I come and see you? — Ці магу́ зайсьці́ адве́даць вас?

You may go now — Мо́жаце ісьці́ цяпе́р

You may if you can — Мо́жаце, калі́ здо́лееце

3) (пажада́ньне або́ малі́тва)

May you be very happy — Жада́ю вам, каб вы былі́ ве́льмі шчасьлі́выя

4) Whoever he may be — Хто б ён ні быў

5) Law му́сіць, паві́нен

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

can​1 [kæn, kən, kn] modal v. (could)(адмоўныя формы cannot, can’t) азначае :

1. (аб’ектыўную магчымасць) магу́, мо́жаш, мо́жа; ма́ю, ма́еш, ма́е і г.д.; магчы́масць/мажлі́васць;

I can do it. Я магу гэта зрабіць;

Can you see that? Вы гэта бачыце?

2. (уменне, здольнасць) уме́ю, уме́еш, уме́е і г.д.; магу́, мо́жаш, мо́жа і г.д. He can speak French. Ён можа/умее размаўляць па-французску;

I can’t swim. Я не ўмею плаваць.

3. (дазвол, забарону) мо́жна; не́льга;

He can go. Яму можна ісці;

You can’t play football here. Тут нельга гуляць у футбол.

4. (сумненне (у пытальных і адмоўных сказах)) Can it be true? Няўжо гэта праўда?;

She can’t have said it! Не можа быць, каб яна сказала гэта!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

may [meɪ] v. (might)

1. (азначае меркаванне, якое мяжуе з няўпэўненасцю) магчы́ма, мо́жа быць;

They may be late. Яны могуць спазніцца./Магчыма, яны спазняюцца.

2. fml мо́жа (азначае дазвол);

May I speak to the manager? Магу я пагаварыць з менеджарам?;

May I say/ask/suggest? fml (Ці) магу я сказаць/спытаць/прапанаваць?

3. магчы́ма (суадносіць магчымасць дзеяння з прошлым часам);

They may have come in our absence. Магчыма, яны прыходзілі, калі мы адсутнічалі.

4. fml (азначае пажаданне або надзею);

May you be happy! Няхай вам шчасціць!

♦

be that аs it may fml так таму́ і быць;

may/might as well infml што ж, нічо́га не застае́цца, як;

I may as well go to the movies. Нічога не застаецца, як пайсці ў кіно.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

пра́ва ​1, ‑а, н.

1. Сістэма ўстаноўленых ці санкцыянаваных і забяспечаных дзяржавай агульнаабавязковых норм (правіл паводзін), якія выражаюць дзяржаўную, абумоўленую эканамічным ладам грамадства волю пануючых у грамадстве класаў (у сацыялістычнай агульнанароднай дзяржаве — волю ўсяго народа). Выбарчае права.

2. Навука аб гэтых правілах, аб правах. Факультэт права.

3. Правамоцтва, якое належыць пэўнай асобе. Права на працу. Права на адукацыю. □ Права на адпачынак ажыццяўляецца ў нашай краіне шляхам устанаўлення для рабочых і служачых штогадовых водпускаў. «Маладосць». // Афіцыйны дазвол, допуск да выканання якіх‑н. абавязкаў, для заняцця якой‑н. пасады. [Сцёпка] раптам набраўся смеласці і, трымаючы ў руках свой лісток на права здаваць экзамен, стаў у невялікую чаргу. Колас. // толькі мн. (правы́, ‑оў). Дакумент, які дазваляе каму‑н. кіраваць аўтамабілем, матацыклам і пад. Атрымаць правы.

4. Магчымасць дзейнічаць якім‑н. спосабам. Закон і права ў долі роўнай Для ўсіх законаў, для ўсіх нацый Рукой жалезнай, непакорнай Напішаш, дыктатура працы. Купала.

5. Падстава, прычына. Сцвярджаць з поўным правам.

•••

Актыўнае выбарчае права — права грамадзян удзельнічаць у выбарах у прадстаўнічыя органы дзяржаўнай улады.

Дзяржаўнае права — сукупнасць юрыдычных норм, якія замацоўваюць асновы грамадскага і дзяржаўнага ладу краіны.

Прыгоннае права — права памешчыка распараджацца прыгоннымі сялянамі, якія належалі яму, іх жыццём і маёмасцю.

Рымскае права — сукупнасць прававых норм, выпрацаваных у Старажытным Рыме, якія выражалі волю пануючага класа рабаўладальнікаў і былі засвоены многімі еўрапейскімі дзяржавамі.

Рэчавае права — частка грамадзянскай права, якая вызначае нормы валодання рэчамі.

Кулачнае права — панаванне моцнага над слабым, узброенага над няўзброеным і пад., заснаванае на адным толькі насіллі і не падмацаванае маральна і юрыдычна.

Сваё права правіць гл. правіць.

пра́ва ​2,

У выразе: права руля — каманда, якая падаецца для павароту руля ўправа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

предоставля́ть несов.

1. (давать в пользование чего-л., давать возможность обладания) дава́ць; аддава́ць; уступа́ць;

предоставля́ть возмо́жность дава́ць магчы́масць;

предоставля́ть ме́сто дава́ць ме́сца;

предоставля́ть свою́ кварти́ру в чьё-л. распоряже́ние аддава́ць (уступа́ць) сваю́ кватэ́ру ў чыё-не́будзь распараджэ́нне;

2. (давать возможность делать что-л., распоряжаться чем-л.) дава́ць (магчы́масць, пра́ва, дазво́л і да таго́ падо́бнае); пакіда́ць; дазваля́ць;

предоставля́ть все удо́бства дава́ць усе́ выго́ды;

предоставля́ть вы́бор дава́ць магчы́масць (пра́ва) выбіра́ць (вы́браць);

предоставля́ть реше́ние вопро́са кому́-л. пакіда́ць вырашэ́нне пыта́ння на каго́-не́будзь, дава́ць магчы́масць (пра́ва) вы́рашыць пыта́нне каму́-не́будзь;

предоставля́ть чьему́-л. усмотре́нию пакіда́ць на чыё-не́будзь меркава́нне (вырашэ́нне);

предоставля́ть до́брой во́ле пакіда́ць на до́брую во́лю;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паса́дка ж

1. (раслін) Pflánzen n -s, Sétzen n -s;

паса́дк бу́льбы Kartóffellegen n -s;

2. (у цягнік, карабель і г. д.) Éinsteigen n -s;

аб’вясці́ць паса́дку zum Éinsteigen áuffordern;

вы́хад на паса́дку (табло) zum Start;

3. ав Lándung f -, -en, Lánden n -s; Wásserlandung f, Wássern n -s (на ваду);

вы́мушаная паса́дка Nótlandung f;

авары́йная паса́дк Brúchlandung f;

сляпа́я паса́дка Blíndlandung f;

паса́дка па прыбо́рах Blíndfluglandung f;

паса́дка ў зада́дзеным раёне die Lándung im vórgegebenen Gebíet;

ісці́ на паса́дку níedergehen*аддз vi (s), zur Lándung ánsetzen;

забаро́на паса́дкі Lándeverbot n -(e)s;

дазво́л на паса́дку Lándeerlaubnis f -, -se;

ляце́ць без паса́дкі óhne Zwíschenlandung flíegen*, nonstóp flíegen*;

4. (пры верхавой яздзе) Sitz m -es, Háltung f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

leave

I [li:v]

v., left, leaving

1) выхо́дзіць

He left the house — Ён вы́йшаў з до́му

He left the room suddenly — Ён ра́птам вы́йшаў з пако́ю

2)

а) выяжджа́ць

to leave the country — вы́ехаць з кра́ю

б) пакіда́ць, кіда́ць

to leave a job — пакі́нуць пра́цу

3) пакіда́ць, ня бра́ць з сабо́ю

He left a book on the table — Ён пакінуў кнігу на стале́

to leave a window open — пакі́нуць акно́ адчы́неным

•

- leave alone

- leave behind

- leave of absence

- leave off

- leave out

II [li:v]

n.

1) дазво́л -у m., зго́да f.

2) во́дпуск -у m., адпачы́нак -ку m.

on leave — у адпачы́нку

on sick leave — у адпачы́нку па хваро́бе

3) ад’е́зд, адыхо́д -у m.; разьвіта́ньне n.

•

- maternity leave

- take leave of

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)