дз. тава́рышам, што дапамаглі́ — спаси́бо това́рищам, что помогли́;
3.в знач. сущ. спаси́бо;
вялі́кі (вялі́кае) дз. — большо́е спаси́бо;
◊ дз. (дзя́каваць) бо́гу — сла́ва бо́гу;
дз. за ла́ску — благодарю́ поко́рно;
за дз. — за спаси́бо;
дз. не ска́жуць — спаси́бо не ска́жут
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
rush2[rʌʃ]n.
1. імклі́вы рух;
a rush of cold air струме́нь хало́днага паве́тра;
a rush of blood to the head прылі́ў крыві́ да галавы́;
a rush of anger пры́ступ гне́ву
2. спе́шка; паспе́х;
be in a rush спяша́цца;
the Christmas rush перадкаля́дная мітусня́
3. (for/on)вялі́кі по́пыт (на што-н.);
There was a rush for the newspapers. Газеты купляліся нарасхват.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
база́р
(цюрк. bazar, ад перс. bāzār)
1) спецыяльна адведзенае месца для гандлю прадуктамі харчавання і таварамі шырокага ўжытку, а таксама сам гэты гандаль;
2) вялікі перадсвяточны або сезонны гандаль спецыяльнымі таварамі, звычайна на адкрытым месцы (напр. кніжны б., навагодні б.);
3) перан. бязладная гаворка, крык, шум;
птушыны б. — месца на беразе мора, дзе гняздзяцца вялікія масы птушак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
шлях
(ст.-польск. szlach, ням. Schlag)
1) шырокая дарога, гасцінец, тракт;
2) прастора, па якой адбываецца рух, перамяшчэнне каго-н., чаго-н. (напр. паветраны ш., водны ш., чыгуначны ш.);
3) перан.вялікі перыяд развіцця чаго-н. (ш., пройдзены чалавецтвам);
4) перан. напрамак дзейнасці, развіцця чаго-н.;
5) орган у выглядзе каналаў, якія забяспечваюць жыццядзейнасць арганізма (дыхальныя шляхі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Multae manus onus levant/levius reddunt
Шмат рук аблягчаюць/робяць больш лёгкім цяжар.
Много рук облегчают/делают более лёгкой тяжесть.
бел. Грамада ‒ вялікі чалавек. Моцны статак чарадою, а людзі грамадою. Калі робіш укупе, не баліць у пупе.
рус. Семьёй и горох молотят. Верёвка крепка с повивкой, а человек с помощью. В одиночку не одолеешь и кочку, артелью и через гору впору. Где руки и охота, там спорная работа. Берись дружно, не будет грузно/тяжело. У одного с трудом, у двух смехом. Где двое работают, там и песня слышна.
фр. П faut se tenir la main (Следует держаться вместе/помогать друг другу). On ne peut se battre seul (Нельзя сражаться в одиночку).
англ. Many hands make light work (Много рук облегчают работу).
нем. Viele Hände machen schnell ein Ende (Много рук ‒ быстрый конец). Viele Hände haben bald Feierabend (Много рук ‒ быстрый конец рабочего дня).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Parva delicta aperiunt viam ad majora
Малыя злачынствы адкрываюць дарогу вялікім.
Малые преступления открывают дорогу большим.
бел. Не вялікі грэх украсці арэх, ды за арэхам конь ідзе. Злодзею адзін замок трудна зламаць, а другія ‒ нішто. Хто раз украў, той яшчэ ўкрадзе. Пачнеш на лычку, а скончыш на раменьчыку.
рус. От малого проступка дойдёт до великого. Украдёшь иголку, а потом и коровку. Кто украл яйцо, украдёт и курицу. По нитке и до клубка доходит. Маленькая ложь за собой большую ведёт.
фр. Qui vole un œuf vole un bœuf (Кто украдёт яйцо, тот украдёт и быка).
англ. He that will steal an egg will steal an ox (Кто украдёт яйцо, тот украдёт и быка).
нем. Wer ein Kalb stiehlt, stiehlt eine Kuh (Кто украдёт телёнка, украдёт и корову). Wer einmal stiehlt, bleibt immer ein Dieb (Кто однажды украл, останется вором навсегда).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ВАЛО́ВІЧЫ,
дзяржаўныя дзеячы ВКЛ з роду герба «Багорыя». Родапачынальнік Ходка (Ходзька, Фёдар) жыў у 1-й пал. 15 ст. ў Гарадзенскім пав. Напачатку вызнавалі праваслаўе, у 16 ст. сярод іх шмат прыхільнікаў кальвінізму, з канца 16 ст. католікі. Тады ж род падзяліўся на некалькі галін. У 1798—1900 адна з іх насіла графскі тытул (згасла). У 19 ст. існавалі 4 галіны Валовічаў, валодалі маёнткамі ў Гродзенскай, Магілёўскай, Мінскай і Ковенскай губ.Найб. вядомыя:
Грынька Ходкавіч (Рыгор Фёдаравіч), канюшы ВКЛ з 1451, гараднічы гарадзенскі (1488—95), намеснік перавольскі (1503). Упершыню названы Валовічам у грамаце 1499. Багдан Грынькавіч (? — 14.4.1539), канюшы гарадзенскі з 1508, войскі гарадзенскі з 1529, намеснік крынскі, скідзельскі і азёрскі з 1537. Рыгор Грынькавіч, маршалак гаспадарскі (1558—69), кашталян новагародскі (1566—85), староста слонімскі (1560—84). Рыгор Багданавіч (? — 1577), староста мсцібаўскі (1558—67), маршалак гаспадарскі (1560—63), гараднічы гарадзенскі (1558—66), лоўчы ВКЛ (1566—74), ваявода смаленскі з 1572. Астафій (Яўстафій) Багданавіч, гл.Валовіч А.Б. Геранім (Яраш) Рыгоравіч (? — 1636), сакратар каралеўскі, пісар ВКЛ (1589), падскарбі дворны (1600), падскарбі земскі ВКЛ (1605), падканцлер ВКЛ (1618), староста генеральны жамойцкі (1619). Астафій (Яўстафій; ? — 1630), біскуп віленскі (1616). Уладзіслаў (? — 15.9.1668), польны пісар ВКЛ (1639), ваявода віцебскі (1655), гетман польны ВКЛ (1666). Удзельнік войнаў з Расіяй 1632—34 і 1654—67, антыфеад. вайны 1648—51. Вінцэнты Пётр (1670—1737), рэферэндары ВКЛ, дыпламат. З 1728 святар. Антоній Эразм (24.9.1711—6.7.1770), пісар ВКЛ і сакратар вялікіВКЛ (1744), біскуп луцкі і берасцейскі (1755). Андрэй (1750—9.3.1822), рэферэндары вялікіВКЛ, біскуп куяўска-калішскі (1818). Міхал Казіміравіч, гл.Валовіч М.К.