Разм. Бязладны шум мноства галасоў; гучная размова. Песня, смех, гучная гамана вырываліся з вагонаў.Мікуліч.У зале.. стаяла такая гамана, што цяжка было пачуць якое-небудзь асобнае слова.Сабаленка.// Чуткі, пагалоска. Па людзях жа пайшла гамана, што па лясах збіраецца вялікая сіла.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагу́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
1. Чутка, размова; вестка. Па вёсцы паўзла няпэўная пагудка пра.. паход з бомбай.Асіпенка.Увогуле,.. людская пагудка ўбірала забастовачныя падзеі ў фарбы гераічнасці.Гартны.
2. Напеў, мелодыя, песня. Я для нівы пагудку зайграю, Каб радзіла спарней дабрын[ю].Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гамані́ць ’гаварыць, нагаворваць’ (БРС, Нас., Шат., Касп., Сцяшк.). Рус.гомони́ть ’крычаць, шумець’, укр.гомоні́ти. Параўн. далей польск.gomonić się ’сварыцца; быць не ў ладах’, славац.homoniť ’шумець, крычаць’. Слав. дзеясловы лічацца вытворнымі ад *gomonъ (зах.-слав. і ўсх.-слав. словы); параўн. бел.го́ман ’размова, шум, крык’, укр.го́мін, славац.дыял.homon, польск.gomon і г. д. Сама лексема *gomonъ, паводле Слаўскага (1, 315–316), знаходзіцца ў этымалагічнай сувязі з усх.-слав.*gomъ: *gamъ ’галас, шум’ (параўн. гам ’крык, шум’). Меркаванні аб далейшых сувязях гэтага этымалагічнага гнязда гл. у Слаўскага (там жа). Гл. яшчэ Фасмер, 1, 436; Шанскі, 1, Г, 125–126. Да гэтага сямейства слоў адносіцца і гамана́ (Сцяшк. МГ) (адносна словаўтварэння гэтага апошняга параўн. гавара́ ’гутарка, гаварэнне, мова’), далей гамо́нка ’пагалоска’ (БРС), ’размова’ (БРС, Шат., Касп., Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
flóttmachen
аддз.vt
ein Schiff ~ — зняць су́дна з ме́лі
die Unterháltung wúrde wíeder flóttgemacht — размо́ва аднаві́лася
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
чараўні́цтва, ‑а, н.
1. Сіла, дзеянні чараўніка; вядзьмарства; чары. Зайшла размова аб навуках — Старых, даўнейшых — і іх штуках, Аб кнігах з чорнаю пячаццю, Аб чараўніцтве, аб закляцці, Аб розных хітрасцях і зман[е].Колас.
2. Знахарства. Найчасцей знаходзім адзнакі каля канкрэтных апісанняў замоў, чараўніцтва і розных дробных забабонаў.«Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакрэ́тны секре́тный; та́йный; (не подлежащий разглашению — ещё) негла́сный;
~ная размо́ва — секре́тный разгово́р;
~ная мі́сія — секре́тная ми́ссия;
с. аддзе́л — секре́тный отде́л;
~нае пісьмо́ — секре́тное письмо́;
~ныя абавя́зкі — негла́сные обя́занности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
cztery
чатыры;
rozmowa w cztery oczy — размова з вока на вока; сам-насам; адзін на адзін
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
балбатня́, ‑і, ж.
Разм. Пустая, марная размова; пустаслоўе. [Паходня:] — Завялі сварку, прыпомнілі нейкія старыя рахункі — так у балбатні і прайшоў цэлы вечар.Хадкевіч.Андрэй выхваляцца не будзе, з балбатні няма толку, але рабіць тое-сёе пачне.Ермаловіч.// Выдумкі, плёткі. Хмялеўскі ведаў толькі тое, што ўся гэтая балбатня пра гарэлку і пра валоў пустое.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гамо́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Разм.
1. Тое, што і гаворка (у 1 знач.); гутарка, размова. [Алеся] хвалявалі падазрэнні на Парэчкуса, і ён паволі павярнуў гамонку ў гэтым напрамку.Броўка.
2. Тое, што і гаворка (у 2 знач.); гоман. Цішыня панавала навокал: ні людской гамонкі, ні брэху сабакі, ні кудахтання курыцы.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчы́ры, -ая, -ае.
1. Які выражае сапраўдныя пачуцці, праўдзівы, адкрыты.
Ш. чалавек.
Шчырае прызнанне.
Гаварыць шчыра (прысл.). Сказаць ад шчырага сэрца.
2. Задушэўны, інтымны.
Шчырая размова.
3. Сардэчны, душэўны.
Шчырая сяброўка.
4. Пазбаўлены прытворства.
Шчырае шкадаванне.
5. Старанны; верны, адданы, заўзяты.
Шчырая праца.
Ш. змагар за светлую будучыню.
Ш. следапыт.
6. Просты, даверлівы.
Ш. чалавек усяму верыць.
7. Які складаецца з аднолькавых парод дрэў (пра лес, бор); без дамешак, прымесей.
Ш. бор.
Шчырае золата.
◊
Шчырая праўда — сама праўда.
|| наз.шчы́расць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)