Ступня́ ‘плюсна, частка нагі ад шчыкалаткі ўніз’, ‘ніжняя паверхня ступака, падэшва’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.), ‘ступак’ (Сцяшк., Сл. ПЗБ, Бяльк., ЛА, 3). Дэрыват ад ступіць, гл. ступень.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
слі́зганнен. Gléiten n -s; Rútschen n -s;
паве́рхня слі́згання Gléitfläche f -, -n; Gléitbahn f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
цыліндры́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да цыліндра, уласцівы цыліндру (у 1 знач.). Цыліндрычная форма. Цыліндрычная паверхня. □ Дзянісаў запаліў святло і чартыхнуўся, зваліўшы цыліндрычную, зробленую з металічнай і частай сеткі клетку.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАЛАНСАМЕ́Р,
прылада для вымярэння радыяцыйнага балансу. Найб. пашыраны балансамер тэрмаэлектрычны, прыёмная частка якога — 2 тонкія медныя пласцінкі; зачэрненая паверхня адной павернута ўгару і ўспрымае радыяцыю ад Сонца і атмасферы, паверхня другой павернута для Зямлі і адзначае выпрамяненне зямной паверхні і адбітую радыяцыю. Тэрмаэлементы фіксуюць розніцу т-р паміж пласцінкамі, што дае магчымасць вызначаць радыяцыйны баланс.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
nawierzchnia
ж. палатно; паверхня (пра дарогу);
nawierzchnia kolejowa — чыгуначнае палатно; палатно чыгункі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ла́тачынаПаверхня чыстай вады ў зарослым возеры (Касц.Бяльк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
раўні́на, ‑ы, ж.
Роўная, без гор, вялікіх узгоркаў і значных паніжэнняў зямная паверхня. З раўніны рускай цераз Беларусь Ідзе Дняпро да мора, да Украіны.Зарыцкі.На сотні вёрст перада мной Кавыльная раўніна.Танк.Расступіліся бярозы, і перад вачыма распасцерлася шэра-зялёная раўніна.Шашкоў.// Пра водную паверхню вялікіх памераў. Азёрная раўніна.
раўніна́, ‑ы, ж.
Роўнае месца, роўнядзь. Поле сонцам скрозь заліта, — Шырыня, раўніна!Колас.//чаго або якая. Роўная паверхня чаго‑н. [Якуб] не раз абводзіў вачыма раўніну Жагулавага поля.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лю́стра1, ‑а, н.
1. Адшліфаваная паверхня (шкла, металу), здольная даваць адбіткі тых прадметаў, якія знаходзяцца перад ёю, а таксама спецыяльна зроблены прадмет з такой паверхняй. Алёша спыніўся ў вестыбюлі перад вялікім люстрам і спачатку нават не пазнаў сябе.Васілевіч.//перан., чаго. Спакойная, гладкая паверхня вады. Нерухомае возера-старыца нібы застыла, ашклела, люстра яго з незвычайнай яскравасцю адбівала такія ж нерухомыя хмары і дубы.Шамякін.
2.перан.; чаго. Аб тым, што з’яўляецца адлюстраваннем якіх‑н. з’яў, працэсаў і пад.; адбітак. Паэзія, па думцы Купалы, павінна быць праўдзівым люстрам жыцця народа.Івашын.
3.Спец.Паверхня, плошча чаго‑н. Люстра гарэння. Люстра цыліндра.
лю́стра2, ‑ы, ж.
Падвесны асвятляльны прыбор з некалькімі крыніцамі святла (электралямпамі ці свечкамі) і аздобленай арматурай. Вялікая люстра пад столлю запалілася мяккім рассеяным святлом.Васілёнак.
[Фр. lustre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіменафо́р
(ад гр. hymen = плеўка, скурка + -фор)
паверхня пладовых цел грыбоў, на якой размешчаны гіменій.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЛЬБЕДАМЕ́ТР
(ад альбеда + ...метр),
метэаралагічная прылада для вымярэння альбеда. Працуе на прынцыпе інтэгральнага шаравога фатометра. Альбеда зямной паверхні вымяраюць паходным альбеда — спалучэнне двух піранометраў; прыёмная паверхня аднаго з іх павернута да Зямлі і ўспрымае рассеянае святло, другога — да неба і рэгіструе падаючае выпрамяненне. Карыстаюцца і адным піранометрам, прыёмная паверхня якога паварочваецца то ўніз, то ўгару.
