пыта́ть несов.
1. прям., перен. (мучить) катава́ць, му́чыць;
2. (пробовать) разг. спрабава́ць, прабава́ць;
пыта́ть сча́стья спрабава́ць на шча́сце; (искать счастья) шука́ць шча́сця;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Муры́жыць ’церці’, ’няўмела вастрыць’, ’сварыцца, грызці’ (Юрч.), ’цягаць туды-сюды’ (Бяльк.). Рус. пенз., ленінгр. муры́жить ’нудна лаяць’, муры́сать ’мучыць, тузаючы, торгаючы’, варон. мура́жить ’лаяць’, кастр. мурзова́ть ’даводзіць каго-небудзь гульнёй да стомы’, перм. мурлы́жить ’здзекавацца’. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
waste3 [weɪst] v.
1. (on) тра́ціць, марнава́ць, пераво́дзіць; спусташа́ць;
waste words пуска́ць сло́вы на ве́цер
2. аслабля́ць; му́чыць; знясі́льваць;
wasted by disease знясі́лены хваро́баю
waste away [ˌweɪstəˈweɪ] phr. v. марне́ць, чэ́знуць; паміра́ць ад го́ладу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
катава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.
Моцна, балюча біць, жорстка мучыць. Вядома, Як допыт чыняць там паны, Як б’юць, катуюць, гнуць і ломяць, Як вінавацяць без віны. Колас. Катавалі [зняволеных] гумовымі кіямі, шампаламі, прыкладамі, калолі іголкамі, расціскалі пальцы дзвярамі. Паслядовіч. // перан. Дакараць, прымушаць пакутаваць, мучыцца. — То чаго ж ты так катуеш сябе за тое, што паспяваў трохі? Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тыра́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., каго-што.
1. Праяўляць дэспатызм, жорсткасць у адносінах да каго‑н. Фашызм, які тыраніў Польшчу столькі год, больш сюды не вернецца. Пестрак.
2. Здзекавацца з каго‑н., мучыць каго‑н., прыгнятаць. — Я тыраню маці ўдзень і ўночы .. з-за майго кашлю маці пакутуе больш за мяне. Бядуля. [Іван:] — Я тыраніў цябе, Оля? Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цкава́ць, цкую, цкуеш, цкуе; цкуём, цкуяце; незак., каго-што і без дап.
1. Напускаць сабак на каго‑н.; нацкоўваць. Папацёмку нельга было разглядзець, хто ў акне, толькі чуваць было, як нехта цкаваў: — Кусі, Мурза, кусі, кусі! Крапіва. Нас коньмі тапталі, цкавалі сабакамі, Жалезам выпальвалі сонца з павек. Лужанін.
2. перан. Не даваць спакою, мучыць нападкамі, праследаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ragged [ˈrægɪd] adj.
1. парва́ны, падра́ны; пано́шаны, зно́шаны
2. няро́ўны, рва́ны; касма́ты;
ragged clouds рва́ныя хма́ры;
a ragged beard касма́тая барада́
3. infml ве́льмі сто́млены
♦
run smb. ragged infml му́чыць, зму́чваць; мардава́ць каго́-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Му́тар ’клопаты; цяжкая, непрыемная праца’ (Нас.). Да мы́та (гл.) ’плата, пошліна’ і ад яго рус. мы́та́рь > мы́тарство, мыта́рить ’мучыць, мардаваць, марыць, пакутаваць’. Аб пераходзе ы > у гл. Карскі, 1, 237–239.
Мута́р ’падманшчык, ілгун’ (бяроз., Шатал.). Да муці́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
измоча́ливать несов., разг.
1. размача́льваць; (о предметах из пеньки, льна и т. п.) раскудзе́льваць;
2. перен. (утомлять, мучить) вымо́тваць; му́чыць, зму́чваць, (изнурять) мардава́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ма́ціна ’саломенная мата’ (Касп.). Да ма́та (гл.).
Маціна 1 ’агідна, непрыемна’ (паўн.-усх., КЭС), смал. мати́но ’тс’. З рус. мовы, параўн. мати́ть перм. ’цягнуць на ваніты’, ’набрыдаць’, ’дакучаць’, казан. ’мучыць’, свярдл. ’хвалявацца, перажываць’.
Маці́на 2 ’мантач, марнатравец’. Да мот (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)