Каланда́ ’невялікая колькасць чаго-небудзь’ (Мат. Маг.). Няясна, няма ўпэўненасці ў дакладнасці дэфініцыі, параўн.: «Ні падзелюць ужо калынду тую, сьмех ажно бярець» (с. 41). Відаць, слова непасрэдна суадносіцца з рус. ярасл. каланда ’багацце’, бран. каландить ’эканоміць’. Мяркуючы па рус. ярасл. каланду набить ’разбагацець’, прыведзеныя вышэй значэнні з’яўляюцца другаснымі, а першаснай была семема ’кашалёк, каліта’. На той жа рус. тэрыторыі зафіксавана калама ’кашалёк з грашыма, каліта’; на жаль, яно таксама няяснае. У разглядаемым слове ‑н‑, відаць, другаснае; пры такім дапушчэнні, магчыма, з тат. kalta ’кашалёк’. Не выключана (і прыклад з бран. тэрыторыі гэта як быццам пацвярджае), што слова распаўсюджвалася з бел. гаворак (вядома, што ў Яраслаўскай вобласці ёсць перасяленцы з Магілёўшчыны), аднак унікальнасць бел. слова не дазваляе сцвярджаць гэтага з упэўненасцю.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Крэ́пкі ’дужы, моцны; цвёрды, крамяны’ (ТСБМ, Бяльк., Яруш., ТС, Ян., Шатал.). Укр. кріпкий, рус. крепкий, ст.-рус. крѣпкыи, ст.-слав. крѣпъкъ, балг. крепък, макед. крепок, серб.-харв. кре̏пки, кре̏пак, славен. krépec ’тс’, польск. krzepki, ст.-чэш. křěpky, славац. krepký ’тс’. Прасл. krěpъкъ ’моцны, сільны’ — прыметнік на ‑къ ад krěpъ. Зберагліся формы без ‑къ: ст.-слав. крѣпъ, славац. krepý, серб.-харв. krijep. Надзейных балтыйскіх і іншых індаеўрапейскіх паралелей няма. Традыцыйнае супастаўленне са ст.-ісл. hráefa ’вытрымаць’ (Бернекер, 614; Покарны, 620). На жаль, у гэтай лексемы няма адпаведнікаў. Зупітца (KZ, 27, 389) параўноўвае ст.-ісл. kraptr, ст.-в.-ням. kraft ’сіла, моц’. У гэтым выпадку не можа быць гаворкі аб генетычнай суаднесенасці. Магчыма, вынік лексічных пранікненняў, але абгрунтаваць германскую, славянскую або іншамоўную трэцюю крыніцу пакуль што не ўдаецца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шкадава́ць

1. (адчуваць жаль, спагаду) bedáuern vt; bemítleiden vt, Mítleid háben (каго-н. mit D);

2. (берагчы, ашчаджаць) schónen vt, spáren vt;

шкадава́ць гро́шы Geld spáren;

шкадава́ць здаро́ўе die Gesúndheit schónen;

не шкадава́ць сіл [пра́цы] kéine Mühe schéuen;

3. (скнарнічаць, не даваць) géizen vi, knáusern vi;

4. (смуткаваць, бедаваць) bedáuern vt, beréuen vt, beklágen vt;

шкадава́ць аб тым, што … bedáuern, dass …

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

шкадава́ць несов.

1. (чаго) жале́ть;

ш. хле́ба — жале́ть хле́ба;

2. (каго) жале́ть;

ш. сірату́ — жале́ть сироту́;

3. (чаго, аб чым, с союзом што) жале́ть (о чём, с союзом что), сожале́ть (о чём, с союзом что);

ён ~ва́ў, што по́зна ажані́ўся — он жале́л (сожале́л), что по́здно жени́лся;

ён ~ва́ў, што не пайшо́ў у тэа́тр — он жале́л, что не пошёл в теа́тр;

4. (каго, што) жале́ть, бере́чь; щади́ть;

ш. каня́ — жале́ть (бере́чь, щади́ть) ло́шадь;

ш. здаро́ўе — жале́ть (бере́чь, щади́ть) здоро́вье;

5. (каго, што) жале́ть, люби́ть;

6. с инф., переводится безл. конструкцией со словами жалко, жаль;

я ~ду́ю сячы́ гэ́ту бяро́зу — мне жа́лко (жаль) руби́ть э́ту берёзу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нябо́га, ‑і, м. і ж.

1. Абл. ДМ ‑бозе, ж. Дачка брата або сястры; пляменніца. [Цётка Вера:] — Ну от і ты прыйшла, ягадка мая! Цэлы тыдзень вачэй не паказаць! І гэта нябога называецца. Паслядовіч.

2. ж. Разм. Ласкавы або спачувальны зварот да малодшай па гадах. [Аўген:] — Дык не гаруй, мая нябога — Яшчэ аб’явіцца твой брат. Колас. — Ты, нябога, яшчэ маладая, каб мяне вучыць, — пакрыўджана абазваўся.. [дзед на Маню]. Васілевіч.

3. ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑бозе, Т ‑ай (‑аю), ж. Разм. Той (тая), хто выклікае спагаду і жаль; бядак, сірата. З табой сняданне папалам падзелім, каб падужэла ты ў сваёй дарозе, каб весялей было табе, нябозе. Дубоўка. Мікіта захварэў. На ложку скурчыўся, нябога. Стагнаў, крактаў, гарэў... Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

shame [ʃeɪm] n.

1. со́рам, га́ньба;

feel shame at having told a lie адчува́ць со́рам за то́е, што схлу́сіў;

To my shame, I never thanked him. Мне сорамна, што ніколі не падзякаваў яму;

bring shame on smb. га́ньбіць, нясла́віць каго́-н.;

it’s a shame бры́дка, со́рам

2. пры́красць, жаль : What a shame! Як шкада! Якая прыкрасць!

♦

put smb. to shame прысарамаці́ць каго́-н.;

shame on you! як табе́ не со́рамна!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

смутак, засмучэнне, невясёласць, сум, сумота, панурасць, паныласць, скруха, жаль, жальба, жалоба, маркота, марката, горыч, горнасць, туга, нуда, нудота, журба, журбота, журботнасць; тускнота (абл.); чарната, гарката, цень, хмара (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Жа́лець ’тлець’ (Янк. I; брагін., З нар. сл., 156; жыт., Мат. Гом.), ужале́ць, ужале́цца, ужа́ліцца ’упрэць, добра зварыцца’ (Юрч., Бяльк., Жд. 1; беш., Нар. сл., 97; полац., Вусн. інф. А. Я. Баханькова). Рус. сімб. жа́леть ’награвацца, брадзіць’, укр. бук. жа́літи ’псавацца (пра харчовыя прадукты)’. Параўн. жаліць ’пячы (пра крапіву)’. Памор. żaləc ’гарэць, тлець’, н.-луж. žalny ’палымнеючы, гарачы’. Выгонная (Бел.-польск. ізал., 22–27) упершыню звярнула ўвагу на гэтыя суадносіны, указвае на сувязь жалець ’тлець’ са ст.-польск. żal ’гарэнне’ і словамі тыпу жальня (гл.), жальнік ’могілкі’. Жаль (гл.) і пад. адносяцца да і.-е. *g​u̯el‑ ’калоць’, ’боль, мука, смерць’; значэнне ’гарэць’ у яго і.-е. паралелях амаль не прадстаўлена (толькі лат. dzel̃t). Таму жа́лець ’тлець’, відаць, суадносіцца з жар (гл.); і.-е. коранем *g​u̯her‑ (Покарны, 1, 495) і *g​u̯hel‑. Супрун, Зб. Геаргіеву, 268–272; Куркіна, Этимология, 1981, 164; Бернштэйн, Чередования, 12; Пятлёва, Этимология, 1973, 44–47. Гл. жу́ляць, жу́раць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

sorry

[ˈsɑ:ri]

adj.

1) спага́длівы; засму́чаны, су́мны

(I am) so sorry — вы́бач

I am sorry that you are sick — Спачува́ю табе́, што ты хво́ры

I am sorry to say he is ill — Ён, на жа́ль, хво́ры

I feel sorry for him — Мне яго́ шкада́

You will be sorry for this some day — Вы не́калі гэ́тага пашкаду́еце

2) дрэ́нны, благі́; убо́гі; жа́лю ва́рты

to come to a sorry end — дрэ́нна ско́нчыць

a sorry sight — жа́ласнае відо́вішча

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

сало́дка ​1, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.

Тое, што і лакрыца.

сало́дка ​2,

1. Прысл. да салодкі. — Дужа, дужа рады бачыць вас [Лабановіча] ў нашым асяроддзі, — салодка прамовіў Ясь: — Фактычна я знаёмы з вамі, завочна. Колас. У Алёшкі салодка зашчымела сэрца: прыгадалася, што даўно ўжо трымаў у руках гармонік. Кухараў. А пад грушай у калысцы Спіць салодка немаўля. Прыходзька.

2. безас. у знач. вык. Пра адчуванне салодкага смаку. У роце салодка.

3. безас. у знач. вык. Пра матэрыяльны дастатак, духоўнае задавальненне. — А мне, ты думаеш, салодка? Ды справа проста і каротка: Не будзеш ты з ляснічым спорыць, Рабі вось тое, што гаворыць. Колас. // (звычайна з адмоўем «не»). Пра шчасце, дабрабыт, якія пануюць дзе‑н. — Не салодка тут жывецца, — адказаў Сідар Нікіфаравіч. — Але ж некаму трэба і гэты вугал займаць. На жаль, яшчэ не хапае на ўсіх камфартабельных кватэр. Аляхновіч.

4. безас. у знач. вык. Пра прыемныя адчуванні, зведаныя кім‑н. Трывожна мне. Але й салодка мне! Я сэнсам напаўняю кожны рух, Агонь вачэй І палахлівасць рук. Тармола.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)