упра́ва ​1, прысл.

У правы бок; проціл. улева. Дарога паварочвала то ўправа, то ўлева. Краўчанка. Стрэлка манометра пасоўвалася ўправа, набліжаючыся да чырвонай рыскі. Васілёнак.

упра́ва ​2, ‑ы, ж.

1. Установа, якая ведала грамадскімі, саслоўнымі і адміністрацыйнымі справамі ў дарэвалюцыйнай Расіі, а таксама будынак, дзе яна размяшчалася. Земская ўправа. Валасная ўправа. Гарадская ўправа.

2. Сіла, якая абмяжоўвае чыё‑н. самавольства, дэспатызм; мера ўздзеяння на каго‑н. Людзі голасам галасілі ад панскай ласкі. Шукалі дзе якую ўправу на яснавяльможнага. Сабаленка. Нашто зямля іх, катаў, носіць? Ой, хто ж ад іх не загалосіць? А дзе на іх шукаць управы, Бо суд «праўдзівы», суд «ласкавы» Паноў за здзекі не карае? Колас. — На п’янства, нябось, ёсць управа, а чаму ж гэтых курцоў не караюць, — сказала .. [жанчына] з нейкай крыўдай і змоўкла. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

це́мра, ‑ы, ж.

1. Адсутнасць святла, густы змрок; цемната. Вечар поле цемраю ахутае, Цьмяны месяц прыплыве здалёк. Загарыцца на маўклівым хутары Ледзь прыкметнай зоркай аганёк. Панчанка. Людзей ужо не было відаць у начной цемры. Паслядовіч.

2. перан. Культурная адсталасць; невуцтва. Царызм, баючыся ўздыму нацыянальнай самасвядомасці народаў, пазбаўленых дзяржаўнасці і палітычнай самастойнасць, бачыў сваю задачу не ў развіцці навукі і культуры на ўскраінах імперыі, а ў насаджэнні адсталасці і цемры сярод нацыянальных меншасцей. Суднік. Вы [камуністы] развеялі ўсю цемру, Што сляпіла вочы нам. Журба.

3. перан. Увасабленне зла, пакут, цемрашальства. Над логавам нямецкага фашызму быў узняты чырвоны сцяг перамогі святла над цемрай. Брыль. Чаму заўсёды ходзяць разам, Заўсёды разам — боль і радасць? Таму, што ёсць святло і цемра, Таму, што ёсць жыццё і смерць? Мацяш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

unterstéhen

*

1.

vi (D)

1) падпарадко́ўвацца (каму-н.), быць у паднача́ленні (каго-н.)

2) падляга́ць (чаму-н.)

das unterstéht kéinem Zwéifel — гэ́та не падляга́е сумне́нню [не выкліка́е сумне́ння]

das Vergéhen unterstéht dem Gerícht — праві́ннасць кара́ецца зако́нам

2.

(sich) асме́львацца, адва́жвацца, смець

was ~ Sie sich? — як Вы сме́еце?

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

überschreiben

I überschreiben

* vt

1) піса́ць (паўзверх чаго-н.)

2) перапі́сваць (у другую кнігу, на другі лік)

I überschréiben

*

1) рабі́ць по́дпіс

(на чым-н.); падпі́сваць (што-н.), дава́ць загало́вак (чаму-н.)

2) (j-m) перапі́сваць (маёмасць на чыё-н. імя)

3) перадава́ць (заказ)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

áufräumen

1.

vt

1) прыбіра́ць; рабі́ць пара́дак

2) устараня́ць, знішча́ць, распрада́ць тава́р, ліквідава́ць

2.

vi (mit D)

1) пако́нчыць (з чым-н., з кім-н.), пакла́сці кане́ц (чаму-н.)

2) спусташа́ць; лютава́ць

3) расхо́даваць (запасы)

4) (in D, unter D) право́дзіць чы́стку (апарата і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

price​1 [praɪs] n.

1. цана́;

a high/reasonable price высо́кая/уме́раная цана;

at a low price та́нна;

a market price ры́начная цана́;

a price for smth. цана́ за што-н.;

a price of smth. цана́ чаго́-н.;

What’s the price of this? Колькі гэта каштуе?;

The price of oil has increased con siderably. Цана на нафту значна павялічылася;

prices are rising/going up цэ́ны расту́ць

2. кашто́ўнасць, цэ́ннасць; значэ́нне (чаго-н.)

♦

at any price любо́й цано́й (дасягнуць мэты);

at a price за вялі́кую цану́, до́рага;

beyond price цаны́ няма́ (каму-н./чаму-н.); бясцэ́нны, неацэ́нны

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

што займ

1. (у пытаннях) was;

што рабі́ць? was tun?;

з чаго́? woráus?;

за што? wofür?;

да чаго́? wozú?;

пра што? wovón?, worüber?;

а што я каза́ў? habe ich es (nicht) geságt?;

2. (які, якая і г. д.) der (f die, n das, pl die); wélcher ( f wélche, n wélches, pl wélche); was;

3. разм (чаму?) warúm?;

што ты стаі́ш тут? warúm stehst du so hier?;

што за … was für; welch ein …

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

nadać

зак.

1. даць, надаць;

nadać kierunek — даць кірунак (напрамак);

nadać znaczenie — надаць значэнне;

nadać czemu kształt — прыдаць (надаць) чаму форму;

2. прысвоіць; надаць;

nadać tytuł — прысвоіць (надаць) званне;

3. адправіць, выслаць;

nadać list polecony — выслаць заказны ліст;

4. перадаць;

nadać przez radio — перадаць па радыё

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

приме́р

1. (образец) пры́клад, -ду м., узо́р, -ру м.;

приме́р му́жества пры́клад (узо́р) му́жнасці;

взять для приме́ра узя́ць для пры́кладу (за ўзор);

он явля́ется для нас приме́ром ён з’яўля́ецца для нас узо́рам (пры́кладам);

2. (частный случай) пры́клад, -ду м.;

приведём приме́р прывядзём (во́зьмем) пры́клад;

3. мат. пры́клад, -ду м.;

реше́ние приме́ров рашэ́нне пры́кладаў;

◊

для приме́ра для пры́кладу;

к приме́ру сказа́ть напры́клад;

4. не в приме́р а) (кому, чему) не то́е што (хто, што), не так як (хто, што) ставится в середине или в конце предложения и выделяется запятыми; (в отличие) у адро́зненне (ад каго, чаго); (в противоположность) у супрацьле́гласць (каму, чаму); не ў пры́клад (каму, чаму);

не в приме́р про́чим не то́е што (не так як) і́ншыя; б) (гораздо) зна́чна; (несравненно) непараўна́на;

его́ расска́з не в приме́р интере́снее яго́ раска́з (апо́вед) зна́чна (непараўна́на) цікаве́йшы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

няма́, безас. у знач. вык.

1. Не быць у наяўнасці, адсутнічаць, бракаваць. [Аўгінька:] — Віця! У нас нікога ў хаце няма... Бацька з маткай паехалі, а малыя недзе гуляюць... Зойдзем да нас... Добра? Зарэцкі. Рады ўсе, што сонца грэе, Што няма больш халадоў. Колас. // Не існуе, не бывае зусім. Нічога няма даражэй за Радзіму. Броўка.

2. У знач. няпоўнага сказа пры адмоўных адказах на пытанні. — Ці прыехала сястра? — Няма.

•••

Адбою няма ад каго — занадта многа, больш чым трэба каго‑н. [Казік:] — Ну і вырасла, ну і пахарашэла.. Ад кавалераў, мабыць, адбою няма? Грахоўскі.

Дзець няма куды гл. дзець.

Жывога месца няма — пра вельмі збітага чалавека.

Зладу няма з кім-чым — немагчыма справіцца з кім‑, чым‑н. [Антон Пятровіч:] — Унь, з адным сынам зладу няма, а тут — тысячы людзей, тысячы гектараў зямлі. Шашкоў.

Зносу няма чаму — добра носіцца, вельмі доўга не зношваецца (пра адзенне, абутак і пад.).

І блізка няма гл. блізка.

І думаць няма чаго гл. думаць.

І заваду (заводу) няма — пра поўную адсутнасць каго‑, чаго‑н. — У нас стук, грукат, гудкі, дык шпакоў тут і заваду няма. Пальчэўскі.

І следу няма — нічога няма, нічога не засталося.

Канца-меры няма — пра што‑н. неабмежаванае, чаму няма меры.

Канца (канца-краю) няма — тое, што і канца (канца-краю) не відаць (гл. відаць).

Ліку няма — вельмі многа, незлічонае мноства каго‑, чаго‑н.

Няма вока за кім-чым — пра адсутнасць догляду за кім‑, чым‑н.

Няма галавы — а) пра неразумнага, тупога чалавека; б) пра слабую, дрэнную памяць.

Няма доступу (прыступу) да каго — нельга падступіцца, звярнуцца да каго‑н.

Няма дурных (дурняў) (іран.) — а) выказванне нязгоды з кім‑н., адмаўленне рабіць, выконваць што‑н. — Няма дурных, — сказаў Віктар, прыскорваючы хаду. — Сам папаўся, сам і выкручвайся. Васілёнак; б) не ашукаеш, не спадзявайся.

Няма за душой чаго — пра поўную адсутнасць чаго‑н.

Няма за што рук (рукі) зацяць (зачапіць) гл. заняць.

Няма калі дыхнуць — тое, што і некалі дыхнуць (гл. некалі ​1).

Няма куды вачэй дзець гл. дзець.

Няма на што глядзець гл. глядзець.

Няма роду без выроду — нічога не бывае без непрыемнага выключэння.

Няма сэрца ў каго — пра адсутнасць спагады, літасці, спачування да каго‑н.

Няма таго, каб (з інф.) — пра адсутнасць прывычкі, жадання што‑н. рабіць; пра адсутнасць разумення таго, што трэба зрабіць. — От жа дзіцятка: няма таго, каб шанаваць, падтрымліваць бацьку, — таксама на бацьку кінуцца рад! Мележ.

Няма толку — а) бескарысна. А пасееш — няма толку, Што ж, зямля пустая! Колас; б) пра адсутнасць згоды, парадку, ладу.

Няма (і) у паміне — зусім няма, адсутнічае, не існуе. Карчмы няма ўжо і ў паміне, Нідзе і следу не відно. Гілевіч.

Няма чаго бога гнявіць гл. гнявіць.

Няма чаго богу грашыць гл. грашыць.

Няма чаго граху таіць гл. таіць.

Няма чаго казаць гл. казаць ​1.

Няма чаго на бога ківаць гл. ківаць.

Няма чаго рабіць гл. рабіць.

Няма чым крыць гл. крыць.

Рады няма — не хапае сілы, магчымасці справіцца з кім‑, чым‑н. І рукамі і нагамі пачала адбівацца [Петрачыха], чалавеку ледзь вачэй не павыдзірала. Рады няма з гэтай бабаю. Лобан.

Ратунку няма — пра вельмі моцную ступень праяўлення чаго‑н.

Слоў няма — бясспрэчна, канечне, няма падставы сумнявацца.

Сухога месца (рубца) няма на кім — усё прамокла, усё стала мокрым.

Ходу няма каму-чаму — а) пра адсутнасць магчымасці праявіць свае здольнасці ў якой‑н. галіне; б) пра адсутнасць попыту на што‑н., шырокага выкарыстання чаго‑н.

Цаны няма каму-чаму — вельмі дарагое, неацэннае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)