а́рка

(іт. arco, ад лац. arcus = дуга)

1) перакрыцце ў форме дугі паміж дзвюма апорамі збудавання (напр. а. моста);

2) збудаванне ў выглядзе варот з дугападобным перакрыццем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

барыто́н

(іт. baritono)

1) мужчынскі голас, сярэдні паміж басам і тэнарам, а таксама спявак з такім голасам;

2) медны духавы музычны інструмент баса-барытоннага дыяпазону i тэмбру.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дадэкафо́нія

(ад гр. dodeka = дванаццаць + -фонія)

метад музычнай кампазіцыі, заснаваны на адмаўленні ладавых сувязей паміж гукамі (гл. атанальнасць) і сцвярджэнні абсалютнай роўнасці ўсіх 12 тонаў храматычнай гамы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дыле́ма

(гр. dilemma)

1) лог. суджэнне або вывад з двума ўзаемавыключальнымі палажэннямі, з якіх неабходна выбраць адно, бо трэцяе немагчыма;

2) перан. цяжкі выбар паміж дзвюма магчымасцямі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

інтэркаля́рны

(лац. intercalarius = уставачны);

і. рост — рост раслін у даўжыню шляхам дзялення клетак першаснай мерыстэмы, аддаленай ад апікальнай і «ўстаўленай» паміж зонамі клетак, дыферэнцыяцыя якіх ужо закончана.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эсплана́да

(фр. esplanade)

1) незабудаванае месца паміж крапаснымі сценамі і гарадскімі збудаваннямі;

2) плошча, участак зямлі перад якім-н. вялікім будынкам;

3) шырокая вуліца з алеямі пасярэдзіне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

прасве́т, ‑у, М ‑свеце, м.

1. Светлая паласа, пляма, утвораная светлавымі праменямі на чым‑н. неасветленым. Сонца нядаўна схілілася з паўдня, але хавалася ўжо за лесам, і на дзялянку падаў доўгі зубчасты цень, дзе-нідзе разрэзаны сонечнымі прасветамі. Шамякін.

2. Прамежак, свабодная прастора паміж якімі‑н. блізка размешчанымі прадметамі. У прасветах паміж будынкамі відаць было жытнёвае поле. Хадкевіч. Велізарнае шэрае неба мільгае ў прасветах між дрэвамі. Гамолка. // перан. Перапынак паміж справамі, часовая палёгка ў рабоце. Яшчэ гадзіну таму назад .. [Паўлу Пятровічу] здавалася, што ў яго, як і заўсёды, на працягу рабочага дня не будзе прасвету, каб нават падумаць аб чымсьці, не звязаным з яго працай. Прокша.

3. перан. Радасць, шчасце ў звычайна бязрадасным жыцці. — Ай, браце Якаў... — Піліп безнадзейна махнуў рукой. — Няма прасвету... Чарнышэвіч. Пад цяжкім гнётам знемагалі людзі, Чыгуннай глыбай гнёт заціснуў грудзі, І не было прасвету у жыцці. Буйло.

4. Спец. Шырыня аконнага ці дзвярнога праёму. // Адтуліна, шчыліна ў чым‑н. Прасвет вены.

5. Падоўжная палоска на пагонах. Нейкаму сынку, Недзе там на хутары, Сніліся пагоны З прасветам залатым. Броўка. Збіўшыся ў кучку,.. [хлопцы] насцярожана разглядвалі на плячах конніка пагоны: зялёнае поле з чырвоным прасветам, а на ім чатыры зорачкі. Курто.

•••

На прасвет (глядзець, разглядаць і пад.) — супраць святла. На момант .. [Назарчуку] здалося, што гэтыя грошы не сапраўдныя. Паглядзеў на прасвет, але фальшу не знайшоў. Грошы былі, як грошы. Сабаленка.

Не бачыць прасвету гл. бачыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грані́ца

1. Лінія ў выглядзе вузкай палоскі зямлі, дзірваністай броўкі або разоры, якая падзяляе два сумежныя ўчасткі (Віц. Касп., Нясв., Рэч., Слаўг.).

2. Пратаптаны след на сенажаці ў час касавіцы паміж участкамі, на полі ў час уборкі; мяжа паміж калгаснымі лясамі (Слаўг.).

3. Умоўная мяжа паміж зямельнымі абшарамі вёсак (Слаўг., Стол.).

4. Сцежка або дарожка на мяжы (Слаўг.).

5. Дзяржаўны рубеж (БРС).

6. Града, ляха (Віц., Пол.).

□ пас. Грані́ца каля в. Рэкта Слаўг.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

сце́нка

1. Шырокая мяжа (БРС); межавая дарожка (Слаўг.).

2. Дарога да гумна (Нясв., Слаўг.); сцежка паміж гумнамі і полем (Уздз.); нешырокая дарожка за агародамі (Нясв.); вузкая дарожка паміж палеткамі (Мсцісл. Бяльк.). Тое ж сце́начка (Слаўг.).

□ в. Сценкі Докш., ур. Сце́нка (поле, палявая дарожка) каля в. Церахоўка Слаўг.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

усталява́цца сов.

1. (надёжно укрепиться) установи́ться; утверди́ться, упро́читься;

ула́да ўсталява́лася — власть утверди́лась (упро́чилась);

памі́ж і́мі ўсталява́ліся до́брыя адно́сіны — ме́жду ни́ми установи́лись хоро́шие отноше́ния;

2. обоснова́ться, устро́иться;

ён ~ва́ўся на но́вым ме́сцы — он обоснова́лся (устро́ился) на но́вом ме́сте;

3. (сформироваться, сложиться) установи́ться;

хара́ктар яшчэ́ не ўсталява́ўся — хара́ктер ещё не установи́лся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)