БЕТЭ́ЛЬ,

1) кустовая трапічная расліна — перац бетэль (Piper betle) з сям. перцавых. Пашыраны ў Інданезіі. Разводзіцца ў трапічнай Азіі. Выкарыстоўваюць як узбуджальны наркатычны і лек. (танізоўны, антысептычны) сродак, мае востры эфірны алей.

2) Сумесь вострага на смак лісця і пладоў перцу бетэлю з пэўнымі дамешкамі, якую мясц. жыхары ўжываюць для жавання свежай або ў выглядзе масцікі для танізавання і ўзбуджэння нерв. сістэмы. У якасці дамешкаў ідуць кавалкі насення арэкавай пальмы з невял. колькасцю нягашанай вапны (для нейтралізацыі к-т, якія мае лісце). Поласць рота, язык, дзясны і сліна афарбоўваюцца ў крывава-чырвоны колер, зубы чарнеюць.

т. 3, с. 131

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БУГЕНВІ́ЛЬ

(Bougainville) Луі Антуан дэ (11.11.1729, Парыж — 31.8.1811),

французскі мараплавец. У 1763—65 даследаваў Фалклендскія а-вы. У 1766—69 на караблях «Будзёз» і «Этуаль» узначаліў 1-ю франц. кругасветную экспедыцыю, у час якой адкрыў (1768) у Ціхім ак. некалькі астравоў у архіпелагах Туамоту і Луізіяда. Паўторна адкрыў Саламонавы а-вы, да якіх даплыў у 1568 іспанец А.Менданья дэ Нейра (з таго часу іх не ўдавалася выявіць). Сваё плаванне апісаў у кнізе «Кругасветнае падарожжа» на фрэгаце «Будзёз» і транспарце «Этуаль» у 1766—69 гадах» (1771). Яго імем названы в-аў Бугенвіль у групе Саламонавых а-воў і расліна бугенвілея.

т. 3, с. 305

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

адвенты́ўны

(ад лац. adventicius = прьпплы)

біял. чужы, не ўласцівы;

а. орган — орган расліны, які развіваецца не на звычайным месцы, напр. карані на надземнай частцы, пупышкі і парасткі на каранях;

а-ая расліна — расліна, занесеная чалавекам у мясцовасць, дзе яна раней не расла.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

а́ксірыс

(н.-лац. axyris)

травяністая расліна сям. лебядовых з дробнымі непрыгляднымі кветкамі ў мяцёлках, пашыраная ў Еўразіі; пустазелле.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

анту́рыум

(н.-лац. anthurium)

вечназялёная травяністая расліна сям. ароідных, пашыраная ў Паўд. Амерыцы; на Беларусі вырошчваецца як дэкаратыўная.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

асма́нтус

(н.-лац. osmanthus)

вечназялёная кустовая расліна сям. маслінавых са скурыстым лісцем, пашыраная ў Азіі і Паўн. Амерыцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бразе́нія

(н.-лац. brasenia)

водная расліна сям. кабомбавых парадку гарлачыкавых, пашыраная ў Азіі, Аўстраліі, Афрыцы і Паўн. Амерыцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гааля́н

(кіт. kaoliang)

травяністая расліна сям. злакавых, від сорга з высокім сцяблом і шырокім лісцем; кітайскае, маньчжурскае проса.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гласаптэ́рыс

(ад гр glossa = язык + pteris = папараць)

вымерлая расліна класа насенных папарацей аддзела голанасенных, якая існавала ў палеазоі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дарлінгто́нія

(н.-лац. darlingtonia)

кветкавая насякомаедная расліна сям. сарацэніевых, якая пашырана ў Паўн. Амерыцы; расце на балоцістых глебах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)