пройти́сь

1. (пройти) прайсці́; (прогуляться) прайсці́ся;

пойду́ пройду́сь пайду́ прайду́ся;

2. (сделать скользящее движение, пробежаться) разг. прайсці́ся;

пройти́сь по стру́нам гита́ры прайсці́ся па стру́нах гіта́ры;

пройти́сь по ру́кописи прайсці́ся па ру́капісе;

◊

пройти́сь по а́дресу кого́-, чего́-л. (по чьему́-л. а́дресу) прайсці́ся па а́драсе каго́-, чаго́-не́будзь (па чыі́м-не́будзь а́драсе).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

хара́ктар, -ру м.

1. (совокупность черт) хара́ктер;

мя́ккі х. — мя́гкий хара́ктер;

2. (свойство, качество) хара́ктер, род, о́браз;

х. гле́бы — хара́ктер по́чвы;

заўва́гі крыты́чнага ~ру — замеча́ния крити́ческого хара́ктера;

спра́ва тако́га ~ру — де́ло тако́го ро́да;

х. дзе́янняў — хара́ктер (о́браз) де́йствий;

3. лит., иск. (тип, образ) хара́ктер;

каме́дыя ~раў — коме́дия хара́ктеров;

◊ вы́трымаць х. — вы́держать хара́ктер;

у чыі́м ~ры — в чьём хара́ктере

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

nacisk, ~u

м.

1. націск, напор; уздзеянне;

pod czyim ~iem — пад чыім націскам;

wywierać nacisk — аказваць націск; націскаць, ціснуць;

2. падкрэсліванне;

położyć nacisk (na czym) — падкрэсліць што; зрабіць упор на што

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

überéinstimmen

vi (mit D)

1) супада́ць (з чыім-н. меркаваннем і да т.п.)

2) адпавяда́ць

Náchfrage und Ángebot stímmen überéin — по́пыт адпавяда́е прапано́ве

3) пагаджа́цца, быць у зго́дзе

ich stímme mit ihm überéin — я по́ўнасцю зго́дзен з ім

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

шку́ра, -ы, мн. -ы, шкур, ж.

1. Скура з поўсцю, знешняе покрыва цела жывёл; скура з поўсцю, знятая з забітай жывёлы.

На жывым мядзведзі шкуры не купляй (прыказка). З аднаго вала дзвюх шкур не дзяруць (прыказка). Ласіная ш.

2. Пра подлага, нізкага чалавека, вымагальніка і шкурніка (разм., пагард.).

◊

Быць у чыёй-н. шку́ры — быць у чыім-н. становішчы, звычайна дрэнным, незайздросным.

Воўк у авечай шкуры — пра злога, жорсткага чалавека, які прыкінуўся лагодным.

На сваёй шкуры зведаць, адчуць што-н. — зведаць што-н. дрэннае на сабе, на сваім вопыце.

Ратаваць сваю шкуру — ратаваць сябе, не думаючы пра іншых.

Шкуру (дзве шкуры, сем шкур і пад.) драць, лупіць з каго-н. — абіраць, жорстка эксплуатаваць каго-н.

Шкуру спусціць з каго-н. — моцна збіць, караючы, а таксама наогул жорстка абысціся з кім-н., пакараць каго-н.

|| памянш. шку́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. шку́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

залама́ць ​1, ‑ламлю, ‑ломіш, ‑ломіць; зак.

1. што. Сагнуўшы, надламаць. Заламаць галінку на дрэве.

2. Разм. Крута павярнуць убок. Арцём звярнуў на агароды, шуснуў у каноплі, адтуль разораю між капусты забег у падворак Юркі Труса, з надворка заламаў у вулачку. Колас.

3. што. Разм. Надта дорага запрасіць. Зарослы сівой шчацінай дзед, перш чым перавезці Сяргея цераз Прыпяць, заламаў дзвесце рублёў. Навуменка.

•••

Асінку заламаць — даць зарок не рабіць чаго‑н., палажыць канец чаму‑н.

Заламаць залом (уст.) — зблытаць і заламаць на чыім‑н. полі пук жытніх сцяблоў з мэтай паклікаць бяду на гаспадара поля (з павер’я забабонных людзей).

Заламаць рукі — моцна загнуць каму‑н. рукі назад, за спіну.

Заламаць шапку — надзець шапку набакір або ссунуць яе на патыліцу.

залама́ць ​2, ‑ламлю, ‑ломіш, ‑ломіць; зак.

Разм. Пачаць ламаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прале́зці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; зак.

1. Пранікнуць куды‑н. праз які‑н. вузкі праход, адтуліну, шчыліну. Пад ганкам можна пралезці пад насціл, на які выгружаюць з вагонаў багаж, грузы. Лынькоў. На .. губах [мужчыны] бегаў салодзенькі смяшок, сам ён увесь варушыўся, ківаўся, гатовы, здаецца, пралезці ў самую маленькую шчылінку. Колас. // Разм. З цяжкасцямі прабрацца праз што‑н. Снегу намяло столькі, што цяжка пралезці. Жычка.

2. перан. Разм. Прабрацца, трапіць куды‑н., злоўжываючы чыім‑н. давер’ем. Магчыма, у арганізацыю пралезлі людзі, звязаныя з нямецкімі карнікамі. Няхай. // Прыстасаваўшыся і хітруючы, дабіцца выгаднага сацыяльнага становішча, незаконна прасунуцца па службе і інш. І падхалімскае майстэрства яго вяло. Пасля вайны вярнуўся, у Мінск і ў міністэрстве пралез у важныя чыны. Панчанка.

3. Улезці, прасунуцца. Прыадчынены дзверы крыху — Абы толькі пралезла міска. Вязень бачыць чужую руку — Валасатую, пульхную — зблізку. Сіпакоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чый I, (род. чыйго́, дат. чыйму́, твор., предл. чыі́м; чыя́ ж., чыё ср., мн. чые́) мест.

1. вопр. чей;

ч. гэ́та го́лас? — чей э́то го́лос?;

чыя́ гэ́та кні́га? — чья э́то кни́га?;

чыё апавяда́нне? — чей расска́з?;

2. относ. чей;

не ве́даю, ч. гэ́та дом — не зна́ю, чей э́то дом;

геро́й, ч. по́дзвіг усі́м вядо́мы — геро́й, чей по́двиг всем изве́стен

чый II, род. чы́ю сущ., мн. нет, бот. чий

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

зямля́, -і́; мн. зе́млі, зяме́ль, Д зе́млям, ж.

1. (у тэрміналагічным значэнні — з вялікай літары). Трэцяя ад Сонца планета, якая круціцца вакол сваёй восі і вакол Сонца.

Месяц — спадарожнік Зямлі.

2. Суша (у адрозненне ад воднай або паветранай прасторы).

На гарызонце маракі ўбачылі зямлю.

Адрознівацца як неба ад зямлі (вельмі моцна, рэзка).

3. Глеба, верхні слой кары планеты Зямля, паверхня.

Апрацоўка зямлі.

Хадзіць па зямлі.

4. Рыхлае цёмна-бурае рэчыва, што ўваходзіць у састаў кары нашай планеты.

З. з пяском і глінай.

5. Тэрыторыя, якая знаходзіцца ў чыім-н. уладанні, карыстанні.

Калгасная з.

Цалінныя землі.

6. Краіна, дзяржава (высок.).

Беларуская з.

|| памянш.-ласк. зяме́лька, -і, ДМ -льцы, ж. (да 3—5 знач.; разм.) і зямлі́ца, -ы, ж. (да 3—5 знач.; разм.).

|| прым. зяме́льны, -ая, -ае (да 5 знач.), земляны́, -а́я, -о́е (да 3 і 4 знач.) і зямны́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Зямельны ўчастак.

Зямельныя работы (работа па ўпарадкаванні насыпаў, каналаў і пад.). Зямны шар.

Зямная вось.

◊

Зямны паклон — нізкі паклон як выказ глыбокай павагі, удзячнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

распараджэ́нне н Ánordnung f -, -en; Verórdnung f -; Áuftrag m -(e)s, -träge; Verfügung f -, -en; Ánweisung f -, -en;

распараджэ́нне аб апла́це бухг Ánordnung zur Bezáhlung;

распараджэ́нне ба́нку бухг Áuftrag für die Bank;

рабі́ць распараджэ́нне éine Ánordnung [Verfügung] tréffen*;

да асо́бага распараджэ́ння bis auf wéiteres;

быць у чыім-н распараджэ́нні j-m zur Verfügung stehen*, verfügbar sein;

аддава́ць у распараджэ́нне каму-н j-m zur Verfügung stéllen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)