КШЭ́НЕК, Кршэнек (Křenek) Эрнст (23.8.1900, Вена — 22.12.1991), аўстрыйска-амерыканскі кампазітар, педагог. Вучыўся ў Акадэміі музыкі і сцэн. мастацтва ў Вене (з 1916), у Вышэйшай школе музыкі ў Берліне (1920—23). З 1937 у ЗША, праф. шэрагу ун-таў і каледжаў. У 1920-я г. зазнаў уплыў Б.Бартака, І.Стравінскага, П.Хіндэміта, як оперны кампазітар быў пад уплывам экспрэсіянізму. оперы «Скачок праз цень» (паст. 1924), «Джоні найгравае» (паст. 1927) з элементамі джаза і атанальнай муз. структурай. З 1930-х г. шырока выкарыстоўваў дадэкафонію, серыяльнасць (гумарыстычная тэлеопера «Разлічана і прайграна», 1961). З 1950-х г. адзін з вядучых прадстаўнікоў муз.авангарда (тэлеопера «Чароўнае люстэрка», 1966). Пісаў электронную музыку, карыстаўся алеаторыкай. Аўтар 17 опер, 3 балетаў, аперэт, 5 сімфоній (1923—50), канцэртаў для інструментаў з аркестрам і інш.; кніг «Аб новай музыцы» (1937), «Эцюды аб кантрапункце» (1940), аўтабіяграфіі (1948) і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Satz
I
m -es, -Sätze
1) грам. сказ
2) муз. фра́за
3) хім. аса́дак
4) скачо́к
5) ста́ўка (грашовая)
6) кампле́кт, набо́р, асартыме́нт
7) спарт. па́ртыя; сет (тэніс)
II
m -es, -Sätze
1) скачо́к
er máchte éinen ~ über den Gráben — ён перамахну́ў [пераско́чыў] це́раз роў
in éinem ~ — адны́м ма́хам
2) глыто́к
er trank das Glas in éinem ~ — ён вы́піў шкля́нку за́лпам [адра́зу, зра́зу]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
скі́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
1. Змяншэнне якой‑н. сумы, вызначанай нормы; паніжэнне цаны на што‑н. — Дык скідкі не зробіш, дзядзька? — усміхаючыся, запытаў Клім. — Скідкі? Не... Хаця... для цябе тройку скіну, а ты мне за гэта пач[а]к махоркі дасі. Ладна?Галавач.[Каморнік Варановічу:] — Вам цяпер далі скідку з падатку на канюшыну?!Чорны.
2. Зніжэнне патрабаванняў да каго‑, чаго‑н., уступка. [Карн:] — Цяпер ужо ты камандуй мной. І глядзі, каб ніякай там скідкі, патурання не даваў ні мне, ні каму з нас.Шамякін.[Дзімін:] — Не так у нас, маўляў, многа галоўных інжынераў, каб не рабіць ім скідак!..Карпаў.
3.Скачок звера ўбок пры бегу, каб заблытаць сляды. Побач прабег палахлівы бяляк, Скідку зрабіў — і падаўся на [лежню].Смагаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ско́кI (род. ско́ку) м.
1. (езда вскачь) скок;
ця́жкі с. каня́ — тяжёлый скок ло́шади;
2.разг.скачо́к, прыжо́к;
у два ~кі апыну́ўся ля акна́ — в два прыжка́ (скачка́) очути́лся у окна́
ско́кIIв знач. сказ., разг. скок, прыг;
с. це́раз кана́ву — скок (прыг) че́рез кана́ву
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Стрыбо́г ‘уладар зямных і нябесных вод (атаясамліваўся з Міколам Вясеннім або Лысым)’ (Жлоба, Народная педагогика Полесья: по материалам этнографических исследований, Брест, 2002, 182–183), страж.-рус.Стрибогъ ‘бог вятроў’, параўн. вѣітри, Стрибожи внуци ў “Слове пра паход Ігаравы”. Лічыцца запазычаннем з ст.-іран.*Srībaɣa; паводле Мартынава (Этнагенез, 6–7), ‘добры бог’, супрацьпастаўлены *Dužbaɣa ‘злы бог’, суадносным з стараж.-рус.Дажьбогъ (< прасл.*dъžbogъ). Гл. таксама Фасмер, 3, 777 (з аглядам версій і літ-ры). Трубачоў (Этногенез₂, 197–198) лічыць прасл.*stribogъ і *da(djь)bogъ культурнымі інавацыямі славян, а не індаеўрапейскімі архаізмамі, першае з якіх уяўляе кампазіт з імператыўнай формай дзеяслова *sterti ‘распаўсюджваць, распасціраць’ у спалучэнні з іменем *bogъ ‘бог’; гл. яшчэ Праабражэнскі, 2, 398; Якабсон, IJSLP, 1959, 1–2, 272; Тапароў, СБЯ, 1983, 120; Жураўлёў, Язык и миф, 171–172. Сувязь з стрыбаць (гл.) і ням.streben ‘прагнуць, імкнуцца’ (Брукнер, KZ, 50, 195) малаверагодная, паколькі гэта быў бы просты аддзеяслоўны дэрыват, параўн. стрыбок ‘скачок’. Гл. яшчэ Зайкоўскі, Бел. міф.₂, 492–493; ЕСУМ, 5, 439–440.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Hócke
I
f -, -n спарт.
1) прысяда́нне
sich in die ~ sétzen — прысе́сці на ку́кішкі
2) паста́ва на сагну́тых нага́х (лыжы)
3) скачо́к, перама́х (гімнастыка)
II
f -, -n ба́бка (снапоў у полі)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
палёт, ‑у, М ‑лёце, м.
1. Рух, перамяшчэнне ў паветры ў якім‑н. напрамку. Палёт ракеты ажыццяўляўся строга па зададзенай траекторыі.«Звязда».// Характар, манеры, асаблівасці такога перамяшчэння. Бясшумны палёт.//Спец. Акрабатычны скачок на вялікую адлегласць або на вялікай вышыні. Палёт пад купалам цырка.
2. Авіяцыйны вылет, рэйс. У дзень палётаў лётчыкі прачынаюцца рана.Хомчанка.Афіцэр-парашутыст паказаў падпольшчыкам, як карыстацца парашутам, як трымацца ў палёце і на пасадцы.Новікаў.
3.перан. Імкненне, парыў. Якія тут бясконцыя прасторы І для ўспамінаў, і палёту дум!Танк.З галечы, з руін спусташэння, Як волат, падняўся народ — Нястрымная воля імкнення, Нябачаны творчы палёт!Колас.
•••
Брыючы палёт — палёт самалёта на невялікай вышыні над зямлёй.
Сляпы палёт — палёт ноччу, у тумане пры дапамозе адных толькі навігацыйных прыбораў.
З вышыні птушынага палётугл. вышыня.
Птушка высокага палётугл. птушка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hop
I[hɑ:p]1.
v.i. (-pp-)
1) скака́ць на адно́й назе́, падско́кваць
2) скака́ць (як кенгуру́ або́ пту́шкі)
2.
v.t.
1) пераско́кваць
2) informal пералята́ць самалётам (з во́страва на во́страў)
3.
n.
1) скачо́к -ка́m., падско́к -у m.
2) informal палёт самалётам
3) ско́кі, вечары́нка і та́нцы
II[hɑ:p]1.
n.
хмель -ю m.
2.
v.i., v.t
зьбіра́ць, зрыва́ць хмель; кла́сьці хмель у пі́ва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
long1[lɒŋ]adj.
1. праця́глы, до́ўгі;
for a long time до́ўгі час;
a long memory до́брая па́мяць;
a long time ago даўно́;
How long is the fi l m ? Колькі часу доўжыцца фільм?
2. до́ўгі, даўгі́;
thelong jumpскачо́к у даўжыню́
♦
at long last нарэ́шце;
the long and short оf it са́мая су́тнасць гэ́тага, са́мае гало́ўнае;
the long and short of it is that… караце́й ка́жучы, спра́ва ў тым, што…;
be long in the toothhum. быць ве́льмі стары́м
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
падско́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; заг. падскоч; зак.
1. Зрабіць скачок уверх. [Мяч] падскочыў раз, другі, трэці і пакаціўся.Юрэвіч.Бусел з перапуду падскочыў на месцы, міжвольна распасцёр крылы, але тут жа зноў падцяў іх, каб не ўзняцца з гнязда.Пальчэўскі.
2.перан.Разм. Рэзка падняцца, павялічыцца. Падскочыла тэмпература. Цэны падскочылі. □ Падскочыць градусаў да трох Апоўначы марозік.Калачынскі.// Раптам з’явіцца. Падскочыла запаленне лёгкіх, і на што ўжо быў .. [дзед Тумаш] здаровы, а на чацвёртыя суткі зусім аслаб.Машара.
3. Наблізіцца скачкамі; хутка падбегчы, пад’ехаць да каго‑, чаго‑н. Прыстаў.. падскочыў да жанчыны ззаду, паваліў на зямлю, крутануў за руку, адводзячы ад пана паліцмайстра стрэлы.Мехаў.Лук’ян насцярожана падскочыў да акна. Усе падняліся з месца.М. Ткачоў.Да Міколкі падскочыў спешаны коннік, сівы нямецкі вахмістр.Лынькоў.//Разм. Хутка з’ездзіць, схадзіць куды‑н. [Антон:] — Ты пабудзь тут з таварышамі, а я падскочу на станцыю.Новікаў.[Хведар:] — Заўтра прывязём бензін, а сёння мне трэба са Сцяпанам у адно месца падскочыць.Асіпенка.//Разм. Падысці, пад’ехаць у патрэбны момант; падаспець. Добра, што падскочылі людзі, інакш бы ім абодвум былі канцы ў той багне.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)