адлама́ць, ‑ламлю, ‑ломіш, ‑ломіць; зак., што і чаго.
Зламаўшы, аддзяліць частку ад цэлага. Васіль нахіліўся.. і адламаў галінку з вясёлымі кучаравымі коцікамі.Шамякін.// Аддзяліць без нажа кавалак чаго‑н. [Алесь] адламаў хлеба, узяў гурок і са смакам закусіў.Чарнышэвіч.// Адбіць, адкрышыць. Адламаць кавалак пароды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
біфштэ́кс
(англ. beef-steaks = кавалачкі ялавічыны)
кавалак абсмажанай ялавічыны з сярэдняй часткі хрыбта тушы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
бі́ла, -а, мн. -ы, -аў, н.
1. Унутраная ўдарная частка звона; язык (у 3 знач.).
2. Падвешаны кавалак жалеза, рэйкі для падачы сігналаў.
3. Верхняя скразная планка або жардзіна ў поручнях лесвіцы, мосце і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
|| наз.ско́лка, -і, ДМ -лцы, ж.іско́лванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасціна́, -ы́, мн. про́сціны і (зліч. 2, 3, 4) прасціны́, про́сцін, ж. Доўгі і шырокі кавалак тканіны, які падсцілаецца на пасцелі.
|| памянш.прасці́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
|| прым.прасці́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тлу́сты fett; dick (тоўсты);
тлу́стая зямля́ fétte [frúchtbare] Érde;
тлу́сты кава́лак ein fétter Háppen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кусо́к, ‑ска, м.
1. Аддзеленая (адбітая, адрэзаная, адламаная і пад.) частка чаго‑н.; кавалак. Кусок цэглы. Кусок сала. Кусок матэрыі. □ Сцёпка адламаў кусок аладкі і стаў есці.Колас.[Міколка] браў кусок бяросты, запальваў яе.Лынькоў.//перан. Сродкі існавання, пажыткі. Будзе раток, будзе і кусок.Прыказка.
2. Наогул частка чаго‑н. [Гудовіч:] Сёння я досыць ладны кусок другога акта аднавіў.Крапіва.— Да гадзіны другой вярнуся, дык яшчэ ў мяне добры кусок дня ў запасе.Гартны.
3. Адзінка некаторых тавараў, што выпускаюцца паштучна. Кусок мыла. Кусок крэйды.
•••
Адрэзаны кусок (кавалак) — пра чалавека, які аддзяліўся ад сям’і, жыве самастойна, незалежна.
Дурня (басяка і пад.) кусок — пра добрага ўвогуле чалавека, які памыляецца або робіць зло толькі ў даным канкрэтным выпадку.
Збіраць кускі (кавалкі)гл. збіраць.
Кусок (кавалак) у горла не лезе (не ідзе)каму — хто‑н. не можа есці ад крыўды, хваробы, стомленасці і пад.
Кусок (кавалак) хлеба — сродкі для існавання, пажыткі.
Смачны кусок (кавалак) — пра што‑н. прывабнае, спакуслівае.
Уварваць кусок (кавалак)гл. уварваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
tidbit
[ˈtɪdbɪt]
n.
1) сма́чны кава́лак, ласу́нак -ка m.
2) піка́нтная, ціка́вая наві́на
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
адкавялі́ць, ‑вялю, ‑веліш, ‑веліць; зак., што і чаго.
Разм. Адрэзаць вялікі кавалак (хлеба, сала і пад.); адкроіць. Старшына ледзь прыкметна паціснуў плячыма, падміргнуў насмешліва хлопцам і, мнагазначна кашлянуўшы, адкавяліў кавалак сала.Васілевіч.[Паўлік] пабег у хату, адкавяліў лусту хлеба, пасыпаў яе соллю і вынес Андрушку.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смаліна́, ‑ы, ж.
Разм. Смаловае палена, смалісты кавалак драўніны, смаляк. Уладзік памаўчаў, падкінуў у агонь кавалак смаліны.Краўчанка.// Наогул пра што‑н., насычаны смалой. Гэткая смаліна, дзіва што палае... Такога клуба больш ужо не паставім... — уздыхнула маці і панесла назад у хату нейкі клунак.Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)