Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
swift
[swɪft]1.
adj.
ху́ткі, шпа́ркі, бо́рзды; жва́вы; імклі́вы
2.
adv.
гл. swiftly
3.
n.
1) стрыж -а́m. (пту́шка)
2) матаві́ла n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ На́вуж ’наўскапыта, галопам’ (мсцісл., З нар.-сл.), навуш: «бегла навуш» (Куляшоў), у запісах Шымкевіча наводзь «очень быстро, во весь дух» (Грыг.). Няясна, магчыма, звязана з вуж- лы, в у иглы ’шпаркі, жвавы, борзды’; калі зыходзіць з навож, то да вазіць, везці, параўн. рус.науезд уехать, наудёр удрать, наулёт лететь і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
múnter
aжва́вы, бадзёры, жывы́, вясёлы
~ wérden — прачына́цца
~ máchen — разбудзі́ць; падбадзёрыць
~ und vergnügt — бадзёры і жыццяра́дасны
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
паваро́тлівы, ‑ая, ‑ае.
1. Здольны лёгка і хутка паварочвацца. Лёгкая і паваротлівая лодка. □ Юзік ... Яго любімы вучань.. Жвавы, паваротлівы, кемлівы і яшчэ па-вучнёўску слухмяны.Дуброўскі.// Які ўсё робіць лёгка і хутка; увішны. Паваротлівая гаспадыня. □ Пераступіўшы парог, прыпыняецца і глядзіць, як Валянціна кідае ў печ сухія дровы. «Спрытная і паваротлівая, нічога не скажаш», — адзначае Глушакоў.Мяжэвіч.
2.перан. Які ўмее добра весці свае справы, выкарыстоўваючы абставіны. Паваротлівы дзялок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэмпера́ментны, ‑ая, ‑ае.
Які адрозніваецца жывой, гарачай энергіяй. Хаця ўнутраныя маналогі маюць ідэалагічны змест, праз іх выступае і псіхалогія Каліноўскага, яго магутная тэмпераментная натура.Калеснік.// Выкананы з тэмпераментам; жвавы, палкі. Тэмпераментная прамова. □ Цяпер Язэп думаў над тым, як часта да вайны і на першым часе адступлення ён чуў шмат прыгожых, тэмпераментных слоў, а па-сапраўднаму яны сталі ваяваць тады, калі пад раніцу ў іх траншэю прыйшоў камісар.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́нікIм., уменьш.-ласк. лоша́дка ж., конёк;
жва́вы к. — ре́звая лоша́дка, ре́звый конёк;
◊ вы́кінуць ~ка — отколо́ть но́мер;
се́сці на свайго́ (любі́мага) ко́ніка — сесть на своего́ (люби́мого) конька́
ко́нікIIм. (насекомое) кузне́чик
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Кіпр ’непакладаны кабан’ (ДАБМ). Зафіксавана ў цэнтральным Палессі. Вельмі архаічнае слова. Параўн. балг.кипря се ’надзімацца, напінацца’, чэш.kipry ’жвавы’. Гэтыя словы маюць паралелі ў іншых славянскіх мовах, але з больш далёкай семантыкай. Усе яны ўзыходзяць да дзеяслова kypeti ’кіпець’, ад якога утварыўся прыметнік з г‑суфіксацыяй kyprъ (як хуігь ад хуіёіі). Гл. кіпець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вёрткі ’здольны да хуткіх і спрытных рухаў; выкрутлівы, порсткі, жвавы; пранырлівы’ (КТС, БРС, Шат., Карл.), укр.ве́рткий ’шустры’, рус.разан.вёртко ’хутка, скора’, чэш.уст.vrtký, новае vratký ’нясталы, ненадзейны, хісткі’, славац.vrtký ’хуткі, рухлівы, неспакойны, вёрткі, рэзкі’. Паўн.-слав. ізалекса. Утворана пры дапамозе суф. ‑kъ ад дзеяслова vьrtěti; гл. вярцець. Крукоўскі (162) лічыць гэту лексему агульнарускай.