пе́ршы, -ая, -ае.
1.
2. Першапачатковы, самы ранні, які з’явіўся крыніцай або аб’ектам дзеяння раней
3. Самы лепшы
4. у
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пе́ршы, -ая, -ае.
1.
2. Першапачатковы, самы ранні, які з’явіўся крыніцай або аб’ектам дзеяння раней
3. Самы лепшы
4. у
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сашчапі́цца, -шчаплю́ся, -шчэ́пішся, -шчэ́піцца;
1. (1 і 2
2. (1 і 2
3.
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
уляце́ць, улячу́, уляці́ш, уляці́ць; уляці́м, улеціце́, уляця́ць; уляці́;
1. у што.
2. у што. Вельмі хутка ўбегчы, уехаць куды
3. у што. Упасці, уваліцца ў што
4.
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
хва́ля, -і,
1. Вадзяны вал, які ўтвараецца ад гайдання паверхні вады.
2. Хістальны рух у фізічным асяроддзі ці электрамагнітным полі (
3.
4.
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шум, -у,
1. Гукі, якія зліліся ў громкае і нязладжанае гучанне.
2.
3. Гук
4. Сварка, крыкі, гучнае выражэнне незадавальнення.
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
брать
1.
брать рука́ми браць рука́мі;
брать те́му для диссерта́ции браць тэ́му для дысерта́цыі;
брать ма́льчика с собо́й браць хло́пчыка
брать дете́й на воспита́ние браць дзяце́й на выхава́нне;
брать такси́ браць таксі́;
брать биле́ты в теа́тр браць біле́ты ў тэа́тр;
брать уро́ки браць уро́кі;
брать нало́ги браць пада́ткі;
брать це́ну браць цану́;
брать обеща́ние браць абяца́нне;
брать песо́к браць пясо́к;
брать цита́ту браць цыта́ту;
брать приме́р браць пры́клад;
брать в плен браць у пало́н;
меня́ берёт сомне́ние мяне́ аго́ртвае (ахоплівае, апано́ўвае) сумне́нне;
соба́ки бра́ли кабана́ саба́кі бра́лі вепрука́;
по́езд брал подъём по́езд браў пад’ём;
брать не коли́чеством, а ка́чеством браць не ко́лькасцю, а я́касцю;
рабо́та брала́ мно́го си́лы рабо́та бра́ла мно́га сі́лы;
лопа́та не берёт мёрзлой земли́ рыдлёўка не бярэ́ ме́рзлай зямлі́;
брать впра́во браць упра́ва;
брать отве́тственность браць адка́знасць;
брать на учёт браць на ўлі́к;
сего́дня ры́ба хорошо́ берёт сёння ры́ба до́бра бярэ́цца;
брать грибы́ браць (збіра́ць) грыбы́;
2. (в долг) пазыча́ць (у каго); браць на паве́р;
◊
брать нача́ло пачына́цца;
в рот не брать у рот не браць;
брать чью́-л. сто́рону станаві́цца на чый-не́будзь бок;
брать
брать верх браць верх;
брать в оборо́т (в рабо́ту) браць у рабо́ту;
брать быка́
брать во́лю браць во́лю;
брать своё браць сваё;
брать себя́ в ру́ки браць сябе́ ў ру́кі;
брать го́лыми рука́ми браць го́лымі рука́мі;
брать измо́ром браць змо́рам;
брать в кле́щи браць у кле́шчы;
брать
брать
брать
брать
брать на аборда́ж браць на абарда́ж;
брать на букси́р браць на буксі́р;
брать на́ душу браць на душу́;
брать на му́шку браць на му́шку;
брать на себя́ браць на сябе́;
брать с бо́ю браць
на́ша (ва́ша) берёт на́ша (ва́ша) бярэ́;
брать прице́л браць прыцэ́л;
брать сло́во обра́тно (наза́д) браць сло́ва наза́д;
брать на цугу́ндер браць на цугу́ндар;
брать
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Во́ран ’звычайная варона’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крайI
◊
из кра́я в край
конца́-кра́ю нет канца́-кра́ю няма́;
моя́ ха́та с кра́ю, ничего́ не зна́ю
на краю́ све́та на краі́ све́ту,
на краю́ ги́бели на краі́ гі́белі;
хвати́ть че́рез край перабра́ць ме́ру (далёка хапі́ць);
слу́шать кра́ем у́ха слу́хаць кра́ем ву́ха;
нали́ть до краёв (с края́ми) налі́ць па са́мыя берагі́ (
ли́ться (перелива́ться, бить) че́рез край лі́цца (пераліва́цца, біць) це́раз край.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ператрэ́сціся, ‑трасуся, ‑трасешся, ‑трасецца; ‑трасёмся, ‑трасяцеся;
1. Змарыцца ад працяглага трасення.
2. Перазябнуць, празябнуць.
3. Пахвалявацца, патрывожыцца некаторы час.
4. Уладзіцца, упарадкавацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узвыша́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца;
1.
2. Вылучацца сваёй вышынёй, высіцца над чым‑н.
3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)