калі́
1.
2.
3.
4.
5. союз временной когда́;
6. союз условный е́сли; раз; когда́;
◊ к. то́е было́ — э́то бы́ло да́вным-давно́;
як к. — когда́ как;
к. што яко́е — в слу́чае чего́;
к. ла́ска! — а) пожа́луйста; б) добро́ пожа́ловать!;
каб ды к. б — е́сли бы да кабы́;
к. рак сві́сне — когда́ рак сви́стнет;
к. на то́е пайшло́ — (в знач. вводн. сл.) е́сли на то пошло́;
каб ды к. б вы́рас у ро́це грыб —
к. худ, не лезь на кут —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
е́сці
1. есть, ку́шать;
2. есть;
3. есть;
4.
5.
◊ е. вача́мі — есть глаза́ми;
е. про́сяць — (шутл.,
еш — не хачу́ — ешь — не хочу́;
е́жма (по́едам) е. — по́едом есть;
дарэ́мна хлеб е. — зря хлеб есть;
е. чужы́ хлеб — есть чужо́й хлеб;
е. хлеб — (з чаго) име́ть сре́дства к жи́зни;
ма́ла ка́шы еў — ма́ло ка́ши ел;
пасалі́ўшы, мо́жна е. — сно́сно; та́к себе; бо́лее или ме́нее;
е. папо́ўніцы — есть (упи́сывать) за о́бе щёки;
есць як не ў сябе́ — и куда́ то́лько у него́ дева́ется;
няха́й
хлеб-соль еш, а пра́ўду рэж —
чаго́ не ясі́, таго́ ў рот не нясі́ —
па ім няха́й хоць воўк траву́ есць —
у го́ры жыць ды з пе́рцам е. —
хто не працу́е, той не есць —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
час, ‑у,
1. Працягласць існавання ўсіх з’яў рэчаіснасць якая вымяраецца вякамі, гадамі, гадзінамі, мінутамі і пад.
2. Больш-менш пэўны прамежак у паслядоўнай змене гадзін, дзён, гадоў і пад., у які што‑н. адбываецца.
3. Нейкі пэўны момант у паслядоўнай змене гадзін, дзён, гадоў і пад.
4. Перыяд, эпоха, пэўная колькасць гадоў у жыцці чалавецтва, дзяржавы, народа і пад.
5. У філасофіі — усеагульная аб’ектыўная форма існавання матэрыі, якая праяўляецца ў працягласці і паслядоўнасці, неад’емна ад руху.
6. У лінгвістыцы — форма дзеяслова, якая выражае адносіны дзеяння або стану да моманту гаворкі або да якога‑н. іншага моманту.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
do
I1) рабі́ць; выко́нваць
2) прычыня́ць
3) аддава́ць
4) гатава́ць; зака́нчваць
1) рабі́ць
2) ме́цца, адчува́ць сябе́
3) ужыва́ецца ў ро́лі дапамо́жнага дзеясло́ва
•
- do a play
- do away with
- do in
- do over
- do with
- do without
- Done!
- have to do with
- it is his doing
- it isn’t done
- That will do!
- That will not do
- What do you do for a living?
IIдо (но́та)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
гавары́ць, ‑вару, ‑ворыш, ‑ворыць;
1. Валодаць вуснай мовай.
2.
3. Весці гутарку, размаўляць з кім‑н.
4. Выражаць сабой што‑н., сведчыць аб чым‑н., паказваць на што‑н.
5.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагна́ць, ‑ганю, ‑гоніш, ‑гоніць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэ́заць, рэжу, рэжаш, рэжа;
1. Чым‑н. вострым раздзяляць на часткі.
2.
3. Забіваць чым‑н. вострым.
4. Рабіць балюча, непрыемна.
5.
6. і
7.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спыні́ць, спыю, спыніш, спыніць;
1.
2.
3.
4.
5.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сустрэ́ць, ‑стрэну, ‑стрэнеш, ‑стрэне;
1. Ідучы насустрач, па дарозе спаткаць каго‑н.
2. Выйсці спаткаць, прывітаць каго‑н.; прывітаць, прыняць каго‑н.
3. Дачакацца пачатку, надыходу, з’яўлення чаго‑н.
4. Спасцігнуць каго‑н., надарыцца каму‑н.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хі́ба 1, ‑ы,
1. Памылка, промах, недахоп.
2. Пра фізічны недахоп.
хі́ба 2,
1. Ужываецца ў пытальных сказах, якія выражаюць сумненне ў чым‑н., недавер да чаго‑н., здзіўленне чым‑н., і па значэнню вельмі блізкія да слоў: «няўжо», «можа быць».
2. Ужываецца ў пытальных сказах для выражэння няўпэўненасці ў неабходнасці якога‑н. дзеяння і блізка па значэнню словам: «можа быць», «не варта».
3.
хі́ба 3,
1.
2.
хі́ба 4,
Ужываецца з пытальнай інтанацыяй і выражае сумненне, недавер.
хіба́ 1,
Тое, што і хі́ба 2.
хіба́ 2,
Тое, што і хі́ба 3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)