све́тлы в разн. знач. све́тлый;
~лыя пала́цы — све́тлые дворцы́;
~лая вада́ — све́тлая вода́;
~лыя во́чы — све́тлые глаза́;
~лыя ду́мкі — перен. све́тлые мы́сли;
~лая асо́ба — перен. све́тлая ли́чность;
~лая галава́ — перен. све́тлая голова́;
○ с. шрыфт — тип. све́тлый шрифт;
◊ ~лай па́мяці — све́тлой па́мяти
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Ex uno flore trahitur bene melque venenum
3 адной кветкі здабываюць і мёд і атруту.
Из одного цветка добывают и мёд и яд.
бел. Адны вочы і плачуць і смяюцца. 3 аднаго дрэва і крыж і палата.
рус. Нет розы без шипов, нет пчёлки без жальца. Хорош цветок, да остёр шипок. Из одного дерева икона и лопата. Из одного гнезда сокол и ворона вывелись.
фр. Il n’y a pas de roses sans épines (Нет роз без шипов).
англ. No rose without a thorn (Нет роз без шипов). Every white has its black (На каждое белое есть чёрное). There is no wheat without chaff (Нет пшеницы без жмыха). No sweet without some bitter (Нет сладкого без горького).
нем. Keine Rose ohne Dorn (Нет розы без шипа).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
lósziehen
* аддз.
1.
vt расця́гваць, выця́гваць
2.
vi (s)
1) бе́гчы, уцяка́ць
2) адпраўля́цца (куды-н.)
3) (über, gegen A) накі́нуцца, напа́сці, навалі́цца (на каго-н.); ла́яць, га́ньбіць, знеслаўля́ць (каго-н., за вочы)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
протере́ть сов.
1. (продырявить) праце́рці, мног. папраціра́ць; прашарава́ць;
протере́ть рука́в праце́рці (прашарава́ць) рука́ў;
протере́ть бума́гу рези́нкой праце́рці папе́ру гу́мкай;
2. в др. знач. праце́рці, мног. папраціра́ць;
протере́ть окно́ тря́пкой праце́рці акно́ ану́чай;
◊
протере́ть глаза́ праце́рці во́чы;
протере́ть с песко́м (песо́чком) даць наганя́й, прабра́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
по́ртить несов., в разн. знач. псава́ць;
по́ртить желу́док псава́ць жыво́т;
по́ртить зре́ние псава́ць во́чы (зрок);
по́ртить аппети́т псава́ць апеты́т;
по́ртить настрое́ние кому́-л. псава́ць настро́й каму́-не́будзь;
по́ртить себе́ не́рвы разг. псава́ць сабе́ не́рвы;
◊
по́ртить кровь псава́ць кроў;
по́ртить ма́рку псава́ць ма́рку;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
open3 [ˈəʊpən] v.
1. адкрыва́ць, адчыня́ць; адкрыва́цца, адчыня́цца;
open one’s eyes расплю́шчваць во́чы;
open a book раскрыва́ць/разго́ртваць кні́гу;
open an umbrella раскрыва́ць парасо́н;
open the door адчыня́ць дзве́ры;
The shop opens at 9 o’clock. Крама адчыняецца а дзявятай гадзіне;
Flowers open in the sun. Кветкі распускаюцца на сонцы.
2. адкрыва́ць, пачына́ць; адкрыва́цца, пачына́цца;
open negotiations пачына́ць перамо́вы;
open fire адкрыва́ць аго́нь
♦
open smb.’s eyes to smth. адкрыва́ць каму́-н. во́чы на што-н.;
the heavens opened дождж палі́ў як з вядра́/цэ́бра
open out [ˌəʊpənˈaʊt] phr. v. расшыра́цца, пашыра́цца;
open out to smb. гавары́ць больш во́льна з кім-н.; стаць самі́м сабо́й
open up [ˌəʊpənˈʌp] phr. v.
1. гавары́ць шчы́ра/адкры́та
2. адкрыва́ць аго́нь (пра стральбу);
Anti-aircraft guns opened up. Зенітная/супраць паветраная артылерыя адкрыла агонь.
3. адчыня́ць дзве́ры (звыч. ужываецца ў загадах)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
скасі́ць 1, скашу, скосіш, скосіць; зак.
1. што. Зрэзаць касой або касілкай (траву і пад.). Яго цікавіла, галоўным, чынам, усе, што датычылася лесу і пастуховае справы: ці ёсць трава, ці скасілі ўжо ў Лядзінах атаву... Колас. І скасілі траву, і зграблі ўсцяж ракі. Кірэенка. // Выкасіць, абкасіць траву на якім‑н. участку. [Чалавек:] — Можа я [млынару] паплавец скашу, а грошай — дзе іх узяць? Чорны. У сенакос ранічкай скасілі Мар’янін шнурок. Пальчэўскі.
2. перан.; каго. Забіць, загубіць; падарваць здароўе, сілы. Сыноў у маці мілых Траіх вайна скасіла. Муж — яе вярнуўся ў дом... Буйло. Бацьку страта адзінага сына скасіла, састарыла адразу. Лось. [Яніпа:] Чаму ж мяне, маленькую, хвароба не скасіла якая? Для чаго ж мне жыць зараз? Козел.
скасі́ць 2, скашу, скосіш, скосіць; зак., што.
1. Зрабіць косым; скрывіць. Скасіць бугая хаты. / у безас. ужыв. Вокны ў гэтым пакоі скасіла.
2. Павярнуць убок (пра вочы). Жанчына недаверліва скасіла на Андрэя вочы. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смяя́цца, смяюся, смяешся, смяецца; смяёмся, смеяцеся; незак.
1. Праяўляць весялосць, радасць і пад. пры дапамозе характэрных перарывістых гукаў смеху. Я б смяяўся, жартаваў бы, Каб вас чуць развесяліць. Колас. Мішка расказвае нешта, а хлопцы смяюцца. Брыль. «Я ўратаваў жыццё чалавеку», — ад гэтай думкі хацелася бегчы, смяяцца і спяваць. Шамякін. / у вобразным ужыв. Ізноў вясна, ручай ліецца, Шчабечуць птушкі, лес смяецца. Васілёк. Зямля ў прыгожых фарбах, Людзьмі смяецца вуліца, Заглянуць сонцу ў твар бы, Калі за хмары туліцца... Чарот. // Выражаць весялосць (пра вочы, твар і пад.). Вочы дзяўчыны радасна смяяліся, хоць выгляд у яе быў паніклы і разгублены. Ракітны.
2. з каго-чаго. Насміхацца, здзекавацца з каго‑н.; высмейваць каго‑, што‑н. Смяюцца людзі з Кузьмовага сына. Якімовіч. Верыць ён [Вова] усім на свеце, І з яго смяюцца дзеці. Дзеружынскі. // Разм. Жартаваць, гаварыць несур’ёзна. — Цяньком лепш будзе ехаць, заедзі менш, — смяяліся сяляне. Пальчэўскі.
•••
Смяяцца ў бараду (рукаў) — смяяцца ціха, непрыкметна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спаві́ць, спаўю, спаўеш, спаўе; спаўем, спаўяце; пр. спавіў, ‑ла, ‑ло; заг. спаві; зак., каго-што.
1. Загарнуць, укруціць дзіця ў пялёнкі. На руках заплакала дзіця. Жанчына палажыла яго на ложак, хутка і ўвішна спавіла. Дадзіёмаў. // Абматаць чым‑н., загарнуць у што‑н. Спавіла і паволі пачала спускаць труну ў яму тоўстая вяроўка. Васілевіч.
2. Абвіць, аплесці чым‑н.; абхапіць. Спяшаўся прайсці па знаёмай дарожцы, Дзе хаты спавіў неадступлівы хмель. Гаўрусёў. Зверху, з сакавітых і яркіх галін, ападае зрэдку зялёная ігліца, кладзецца на срабрыстае павуцінне, што спавіло сухое голле ля ствалоў. Савіцкі. // перан. Ахутаць, ахінуць, акрыць з усіх бакоў. Пад раніцу волкі туман спавіў густыя кусты, і ўсё патанула ў ім, прыціхла. Асіпенка. Сіняя смуга спавіла прасторы. Дуброўскі. Спавіла вёску вечара ціша: Замоўк і на вуліцы гоман. Чарот. // Ахапіць (пра пачуцці). Раптам страх спавіў дзявочы: Ці застацца, ці ўцякаць? Толькі вочы ў хлопца, вочы Так прывабліва гараць. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кало́ць I несов.
1. в разн. знач. коло́ть; (свиней — ещё) ре́зать; бить;
іржэ́ўнік ко́ле но́гі — стерня́ ко́лет но́ги;
к. штыко́м — коло́ть штыко́м;
к. свіне́й — коло́ть (ре́зать, бить) свине́й;
2. безл. (причинять колющую боль) коло́ть;
у баку́ ко́ле — в боку́ ко́лет;
3. (шприцем) коло́ть, де́лать уко́лы;
4. разг. (рогами) бода́ть;
5. перен. коло́ть, уязвля́ть;
к. дако́рамі — коло́ть упрёками;
◊ к. во́чы — (каму) коло́ть глаза́ (кому);
пра́ўда во́чы ко́ле — посл. пра́вда глаза́ ко́лет
кало́ць II несов. (расщеплять на части) коло́ть; руби́ть;
к. лёд — коло́ть лёд;
к. дро́вы — коло́ть (руби́ть) дрова́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)