ха́кі

(інд. khaki = колер гразі, ад перс. khak = зямля, гразь)

1) шаравата-зялёны колер (напр. гімнасцёрка колеру хакі);

2) тканіна шаравата-зялёнага колеру і форменнае адзенне з яе (напр. быць апранутым у хакі).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

◎ Налі́шно ’асабіста’ (Мядзв.). Параўн. рус. палично ’тс’, з на лицо, г. зн. ’быць прадстаўленне самой асобай’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рызыдава́ць ’самаўладнічаць’ (Цых.). Паланізм, параўн. польск. rezydować ’быць, знаходзіцца’, ’мець рэзыдэнцыю’, rezydent ’рэзідэнт’, уст. ’нахлебнік, дармаед’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АФІЦЫ́ЙНАЯ МО́ВА,

мова, што выкарыстоўваецца для ўрадавых і інш. дзелавых патрэб. У сацыялінгвістыцы паняцце «афіцыйная мова» ўжываецца ў проціпастаўленні паняццю нацыянальная мова. І калі апошняя скіравана на ідэнтыфікацыю нацыі, згуртаванне народа ў адзіную нацыю, прызначэнне афіцыйнай мовы хутчэй утылітарнае, чым сімвалічнае. Неабходнасць выкарыстання абодвух тэрмінаў выклікана гіст., паліт., этнічнымі і інш. фактарамі, што вызначаюць моўную сітуацыю ў пэўнай краіне.

На практыцы абодва тэрміны ўжываюцца не строга, а ў адпаведнасці з паліт. мэтамі ўрада. Так, у Парагваі гуарані і ісп. мовы аб’яўлены нацыянальнымі, але іспанская — афіцыйная мова. У Танзаніі наадварот: нац. мова — суахілі, а суахілі і англ. — афіцыйныя мовы. У краінах, што лічаць сябе моналінгвальнымі (аднамоўнымі), — адна і тая ж мова служыць для абедзвюх мэтаў. У полілінгвальных (шматмоўных) дзяржавах адна з моў можа быць аб’яўлена нац. па паліт. меркаваннях — для замацавання нацыянальнасці (напр., іўрыт у Ізраілі, інданезійская ў Інданезіі). Але калі такая мова не ў стане задавальняць усе камунікатыўныя патрэбы краіны (урада) у знешніх і ўнутр. зносінах, пэўная мова прымаецца ў якасці афіцыйнай мовы (напр., арабская ў Ізраілі, французская ў Заіры, Чадзе). Афіцыйную мову выкарыстоўваюць у выпадку, калі выбар нац. мовы праблематычны (напр., у Індыі 14 нац. рэгіянальных моў прызнаны афіцыйнымі мовамі побач з англ. і хіндзі).

Значымасць нац. або афіцыйнай мовы можа быць замацавана ў юрыд. актах і дакументах (канстытуцыі, спец. законе аб мовах і інш.), ёй можа быць нададзены статус дзяржаўнай мовы.

А.Я.Міхневіч.

т. 2, с. 135

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вы́игрыш м. вы́йгрыш, -шу м., разг. вы́йгранка, -кі ж.;

быть в вы́игрыше быць у вы́йгрышы;

вы́игрыш во вре́мени вы́йгрыш (вы́йгранка) у ча́се;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аво́сь вводн. сл. ану́ ж, а мо́жа, а мо́жа быць;

◊

на аво́сь наўдалу́ю; наўда́чу; нашармака́;

аво́сь да небо́сь а мо́жа ды няха́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наря́д​II

1. (предписание) нара́д, -да м.;

2. (группа лиц, выполняющих предписание) нара́д, -да м.;

быть в наря́де воен. быць у нара́дзе.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́йгрыш, -шу м., в разн. знач. вы́игрыш;

спадзява́цца на в. — наде́яться на вы́игрыш;

невялі́кая ко́лькасць ~шаў — небольшо́е коли́чество вы́игрышей;

дабі́цца ~шу — доби́ться вы́игрыша;

◊ быць у ~шы — быть в вы́игрыше

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ная́ўнасць ж.

1. нали́чие ср., нали́чность;

быць у ~ці — быть в нали́чии;

2. (о фактическом количестве — о деньгах и т.п.) нали́чность;

н. тава́раў — нали́чность това́ров;

ка́савая н. — ка́ссовая нали́чность

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

moda

mod|a

ж. мода;

wyjść z ~y — выйсці з моды;

być w ~zie — быць у модзе; быць модным;

~a na jedwabie — мода на шаўковае адзенне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)