ганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.
1. каго-што. Прымушаць каго-што-н. рухацца, перамяшчацца.
Г. кароў.
Г. хутка машыну.
2. каго. Даваць часта даручэнні (разм.).
Г. хлапчука па пошту.
3. што. Перакідваць, перакочваць з месца на месца.
Г. мяч.
4. перан., каго па чым. Правяраць веды па розных пытаннях вучэбнай праграмы (разм.).
Г. па матэматыцы.
5. без дап. (са словамі «ў поле», «на пасьбу»). Быць пастухом.
Цэлае лета ганяў у поле.
6. безас., каго. Быць дзе-н. (разм.).
І дзе цябе ганяе?
◊
Сабак ганяць (разм., неадабр.) — гультаяваць.
Толькі ваўкоў ганяць; хоць ваўкоў ганяй (разм.) — пра вялікае пустое або халоднае памяшканне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пералічы́ць, -ічу́, -ічыш, -ічыць; -ічаны; зак.
1. каго-што. Злічыць нанава.
П. кнігі паўторна.
2. каго-што. Злічыць адно за другім усё, усіх.
П. прысутных.
3. каго-што. Назваць, упамянуць усіх, усё.
П. недахопы.
4. што. Падлічваючы, падаць у другіх велічынях, адзінках.
П. фунты ў кілаграмы.
5. што. Перавесці, залічыўшы на іншы рахунак.
П. пяць мільёнаў рублёў на будаўніцтва.
◊
Пералічыць на пальцах каго-што (разм.) — назваць (пра колькасць каго-, чаго-н.).
|| незак. пералі́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1—4 знач.) і пераліча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2—5 знач.); наз. пералічэ́нне, -я, н.
Плаціць па пералічэнні.
|| наз. пералі́к, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
спі́на, -ы, мн. -ы, спін, ж.
Частка тулава ад шыі да крыжа.
Выпрастаць спіну.
◊
Гнуць спіну —
1) многа і цяжка працаваць на каго-н.;
2) перад кім пакланяцца, угоднічаць.
За спінай вялікі вопыт работы — у мінулым.
На ўласнай спіне зведаць што-н. — на сваім вопыце.
Не разгінаючы спіны — без адпачынку, старанна рабіць што-н.
Павярнуцца спінай да каго-, чаго-н. — выказаць абыякавасць, знявагу, перастаць звяртаць увагу на каго-, што-н.
Рабіць што-н. за спінай у каго-н. — без ведама каго-н.
|| памянш. спі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
|| прым. спінны́, -а́я, -о́е.
Спінныя пазванкі.
С. мозг (у пазваночніку).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
жи́ла в разн. знач. жы́ла, -лы ж.;
◊
тяну́ть жи́лы (из кого-л.) цягну́ць жы́лы (з каго-небудзь).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
залебези́ть сов. (перед кем) разг. пача́ць выдыга́ць (перад кім, чым), пача́ць падлабу́ньвацца, пача́ць падлі́звацца (да каго, чаго).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наподо́бие предлог с род. накшта́лт (каго, чаго); на мане́р, на ўзор;
ку́пол наподо́бие шатра́ ку́пал накшта́лт шатра́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
встреча́ть несов. сустрака́ць, разг. страча́ць, спатыка́ць; (наталкиваться) натрапля́ць (на каго, што);
◊
встреча́ть в штыки́ сустрака́ць у штыкі́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кори́ть несов.
1. (упрекать, порицать за что-л.) дакара́ць, упіка́ць (каго);
2. (попрекать чем-л.) дакара́ць, папіка́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
догля́дывать несов., разг.
1. (просматривать до конца) дагле́джваць;
2. (за кем, чем) дагляда́ць (каго, што); см. догляде́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
свя́то нареч. свя́та;
свя́то храни́ть па́мять (о ком, о чём) свя́та захо́ўваць па́мяць (пра каго, пра што).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)