сям’я французскіх паветраплавальнікаў і парашутыстаў. Андрэ Жак (31.1.1769, Парыж — 18.8.1823), пілот паветранага шара і парашутыст. Ажыццявіў шэраг паветр. палётаў у Еўропе, у т. л. першыя паветр. палёты ў Расіі (1803, Пецярбург, Масква). Выкарыстаў паветр. шар у ваен. мэтах у час франц.рэв. войнаў (1794). Ажыццявіў першы ў свеце скачок з парашутам з вышыні каля 600 м (1797, Парыж), потым з вышыні 2400 м (1802, Англія). Жан Батыст Аліўе (1775, Парыж — 1846), брат Андрэ Жака, вынаходнік і парашутыст. Удасканаліў парашут брата: паменшыў яго масу і павялічыў грузападымальнасць. Вынайшаў паплаўковы парашут для скачкоў у ваду. Жанна Жэнеўева (1775—1846), жонка Андрэ Жака, першая жанчына паветраплавальніца і парашутыстка.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
vault
I[vɔlt]1.
n.
1) скляпе́ньне n.
2) падва́л, скле́п -у m.
3) схо́вішча n. (кашто́ўнасьцяў), ска́рбніца
4) пахава́льны склеп, грабні́ца f.
2.
v.t.
пакрыва́ць скляпе́ньнем
•
- vault of heaven
II[vɔlt]1.
v.i.
1) скака́ць, пераско́кваць з упо́рам
2) скака́ць; падско́кваць
2.
n.
скачо́к з упо́рам або́ з шасто́м
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
standing2[ˈstændɪŋ]adj.
1. стая́чы;
standing corn хлеб на ко́рані;
give a standing ovation мо́цна апладзі́раваць (стоячы)
2.sport у сто́йцы;
a standing jumpскачо́к з ме́сца
3. пастая́нны, ста́лы; бесперашко́дны;
a standing dish дзяжу́рная стра́ва; звыча́йная тэ́ма;
a stan ding settheatre адна́ дэкара́цыя (для ўсёй п’есы);
a standing joke дзяжу́рны жарт
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АЛЮ́РЫ
(франц. allure літар. хада),
віды руху каня. Адрозніваюць алюры натуральныя і штучныя. Натуральныя алюры: хада (павольныя алюры) — конь паслядоўна падымае і ставіць на зямлю адну за адной усе 4 нагі; змена ног па дыяганалі; рысь — паскораныя алюры ў 2 тэмпы: конь перастаўляе адначасова 2 нагі па дыяганалі; інахадзь — алюры ў 2 тэмпы: конь падымае і апускае то 2 левыя, то 2 правыя нагі; інахадзь шпарчэй за рысь; галоп — скачкападобныя алюры ў 3 тэмпы з безапорнай фазай; скачок — адштурхоўванне ад зямлі наперад адначасова 2 заднімі канечнасцямі. Штучныя алюры (у конным спорце і цыркавым мастацтве): парадная хада — конь ідзе рыссю, высока падымаючы і выцягваючы ногі; пасаж — скарочаная рысь; п’яфэ — пасаж на месцы; піруэт — заднія ногі на месцы, пярэднія апісваюць поўны круг.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Satz
I
m -es, -Sätze
1) грам. сказ
2) муз. фра́за
3) хім. аса́дак
4) скачо́к
5) ста́ўка (грашовая)
6) кампле́кт, набо́р, асартыме́нт
7) спарт. па́ртыя; сет (тэніс)
II
m -es, -Sätze
1) скачо́к
er máchte éinen ~ über den Gráben — ён перамахну́ў [пераско́чыў] це́раз роў
in éinem ~ — адны́м ма́хам
2) глыто́к
er trank das Glas in éinem ~ — ён вы́піў шкля́нку за́лпам [адра́зу, зра́зу]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
скі́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
1. Змяншэнне якой‑н. сумы, вызначанай нормы; паніжэнне цаны на што‑н. — Дык скідкі не зробіш, дзядзька? — усміхаючыся, запытаў Клім. — Скідкі? Не... Хаця... для цябе тройку скіну, а ты мне за гэта пач[а]к махоркі дасі. Ладна?Галавач.[Каморнік Варановічу:] — Вам цяпер далі скідку з падатку на канюшыну?!Чорны.
2. Зніжэнне патрабаванняў да каго‑, чаго‑н., уступка. [Карн:] — Цяпер ужо ты камандуй мной. І глядзі, каб ніякай там скідкі, патурання не даваў ні мне, ні каму з нас.Шамякін.[Дзімін:] — Не так у нас, маўляў, многа галоўных інжынераў, каб не рабіць ім скідак!..Карпаў.
3.Скачок звера ўбок пры бегу, каб заблытаць сляды. Побач прабег палахлівы бяляк, Скідку зрабіў — і падаўся на [лежню].Смагаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ско́кI (род. ско́ку) м.
1. (езда вскачь) скок;
ця́жкі с. каня́ — тяжёлый скок ло́шади;
2.разг.скачо́к, прыжо́к;
у два ~кі апыну́ўся ля акна́ — в два прыжка́ (скачка́) очути́лся у окна́
ско́кIIв знач. сказ., разг. скок, прыг;
с. це́раз кана́ву — скок (прыг) че́рез кана́ву
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Стрыбо́г ‘уладар зямных і нябесных вод (атаясамліваўся з Міколам Вясеннім або Лысым)’ (Жлоба, Народная педагогика Полесья: по материалам этнографических исследований, Брест, 2002, 182–183), страж.-рус.Стрибогъ ‘бог вятроў’, параўн. вѣітри, Стрибожи внуци ў “Слове пра паход Ігаравы”. Лічыцца запазычаннем з ст.-іран.*Srībaɣa; паводле Мартынава (Этнагенез, 6–7), ‘добры бог’, супрацьпастаўлены *Dužbaɣa ‘злы бог’, суадносным з стараж.-рус.Дажьбогъ (< прасл.*dъžbogъ). Гл. таксама Фасмер, 3, 777 (з аглядам версій і літ-ры). Трубачоў (Этногенез₂, 197–198) лічыць прасл.*stribogъ і *da(djь)bogъ культурнымі інавацыямі славян, а не індаеўрапейскімі архаізмамі, першае з якіх уяўляе кампазіт з імператыўнай формай дзеяслова *sterti ‘распаўсюджваць, распасціраць’ у спалучэнні з іменем *bogъ ‘бог’; гл. яшчэ Праабражэнскі, 2, 398; Якабсон, IJSLP, 1959, 1–2, 272; Тапароў, СБЯ, 1983, 120; Жураўлёў, Язык и миф, 171–172. Сувязь з стрыбаць (гл.) і ням.streben ‘прагнуць, імкнуцца’ (Брукнер, KZ, 50, 195) малаверагодная, паколькі гэта быў бы просты аддзеяслоўны дэрыват, параўн. стрыбок ‘скачок’. Гл. яшчэ Зайкоўскі, Бел. міф.₂, 492–493; ЕСУМ, 5, 439–440.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Hócke
I
f -, -n спарт.
1) прысяда́нне
sich in die ~ sétzen — прысе́сці на ку́кішкі
2) паста́ва на сагну́тых нага́х (лыжы)
3) скачо́к, перама́х (гімнастыка)
II
f -, -n ба́бка (снапоў у полі)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
АРАМАРФО́З
(ад грэч. airō падымаю + morphōsis узор, форма),
анагенез, арагенез, морфафізіялагічны прагрэс, эвалюцыйнае пераўтварэнне марфалагічнай структуры і функцый арганізма, у выніку якога ён падымаецца на прынцыпова новую, больш прагрэсіўную ступень развіцця; адзін з асн. кірункаў біял. прагрэсу. Тэрмін увёў рус. вучоны А.М.Северцаў (1920). Арамарфоз садзейнічае высокай жыццяздольнасці арганізма, павышэнню ўзроўню абмену рэчываў, развівае больш актыўныя спосабы барацьбы за існаванне і інш. Магчымасці арамарфозу рэалізуюцца ў працэсе развіцця ідыяадаптацый і інш. больш вузкіх прыстасаванняў, на базе якіх могуць фарміравацца новыя арамармозы. Напр., лёгкія для кісцяпёрых рыб (продкаў наземных пазваночных) былі ідыяадаптацыяй, што давала ім магчымасць існаваць у вадаёмах з паніжанай колькасцю растворанага кіслароду. Для іх патомкаў (наземных пазваночных) арамарфозам стала ўдасканаленне лёгачнага дыхання. Якасны скачок арамарфозу адбыўся пры пераходзе ад рэптыліяпадобных да млекакормячых: чатырохкамернае сэрца, унутрывантробны тып развіцця, узнікненне пёравага, валасянога покрыва і інш.