Бру́дэр ’няпэўны чалавек’, бру́дэрка ’сатаварышка; жанчына дрэнных паводзін’ (Нас.). З ням.Bruder ’брат’ (аргатычнае слова?). Таго ж паходжання і бру́дэр ’брудны, неахайны’, бру́дэрка ’брудная, неахайная’, якія асацыіраваліся з бруд.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэке́ша ’поўная або неахайная жанчына’, раге́ша ’неахайны чалавек’ (смарг., бярэз., Непакупны, Связи, 194). З літ.rekešỹs ’разгалістае дрэва; няўклюда’, rẽkežis, rekežỹs ’бясформенная рэч’ (Непакупны, там жа). Гл. яшчэ рагеша.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кару́злік1 ’невялікага росту, слабы чалавек’ (Касп., Бяльк.), ’недаростак’ (Нар. сл.), ’каравы, мізэрны’ (Гарэц.). Гл. карузлы1. Дэмінутыўны суфікс ‑ік падкрэслівае пеяратыўнае значэнне.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
нячы́сты, -ая, -ае.
1. Брудны, неахайны.
Н. пакой.
2. Неаднародны, з дамешкамі чаго-н.; забруджаны.
Нячыстая вада.
3. Неахайна выкананы, неакуратны (разм.).
Нячыстая апрацоўка.
4. Невыразны, не зусім дакладны, правільны (пра гукі, выказванне думак; разм.).
Н. голас.
5.перан. Які не вызначаецца сумленнасцю, здольны да махлярства; заснаваны на махлярстве.
Нячыстая справа.
6. Звязаны са злым духам, чараўніцтвам; д’ябальскі (разм.).
Нячыстае месца.
7.у знач.наз.нячы́сты, -ага, м. Злы дух, чорт.
Вось табе і смяльчак, а нячыстага баіцца.
◊
Нячыстая сіла (разм.) — чорт, д’ябал.
Нячысты дух — чорт, д’ябал, нячысцік.
|| наз.нечыстата́, -ы́, ДМ -стаце́, ж. (да 1—5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няўклю́дам., ж.разм.
1. Tölpel m -s, -, Tólpatsch m -es, -e;
2.разм. (неахайнычалавек) únsauberer [únordentlicher, líederlicher] Mensch; Schlámpe f -, -n (жанчына); Schmútzfink m -en, -en, Líederjan m -s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Расхры́даны (разхры́даны) ’з незашпіленым каўнерам; з незакрытай шыяй і грудзямі’ (Растарг.), сюды ж разхры́дацца ’не зашпіліць сукенку, каўнер; быць з незакрытай шыяй і грудзямі’, разхры́да ’неахайны, з незашпіленым каўнерам’ (там жа). Гл. хрыда.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разэ́ля ’неахайны чалавек’ (Сцяшк. Сл.). Няясна. Магчыма, экспрэсіўнае ўтварэнне ад уласнага імя Разэ́ля (ад Разалія), зафіксаванага ў творах Л. Калюгі. Нельга выключыць і магчымы ўплыў літ.rė́zla ’пузаты, чараваты чалавек’, rė̃zlinti ’плесціся, павольна ісці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ле́йба ’неахайная, гультаяватая асоба’ (брэсц., Нар. лекс.), клец. ’смаркаты, неахайны чалавек’ (там жа). Разам з польск.лэнчыцк.lejba ’вялікае, нязграбнае адзенне, халат’ запазычана з ням.дыял.leib ’блуза, кофтачка’ (Слаўскі, 4, 121), магчыма, праз ідыш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пахоўрыць, полбу рыць ’абыякава папрасці’ (ТС). Да рус.пск., цвяр.χάβρα ’разява’, ’неахайны’, пск. ’непаваротлівая жанчына’, якое Фасмер (3, 252) звязвае з ховря, хавронья ’свіння’ < ад імя ўласнага Хавронья, Февронья, якія з с.-грэч.Φεβρωνία.