Ро́сля ’рост як працэс’ (карэліц., Марц.; Янк. 3.; лун., Шатал.; ганц., ст.-дар., ігн., Сл. ПЗБ). Другаснае ўтварэнне (Слаўскі, SP, 1, 106). Утворана ад дзеепрыметніка *orsl‑ъ ’які вырас, рослы’ і суф. *‑ja > *roslʼa.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бо́жы и Бо́жы бо́жий и (к Бог) Бо́жий;

бо́жая каро́ўка — зоол. бо́жья коро́вка;

Бо́жая Ма́ці — рел. Богома́терь;

◊ б. дар — уст. бо́жий дар; ниспосла́ние госпо́дне;

ко́жны б. дзень — ка́ждый бо́жий день;

све́ту бо́жага не ба́чыць — све́та бо́жьего не ви́деть;

б. чалаве́к — бо́жий челове́к;

я́сна, як б. дзень — я́сно, как бо́жий день;

бо́жая ла́ска (во́ля) — а) во́ля бо́жья, благоволе́ние; б) ми́лость госпо́дня (бо́жья);

і́скра бо́жая — и́скра бо́жья

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

принесённый

1. прыне́сены;

2. (данный) прыне́сены, да́дзены; (причинённый — о вреде, неприятности) прычы́нены;

принесённая по́льза прыне́сеная (зро́бленая) кары́сць;

3. (рождённый — о животных) прыве́дзены, наро́джаны;

4. (об урожае) да́дзены, прыне́сены;

5. прыне́сены; (поданный) пада́дзены; (сделанный) зро́блены; (выраженный) вы́казаны; (заявленный) зая́ўлены; а также переводится другими причастиями в соответствии со значением существительного, напр.: принесённый в дар прыне́сены (да́дзены) у дар, падо́раны; см. принести́, приноси́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ле́таваць ’праводзіць лета, жыць на працягу лета’ (ст.-дар., ганц., Сл. паўн.-зах., ТС, Др.-Падб., Гарэц.), ле́тываць, ле́тывацца (Яўс.), ля​етаваць ’тс’ (Мал.), ле̂товаць ’перажыць лета (аб пчолах)’ (Анох.). Да ле́та (гл.). Аналагічна зімаваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мілата́, мілыта́ ’чароўнасць, прыгажосць, абаянне’ (ТСБМ, Бяльк.; ст.-дар., Жыв. сл.), ’пра захапленне, зачараванне’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’добра, прыемна’ (карэліц., Сцяшк. Сл.). Да прасл. milota. Гл. мі́лы. Сюды ж мілоцця ’любата, прыгажосць’ (Крыў., Дзіс.) < milotьje.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Стрэ́мка ‘вострая тонкая трэска, востры асколак шкла, металу, які залез пад скуру’ (ТСБМ; віл., ст.-дар., пух., Сл. ПЗБ; Шпіл.), стро́мка, стрэ́мка ‘тс’ (Байк. і Некр., ЛА, 3), стро́мка ‘тс’ (Касп.). Звязана чаргаваннем галосных з страмяк, стромкі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ры́жы ’чырвона-жоўты’ (ТСБМ, Сцяшк.), ’чырвона-чорны’ (воран., віл., шальч., астрав., свісл., Сл. ПЗБ), ’руды’ (ЛА, 4; шчуч., Сл. ПЗБ; Бяльк.), худы (пра мяса) (ст.-дар., Нар. сл.), ’з праслойкамі мяса (пра сала)’ (ст.-дар., чэрв., Сл. ПЗБ), ’рыжы, светла-карычневы’, ’з рабаціннем на твары’ (ТС), ’чырвонашчокі’ (ПСл), ры́жае, рыжо́віна ’нятлустае мяса’ (ЛА, 4), рыжо́віны ’сала з праслойкамі’ (ст.-дар., ЛА, 4), рус. рыжий, укр. ри́жий, польск. rydzy ’рыжы’, славац. rýdzi ’чысты’, ’дабротны’, чэш. ryzí ’рыжаваты’, в.-луж., н.-луж. ryzy ’рыжы’, славен. rȋdž ’буры’, серб.-харв. rȋđ ’рыжы’, балг. ридж ’жоўта-чырвоны’, ст.-слав. рыждь. Прасл. *rydjь (корань *ryd‑: *rъd‑: *rud‑). І.‑е. корань *reudh ’чырвоны’, ’руды’ (Покарны, 1, 872–873). Звязана з руда́, рдзець, іржа, параўн. літ. rudìs ’іржа’, жам. rudéti ’ржавець’, літ. rudýnas, rudijà ’балота з іржавай, жалезістай вадой’, rùdis ’руды конь’ (Фасмер, 3, 527; Брукнер, 471; Махэк₂, 528; Скок, 3, 138–139; БЕР, 6, 252; Чарных, 2, 130).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паўдзённы ​1, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да паўдня ​2; які бывае ў поўдзень ​2. У паўдзённую спякоту яны былі ўжо каля.. лясной рачулкі. Сачанка. Слязіцца, смолкаю пацее Сцяна ў паўдзённы сонцапёк. Бялевіч.

паўдзённы ​2, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і паўднёвы ​1. Гэта — дар паўдзённы ад братоў, Пэўна з Ерэвана і з Тбілісі, З цёплых чарнаморскіх берагоў. Танк. Веюць ветры з паўдзённых зямель, Ахінаюць цяплынню зямлю ўсю. З добрым ранкам, сяло Церабель — Любы сэрцу куток Беларусі. Ляпёшкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

boon

I [bu:n]

n.

дар -у m.; вы́гада, кары́сьць f.

II [bu:n]

adj.

1) вясёлы

2) Poet. блі́зкі па душы́, ве́льмі мі́лы, прые́мны, ве́тлы

a boon companion — вясёлы кампаньён, ся́бра

III [bu:n]

n.

кастры́ца f. (лёну)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Камяня́, каміня́ ’качарга’ (мазыр., бабр., Шатал.; лельч., Мат. Гом.; ст.-дар., Нар. сл.; пруж., маг., Нар. словатв.; Янк. 1); каме́нька ’кій, якім абапіраюцца пры хадзьбе (з загнутай ручкай)’ (Янк. 1). У выніку распадабнення губных (м → в) з кавяня́, каве́нька (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)