зво́льніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Часова або канчаткова вызваліць ад выканання якіх‑н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад. Анатолю робіцца прыкра. Сапраўды, як ён мог адважыцца падаць заяву, каб яго звольнілі з завода? Асіпенка. Па вёсцы пранеслася чутка, што лесніка клікалі ў горад і звольнілі з пасады. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абчы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціш, ‑чысціць; зак., каго-што.
1. Вызваліць ад бруду, пылу і пад.; зрабіць чыстым. Абчысціць паліто ад снегу. // Пазбавіць ад налёту паверхню чаго‑н. // Зняць лушпіны, скурку і пад.; абабраць, аблузаць.
2. перан. Разм. Абакрасці, абабраць, абрабаваць. Пакуль ён [Паліводскі] ляжаў ледзьве жывы ў балоце, нехта абчысціў яго пазухі і кішэні. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распераза́ць, ‑перажу, ‑пяражаш, ‑пяража; заг. расперажы; зак., каго-што.
Зняць, развязаць тое, чым быў падперазаны (пояс, папругу, рэмень і пад.). Маці, не разабраўшыся, расперазала фартух і адлупцавала Грышу паскамі. Пальчэўскі. [Турок] расперазаў сваю трафейную дзягу. Быкаў. // Вызваліць ад падпяразкі. [Дзед] сеў, расперазаў кажух і, ужо крыху асмялеўшы, пачаў распытваць, як я тут жыву. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fréistellen
аддз. vt
1) дава́ць
2) вызваля́ць
j-n für éine ándere Árbeit ~ — вы́зваліць каго́-н. для і́ншай пра́цы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Haft
f - а́рышт
in ~ néhmen* — арыштава́ць
aus der ~ entlássen* — вы́зваліць з-пад а́рышту
sich in ~ befínden* — быць [сядзе́ць] пад а́рыштам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
адпра́віць, -ра́ўлю, -ра́віш, -ра́віць; -ра́ўлены; зак.
1. каго-што. Паслаць, адаслаць, накіраваць.
А. дзяцей у школу.
А. пасылку.
А. студэнтаў на ўборку ўраджаю.
2. Адпусціць, вызваліць ад якіх-н. абавязкаў.
А. па дамах.
А. на пенсію.
3. што. Даць распараджэнне, сігнал на адпраўку, дазволіць адпраўку чаго-н.
А. цягнік.
А. калону машын.
4. Не згадзіцца прыняць.
А. на дапрацоўку.
5. Адслужыць набажэнства.
А. імшу.
|| незак. адпраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. адпраўле́нне, -я, н. і адпра́ўка, -і, ДМ -ра́ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сапхну́ць, -пхну́, -пхне́ш, -пхне́; -пхнём, -пхняце́, -пхну́ць; -пхні́; -пхну́ты; зак.
1. каго-што. Пхаючы, ссунуць, скінуць адкуль-н.
С. лодку з берага.
2. перан., каго (што). Прымусіць вызваліць пасаду (разм.).
С. дырэктара.
3. перан., каго-што. Перакласці на каго-н. свае абавязкі, справы і пад., зваліць на каго-н. адказнасць за свой учынак.
С. сваю работу на другога.
С. віну на іншых.
4. перан., каго-што. Пазбавіцца ад каго-, чаго-н. (часцей непрыемнага; разм.).
С. няспраўныя дэталі.
|| незак. спіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
расчы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціш, ‑чысціць; зак., што.
1. Ачысціць, вызваліць ад чаго‑н., што перашкаджае, загрувашчвае, засмечвае. Хлопцы хуценька пассоўвалі да сцен крэслы і расчысцілі месца, пачаліся танцы. Сабаленка. На дварэ не дыхнуць, на дварэ ўжо заняло і зараўняла тую сцежку да хлява, што я расчысціў раніцай. Адамчык. // Прыбраць, выдаліць што‑н. ачышчаючы. Расчысціць завалы на дарозе. □ Партызаны расчысцілі снег, падгатавалі месца для вогнішча. Колас. // перан. Вызваліць ад чаго‑н., што перашкаджае; зрабіць свабодным. Логіка класавай барацьбы прывяла да таго, што дробнабуржуазныя партыі і групы фактычна расчысцілі буржуазіі і панам шлях да ўлады. «Полымя».
2. Раскарчаваць, выкарчаваць, выцерабіць. Расчысціць тайгу пад пасёлак. Расчысціць дзялянку.
3. Спец. Прачышчаючы, расшырыць і выраўняць. Расчысціць пазы.
•••
Расчысціць глебу для чаго — правесці падрыхтоўку для здзяйснення чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апра́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Вызваліць, ачысціць ад усяго непатрэбнага; надаць чысты, прыбраны выгляд; абмыць. Гэтая [жонка] неяк апратала, улагодзіла.. [Адама], і нават яе двое дзяцей ад першага мужа.. нібы і не замінаюць гаспадару. Сабаленка. [Марыля:] — Скідай з сябе ўсё. Апратаю цябе трохі ды пойдзеш. Прыняла б я цябе, Амелька, ды сыны не захочуць. Вялікія ўжо хлопцы параслі. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працверазі́ць, ‑цверажу, ‑цвярэзіш, ‑цвярэзіць; зак., каго.
Зрабіць цвярозым. Свежае паветра .. [Косцю] працверазіла, ён быў поўны злоснай рашучасці. Карпюк. // перан. Зрабіць здольным цвяроза разважаць аб чым‑н., вызваліць ад ілюзій. Рыканне кароў працверазіла хлапчукоў, вярнула з непралазных джунгляў у свае альховыя кусты. Пальчэўскі. Мабыць, Славіку сапраўды здавалася, што ў дзяўчыны ўсё незвычайнае, і такое простае імя як бы працверазіла яго. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)