сілагі́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. У фармальнай логіцы — вучэнне аб сілагізмах.

2. перан. Беспрадметныя агульныя разважанні, пустое мудрагельства.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэасо́фія, ‑і, ж.

Рэлігійна-містычнае вучэнне аб яднанні чалавечай душы з богам і аб магчымасці непасрэдных адносін з тым светам.

[Грэч. theos — бог і sophia — мудрасць, веды.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Се́кта ‘рэлігійная суполка па-за традыцыйнай царквой’ (ТСБМ). З лац. secta ‘вучэнне, кірунак, школа’, што звязана з sequor ‘іду следам’ (Сной₂, 646; ЕСУМ, 5, 207), магчыма, праз заходнееўрапейскае і рускае пасрэдніцтва.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

towianizm, ~u

м. гіст. тавянізм (містычнае вучэнне Анджэя Тавянскага;1799-1878)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

непраціўле́нне, ‑я, н.

У выразе: непраціўленне злу насіллем — рэлігійна-філасофскае вучэнне Л.М. Талстога аб пераадоленні зла шляхам пасіўнага, пакорнага прыняцця яго.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэрміні́зм, ‑у, м.

Спец. Ідэалістычнае філасофскае вучэнне, якое сцвярджае, што агульныя паняцці — гэта словы, якія не маюць адпаведнасцей у аб’ектыўнай рэальнасці.

[Ад лац. terminus — слова, тэрмін.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Талму́д ’звод бытавых, прававых прадпісанняў і правіл у іудзеяў’, ’вялікі рукапіс, кніга’ (ТСБМ), ’свяшчэнная кніга веруючых яўрэяў; цяжкі для разумення тэкст, пісанне’ (Скарбы), тальму́д ’свяшчэнная кніга ў іудзеяў’ (Некр. і Байк.). Ст.-бел. талмутъ, талматъ, талмотъ, толмутъ ’тс’ запазычана ў канцы XV ст. або непасрэдна з ідыш Talmud ’вучэнне; святая кніга ў габрэяў’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.), або адтуль жа праз ст.-польск. talmud, talmut ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 175, 184), што да іўр. talmū́dh ’вучэнне’ < lāmádh ’вучыўся’ (ЕСУМ, 5, 509; Голуб-Ліер, 477).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

квіеты́зм, ‑у, м.

1. Містычнае, рэакцыйнае вучэнне, якое прапаведуе пакорлівасць, пасіўна-сузіральныя адносіны да жыцця.

2. Кніжн. Абыякавасць, пасіўныя адносіны да жыцця.

[Ад лац. quietus — спакойны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

этыяло́гія, ‑і, ж.

Спец.

1. Вучэнне аб прычынах і ўмовах узнікнення хвароб.

2. Прычыны, умовы ўзнікнення той ці іншай хваробы. Этыялогія інфекцый.

[Ад грэч. aitía — прычына і lógos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паэ́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Тэорыя літаратуры, вучэнне аб паэтычнай творчасці.

2. Раздзел тэорыі літаратуры, які вывучае структуру і творчыя прыёмы паэтычных твораў, іх форму і прынцыпы аналізу.

3. Паэтычная манера, уласцівая дадзенаму паэту, напрамку, эпосе.

П.

Янкі Купалы.

П. класіцызму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)