His mind wandered when he had a very high fever — Ён тры́зьніў, калі́ меў гара́чку
•
- wander off
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
По́ўзаць, по́ўзць ’паўзці’ (Нас., Касп., ТС, Бяльк.), ’качацца на зямлі (пра карову)’, ’доўга, позна бадзяцца’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел.ползати. Сюды ж по́ўзанка ’спадніца, якую апранаюць, калі капаюць бульбу’ (Сцяшк. Сл.). Ітэратыў да паўзці́ (гл.).
1.каго-чаго і адкаго-чаго. Збавіцца, вызваліцца ад каго‑, чаго‑н. Пазбавіцца недахопаў. Пазбавіцца ад няпрошанага госця. □ Джулія ўжо пазбавілася першай збянтэжанасці, зноў стала рухавай, рызыкоўнай і, здавалася, гатовай да ўсяго.Быкаў.Мяне цяпер пачало непакоіць і тое, як нам ўдасца пазбавіцца ад гэтага чалавека.Чыгрынаў.
2.чаго. Страціць што‑н., застацца без чаго‑н. Пазбавіцца самастойнасць. □ Пазбавіцца зямлі, бадзяцца па свету для.. [Лявона Зябліка] горш, чым смерць.Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лыса́к ’гультай’ (Мат. Гом.). Роднаснае да пск., цвяр.лыскать ’ухіляцца ад справы, пазбягаць працы’, ’швэндацца, бадзяцца’, ’бегаць, шукаць’, лыскану́ть ’шмыгнуць’. Да асновы lysk‑/lusk‑/lyzg‑/luzg‑ (гл. лузаць). Больш падрабязна гл. Куркіна (Этимология–72, 68–73).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Звэ́ндацца ’здохнуць’ (Сл. паўн.-зах.). Наўрад ці звязана з ням.Ende ’канец’, як лічаць складальнікі Сл. паўн.-зах., 2, 289: значэнне недакладнае, няясна в. Хутчэй трэба параўнаць вэндзацца ’бадзяцца’ (гл.), якое, магчыма, звязана з wędrować (гл. вандраваць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прычы́гацца (прічыгыцца) ’вельмі стаміцца (пра непрывучанага да працы)’ (мсцісл., З нар. сл.). Да цы́гаць ’цягацца, бадзяцца’ (гл.) з вядомай варыянтнасцю (ц/ч) пачатку кораня ў гэтай катэгорыі экспрэсіўных слоў. У семантычных адносінах параўн. рус.дыял.уходиться ’стаміцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вандрава́ць
1. (пра качэўнікаў) nomadisíeren vi, ein Nomádenleben führen; umhérziehen* vi (s), umhérschweifen vi (s);
2. (блукаць) wándern vi (s), umhérirren vi (s), vagabundíeren [vɑ-] vi (бадзяцца); sich umhértreiben*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
На́рыць ’бадзяцца’ (Бяльк.). Разам з ны́рыць ’тс’ (Бяльк.) да *ner‑/nor‑/nar‑, што адлюстроўваюць аблаўтныя адносіны прасл.*noriti, роднаснага літ.nérti ’знікаць, ныраць, уцякаць у нару, у лес, у поле’, параўн. шны́рыць і шна́рыць ’шастаць, шукаць’, гл. нара́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скіта́цца ‘блукаць, бадзяцца; вандраваць’ (Касп., ТС, Ян., Сержп. Прымхі; в.-дзв., узд., шальч., Сл. ПЗБ), скі́тнік ‘бадзяга’, ‘адзінокі чалавек’ (Ян.). Параўн. укр.скита́тися, рус.скита́ться ‘тс’, славен.дыял.skítati se, серб.-харв.ски́тати се, балг.скитам (се), макед.скита се, ст.-слав.скытати сѧ. Прасл.*skitati sę, роднаснае літ.kutéti ‘устрэсваць’, kutrùs ‘бойкі’, ст.-ісл.skunda ‘хутка збіраць, прыбіраць, спяшацца’, ст.-в.-ням.scutten ‘трэсці, штурхаць’ і г. д.; гл. Фасмер, 3, 641; Шустар-Шэўц, 1289 (адносіць сюды в.-луж.skićić, чэш.skytati, славац.skytať з развіццём значэння ‘бадзяцца’ ≥ ‘прапаноўваць сябе’); Куркіна, Этимология–1971, 75; SEK, 4, 307–308.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зблы́ндацца ’ўступіць у любоўную сувязь’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. блы́ндаць ’бадзяцца’ з тлумачэннем праз лат.blin̑da ’бадзяга, валацуга’. Але прыведзенае значэнне таксама нагадвае польск.błądzić ’блудзіць’, якое магло ў сувязі з экспрэсіўным значэннем змяніцца па форме. Параўн. яшчэ блэ́ндаць.