бадзя́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.

1. Весці бадзяжніцкае, без пэўнага занятку і прыстанішча жыццё.

Б. па свеце.

2. Марна траціць час, сланяючыся без справы.

Б. па вуліцы.

|| наз. бадзя́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бадзя́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. бадзя́юся бадзя́емся
2-я ас. бадзя́ешся бадзя́ецеся
3-я ас. бадзя́ецца бадзя́юцца
Прошлы час
м. бадзя́ўся бадзя́ліся
ж. бадзя́лася
н. бадзя́лася
Загадны лад
2-я ас. бадзя́йся бадзя́йцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час бадзя́ючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бадзя́цца несов., разг.

1. броди́ть, бродя́жничать, скита́ться; блужда́ть; мы́каться;

2. (без дела) броди́ть, слоня́ться, шата́ться, болта́ться, окола́чиваться, шля́ться, таска́ться;

◊ б. па све́це — броди́ть (слоня́ться) по све́ту

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бадзя́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.

1. У пошуках чаго‑н. весці вандроўнае, без пэўнага занятку і прыстанішча жыццё. Можна сабе ўявіць, якое шчасце мець свой кут і не мець вечнай патрэбы бадзяцца па свеце, каб зарабляць хлеб у чужых людзей! Чорны. Два гады бадзяўся Тодар па маёнтках, бяздомнік, беззямельнік. Чарнышэвіч.

2. Марна траціць час, сланяючыся без справы. Сын трымаўся адзін, нудзеў, бадзяўся з кута ў кут і да ўсяго быў халодны і абыякавы. Чорны. // Бязмэтна блукаць дзе‑н. Я прыйшоў у лес без якой там пэўнай мэты ці пільнай патрэбы. Проста бадзяўся па аглухлых палянах, дыхаў сыраватым паветрам. Ігнаценка. [Ігнат] бадзяўся то па агародзе, то па вуліцы, не знаходзячы месца. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бадзя́цца (марна траціць час) umhérschlendern vi (s); (сноўдацца) (umhér)wándern vi (s); strómern vi (разм); vagabundíeren [vɑ-] vi (s) (весці вандроўнае жыццё);

бадзя́цца без спра́вы müßig gehen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Бадзя́цца ’бадзяцца, цягацца, валачыцца; валяцца’ (Шат., Касп., Нас., Янк. Мат., Бір. Дзярж., Гарэц., Бяльк.), ’валяцца’ (Жд.: бадзялася скошаная трава). Слова няяснага паходжання. Параўн. рус. дыял. (зах.) бодя́ться ’тс’, польск. дыял. badziać się, bodziać się ’бадзяцца’ (Карловіч: z Litwy). Даль выказвае (з запытаннем) не вельмі пэўную думку аб паходжанні ад бода́ть ’калоць, біць рагамі’. Магчыма, што гэта дзеяслоў экспрэсіўнага паходжання. Не выключаецца, што ёсць сувязь з бадзя́ць ’неахайна адносіцца, насіць (адзенне, абутак); пэцкаць’ (гл.), укр. гуц. ба́дити (абба́дити) ’знайсці’ (*baditi < *ob‑vaditi да *vada ’перашкода’; першапачаткова ’знайсці, перамагаючы перашкоды’ → ’шукаць, хадзіць шукаючы’ → ’бадзяцца’). Параўн. і палес. бада́ццэ ’пераадольваць цяжкасці; перабівацца’ (Лысенка, ССП). Тады ў бадзя́цца — экспрэсіўная палатальнасць (замест бада́цца). Наўрад ці ёсць сувязь з польск. badać się ’дапытвацца, дашуквацца’. Сюды ж бадзя́га ’валацуга’ (Касп., Нас., Бяльк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бадзяцца, туляцца, валачыцца, цягацца; басцяцца (абл.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

абы-дзе́, прысл.

Дзе папала, дзе ўздумаецца.

Бадзяцца а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

валацу́жнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Быць валацугам (-ай); бадзяцца.

|| наз. валацу́жніцтва, -а, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

У выразах: аціраць халадкі (разм.) — ухіляцца ад работы, гультаяваць; аціраць бакі (разм.) — бадзяцца, швэндацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)