Радло́ ’плуг акучваць бульбу’, ’акучнік’ (Сцяшк., Сцяшк. Сл.), сюды ж радлава́ць, радлі́ць ’акучваць’ (там жа). Адаптаваны па націску (відаць, па тыпу вясло́, памяло́) паланізм. З польск. дыял. radło ’саха’. Параўн. ра́ла 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раство́ ’свята нараджэння Хрыста, каляды’ (ПСл), ст.-бел. розтво (1387, “этимологическое написание вм. с из ‑cc‑”, Карскі, 1, 284). Карскі (там жа) выводзіць праз стадыю асіміляцыі *росство з рожьство ’тс’, гл. раздво, ражаство.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расхры́даны (разхры́даны) ’з незашпіленым каўнерам; з незакрытай шыяй і грудзямі’ (Растарг.), сюды ж разхры́дацца ’не зашпіліць сукенку, каўнер; быць з незакрытай шыяй і грудзямі’, разхры́да ’неахайны, з незашпіленым каўнерам’ (там жа). Гл. хрыда.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́дзімка ’ружовыя месцы на шчацэ’ (мазыр., ЛА, 3), ро́дзінка ’тс’ (брэсц., там жа) — у выніку субстантывацыі дзеепрыметніка *rod‑imъ < *roditi > радзі́ць (гл.). Мена ‑м‑ > ‑н‑, відаць, пад уплывам рус. ро́динка ’радзімы знак, радзімка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стрыві́ць ‘азярэдзіць’ (бялын., Нар. сл.), стрыўё ‘старадаўні від азяроду, у якім папярочныя жэрдкі клаліся на елкі з часткова абрубленымі сукамі’ (там жа). Да астрова (гл.) з адпадзеннем пачатковага а‑, характэрным для гаворак Магілёўшчыны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тату́рыцца ’глядзець з-пад ілба’ (Ласт.). Няясна, параўн. та́тур (tátur): у маго́ тату́ра саба́чая нату́ра (ваўк., Федар. 4), якое Федароўскі (там жа, 311) выводзіць з тата (tàtur jest tàto zmieniony dla rymu), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трахт ‘шлях, гасцінец’ (Мядзв., Скарбы.; навагр., дзятл., бяроз., ЛА, 2): на трахту нікагусенька не зорко (Сержп. Казкі), вытворныя трахтава́я дарога (дзятл., ЛА, 2), трахто́вая дорога (ганц., там жа). Народная адаптацыя зыходнага тракт, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
happen [ˈhæpən] v.
1. адбыва́цца, здара́цца;
happen to smb./smth. адбыва́цца, здара́цца з кім-н./чым-н.
2. ака́звацца, апына́цца (дзе-н.) выпадко́ва;
I happened to be there. Я выпадкова быў там.
♦
anything can/might happen усё мо́жа зда́рыцца/адбы́цца;
these things happen тако́е здара́ецца;
as it happens/happened на здзіўле́нне;
He agrees with me, as it happens. На здзіўленне, ён згодны са мною;
it so happened that… так зда́рылася, што…
happen on [ˌhæpənˈɒn] phr. v. dated знайсці́ што-н. выпадко́ва
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
spoil [spɔɪl] v. (spoilt or spoiled)
1. псава́ць; псава́цца; шко́дзіць;
spoil a joke сапсава́ць жарт;
He spoiled my joy. Ён не даў мне пара давацца;
The holidays were spoilt by bad weather. Адпачынак прапаў з-за кепскага надвор’я.
2. пе́сціць, ба́лаваць, бэ́сціць;
a spoilt child разбэ́шчанае дзіця́
3. гніць, псава́цца (пра прадукты)
♦
be spoiling for smth. ірва́цца зрабі́ць што-н.;
He was spoiling for the fight. Ён ірваўся ў бойку;
too many cooks spoil the broth ≅ дзе ку́хараў шэсць, там няма́ чаго́ есць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Cujus est potentia, ejus est actum
Чыя сіла, таго і дзеянне.
Чья сила, того и действие.
бел. Чыя сіла, таго і права. Хто каго нагне, той таго і паб’е. Хто хоча ўдарыць сабаку, той палку знойдзе.
рус. Кто кого согнёт, тот того и бьёт. Кто кого сможет, тот того и гложет. У кого сила, у того и право. Где сила, там и закон. Сила закон ломит. Сильная рука ‒ владыка.
фр. La loi du plus fort (Право самого сильного).
англ. Might goes before right (Сила впереди права).
нем. Gewalt geht vor Recht (Насилие идёт перед правом).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)