Verbum

пярэ́палах, ‑у, м.

1. Тое, што і перапалох. Рабцэвічу зрабілася няёмка за пярэпалах, што нарабіў ён сваім прыходам. Мехаў.

2. звычайна мн. (пярэ́палахі, ‑аў). Хвароба, якая, згодна з забабоннымі ўяўленнямі, узнікае ад спалоху. — Ды ўжо ж, прыйдзецца да бабкі ісці, пярэпалах выганяць, — жартам адказала Алаіза. Арабей.

радно́, ‑а, н.

Тоўстае палатно з пянькі або грубай ільняной пражы, а таксама выраб з такога палатна. Колькі год рукі [маці] зналі адно: Жалі, есці варылі, Бульбу чысцілі, ткалі радно, Цыравалі ды шылі. Гілевіч. Сухоцкі з Якімкам адшукалі дзедаў будан і адкінулі радно, што прыкрывала ўваход. Курто.

разме́раць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Мераючы, вызначыць межы, падзяліць на часткі, згодна велічыні чаго‑н. Пад час землеўпарадкавання каморнікі не вельмі чыста размералі палеткі, пакрыўдзіўшы Лук’янаву вёску ў карысць суседняй. Лужанін. — А мы з вамі, Аляксей Васільевіч, давайце размераем ды вызначым месца пад палі. Пальчэўскі.

по́куль, прысл. і злучнік.

Разм. Тое, што і пакуль. А покуль тут свая ахова, — За зброю — вілы ды тапор. Астрэйка. Дымную печку палілі ўночы, аж покуль яна не чырванела ад жару. Асіпенка. Не застаўся родны дом Без гаспадара, Покуль конь і я з канём — Жыхары двара. Куляшоў.

прашпацырава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.

Прайсці павольнай хадою; прагуляцца. Алесь прыязджаў з жонкаю ды з дз[е]цьмі, дык яму, Яўсею, кожны раз у свята ці надвячоркам, калі на вуліцы поўна людзей, хацелася прашпацыраваць з сынам і нявесткаю, каб усе ў сяле паглядзелі на яго ўдачу. Сабаленка.

папасмяя́цца, ‑смяюся, ‑смяешся, ‑смяецца; ‑смяёмся, ‑смеяцеся; зак., з каго-чаго і без дап.

Разм. Смяяцца доўга, неаднаразова. У Дабрасельцах ужо не тая кузня, што была раней, не тыя і кавалі, аднак жа сабрацца ў кузні ды ў ахвоту папасмяяцца, пажартаваць, падзяліцца навінамі любяць вяскоўцы і цяпер. Кулакоўскі.

пасушы́ць, ‑сушу, ‑сушыш, ‑сушыць; зак., што.

1. Высушыць, перасушыць усё, многае. Расчыніла неба сені, Пазганяла сонца цені, Пасушыла вільгаць, росы, Распусціла ў небе косы. Колас.

2. Сушыць некаторы час. [Акцызнік:] — Можна і чаравічкі скінуць ды пасушыць, каб ногі не прэлі на пасецы, каб нагам здаравей было. Пташнікаў.

пацмо́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Час ад часу, злёгку цмокаць. Коням было цяжка, гаспадары плечукамі пхалі ў вазы, пацмоквалі, пагуквалі. Чорны. Каб паддаць нам ахвоты, .. [бабка] і сама, хоць і не кашляе, выпівае карэц-другі гаркаватага варыва, ды яшчэ і пацмоквае, быццам гэта ёй мёд. Сяркоў.

памо́ўчваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Устрымлівацца або ўхіляцца ад размоў, захоўваць маўчанне. — Вось забралі [сына] і павезлі ў турму. А дзе тая турма, і якая яна, адкуль мне ведаць. Вось і еду, шукаць буду. — Ты, бабка, шукай ды памоўчвай, а то і сама трапіш туды. Лынькоў.

плач, ‑у, м.

Дзеянне паводле дзеясл. плакаць (у 1 знач.), а таксама гукі, якія суправаджаюць гэтае дзеянне. У канцы вёскі чуўся плач, жаночыя крыкі, ды высока пад старымі ліпамі ўзвіхрыліся клубы чорнага дыму. Лынькоў.

•••

Плач раслін — выдзяленне соку з пня, галіны, сцябла расліны пры іх пашкоджанні.