Трыву́льны ‘вытрыманы, цярплівы’, ‘спажыўны, смачны’ (Сцяшк. Сл.), трыву́ло ‘сытна, трывала’ (Сцяц., Сцяшк. Сл.), трыва́льна, трыву́льна ‘моцна, стойка’ (беласт., Стан.), трыу́льно ‘сытна’ (Сл. рэг. лекс.). Да трыва́лы < трыва́ць (гл.). Суфіксальнае ‑у‑, відаць, пад уплывам іншых форм гэтага ж дзеяслова, параўн. трыву́шчы ‘трывалы, спажыўны’ (лід., баран., лях., Сл. ПЗБ), ‘трывалы, моцны’, ‘жывучы’ (навагр., Жыв. сл.; рагач., Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.), трыву́шчы(й) ‘вынослівы’ (Сл. Брэс., ТСБМ), трывушчэй ‘дужэй, мацней, здаравей’ (баран., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
prägen
vt
1) чака́ніць
Gold zu Münzen ~ — чака́ніць залаты́я мане́ты
ein Wort ~ — даць тра́пнае азначэ́нне сло́ва, сказа́ць тра́пнае сло́ва
etw. ins Gedächtnis ~ — мо́цна запо́мніць што-н.
2) штампава́ць; наклёпваць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
tight1 [taɪt] adj.
1. ту́га завя́заны, тугі́;
take a tight grip on smth. мо́цна ўхапі́цца за што-н.;
keep a tight hold of smth. мо́цна трыма́цца за што-н.
2. це́сны, ву́зкі, шчы́льны;
These boots are too tight for me. Гэтыя чаравікі занадта цесныя для мяне.
3. набі́ты, запо́ўнены, напру́жаны;
a tight schedule шчы́льны гра́фік
4. напя́ты, наця́гнуты;
drum tight тугі́ як бараба́н
5. ця́жкі; напру́жаны;
a tight situation ця́жкая сітуа́цыя;
Money is tight. Не хапае грошай.
6. стро́гі, жо́рсткі
7. BrE, infml скупы́, скна́рлівы;
She is very tight with money. Яна скнара на грошы.
♦
keep a tight rein нала́дзіць жо́рсткі кантро́ль
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
determine
[dɪˈtɜ:rmɪn]
v.
1) мо́цна нава́жвацца, наду́мвацца, пастанаўля́ць
2) дакла́дна вызнача́ць
3) выраша́ць, акрэ́сьліваць, устанаўля́ць, прадвызнача́ць
4) накіро́ўваць, схіля́ць да чаго́
5) зака́нчваць што, ско́нчвацца (тэ́рмін)
6) азнача́ць, азнача́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
blooming
[ˈblu:mɪŋ]
adj.
1) у цьве́це, у кве́цені
blooming shrubs — кусты́ ў цьве́це
2) квітне́ючы, у ро́сквіце; які́ дае́ вялі́кія прыбы́ткі
blooming market — ры́нак у ро́сквіце, мо́цна ажы́ўлены ры́нак
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
perturb
[pərˈtɜ:rb]
v.
1) мо́цна непако́іць (-ца); трыво́жыць; турбава́ць
The doctor was much perturbed by his patient’s relapse — До́ктар ве́льмі ўстрыво́жыўся рэцыды́вам хваро́бы ў пацые́нта
2) рабі́ць замяша́ньне, непара́дак
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
зма́заць, зма́жу, зма́жаш, зма́жа; змаж; зма́заны; зак.
1. гл. мазаць.
2. каго-што. Пакрыць слоем чаго-н. тлустага, вадкага.
З. завесы ў дзвярах.
З. драпіну ёдам.
3. што з чаго. Размазаць, сцерці.
З. фарбу рукой.
4. перан., што. Зрабіць невыразным, расплывістым, пазбавіць пэўнасці і вастрыні; сапсаваць, звесці на нішто (разм.).
З. пытанне.
5. каго (што) па чым і без дап. Моцна стукнуць (разм., груб.).
З. па твары.
|| незак. зма́зваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. зма́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 2 знач.) і зма́званне, -я, н. (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гасі́ць, гашу́, га́сіш, га́сіць; незак., што.
1. Спыняць гарэнне; тушыць.
Г. свечку.
2. перан. Перашкаджаць развіццю чаго-н.; заглушаць (жаданні, пачуцці).
Г. ініцыятыву.
3. Змяншаць ці спыняць дзеянне чаго-н. (спец.).
Г. хістанні.
Г. скорасць.
4. Рабіць што-н. несапраўдным, непрыгодным для далейшага ўжывання.
Г. доўг.
Г. паштовыя маркі.
5. Моцна ўдараць па чым-н. (разм.).
Г. абухом па дзвярах.
○
Гасіць вапну — дабаўляць вады ў вапну, каб атрымаць з яе белы парашок — будаўнічую гашаную вапну.
|| зак. загасі́ць, -гашу́, -га́сіш, -га́сіць; -га́шаны (да 1 знач.) і пагасі́ць, -гашу́, -га́сіш, -га́сіць; -га́шаны.
|| наз. гашэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сляза́, -ы́, мн. слёзы і (з ліч. 2, 3, 4) слязы́, слёз, ж.
1. мн., адз. ў знач. зб. Празрыстая саленаватая вадкасць, якая выдзяляецца слёзнымі залозамі вачэй пры раздражненні, болі або моцных перажываннях.
На марозе з вачэй цякуць слёзы.
2. Адна кропля такой вадкасці.
З вока паказалася с.
3. мн. Плач.
Прыйсці са слязамі.
Не стрымаць слёз.
Скрозь слёзы (плачучы).
◊
Аблівацца слязамі — моцна плакаць.
Пусціць слязу — заплакаць (іран.).
|| памянш. слёзка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж. (да 2 знач.) і слязі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
куса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак., каго-што.
1. Хапаць, раніць зубамі, джалам, прыносячы боль.
Сабака кусае.
2. Захопліваць зубамі, аддзяляць, адкусваць ад чаго-н.
К. хлеб.
К. яблык.
3. перан. Крыўдзіць, дапякаць чым-н.
4. Адразаць кавалачкамі.
К. дрот.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Моцна пячы, раздражняць скуру (пра крапіву і некаторыя калючыя расліны).
◊
Кусаць (сабе) локці — шкадаваць аб чым-н. упушчаным, непапраўным.
|| аднакр. кусану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ і кусну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. куса́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)