ich weiß kéine ~ davón — у мяне́няма́ ніцкага ўяўле́ння аб гэ́тым
kéine ~! — ні гу́ку!
◊ ~n stéchen* — дро́бязна крытыкава́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
лі́хан
1. Únglück n -s, Únheil n -s; Not f -;
2.фалькл (нячыстаясіла) Böse n -n, -n; філас Übel n -s; das Böse (sub);
◊ няма́ лі́ха без дабра́ ≅ jédes Ding hat zwei Séiten;
лі́ха ідзе́ і бяду́ вядзе́ ≅ ein Únglück kommt sélten alléin
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зайздро́сціць benéiden vt (чаму-н umA); néidisch sein (каму-н, чаму-н auf A); missgönnen vt (каму-н, чаму-н, j-m, etw. (A);
зайздро́сціцьчыім-н по́спехамj-n um séinen Erfólg benéiden;
◊ яму́няма́ чаго́ зайздро́сціць er ist nicht zu benéiden
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
harm1[hɑ:m]n. шко́да; зло; несправядлі́васць
♦
no harm done гэ́та не нарабі́ла шко́ды;
out of harm’s way у бяспе́чным ме́сцы, стано́вішчы і да т.п; дале́й ад граху́;
there is no harm in (smb.’s) doing smth./it does no harm (for smb.) to do smth. у гэ́тым няма́ нічо́га дрэ́ннага
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Варо́паўка ’зялёная жаба’ (Сцяшк. МГ); ’каравая земляная жаба’ (Мядзв.); ’жаба; слабы, непаваротлівы чалавек’ (Бір. Дзярж.), варопаўка, вярэпаўка (Інстр. II). Назва дадзена па маршчыністай скуры. Для гэтага слова дакладвай адпаведнасці ва ўсх.-слав. мовах няма, але параўн, чэш.vrap, vrapa ’зморшчка, маршчына’, в.-луж.(w)ropa, н.-луж.ropa, славен.vrapa, якія Махэк₂ (698) выводзіць з прасл.*vorpъ. Можна было зыходзіць з *voropavъka < *vorp‑avъka ’жаба’ (літаральна «маршчыністая»), але, здаецца, няма рэфлексаў *vorp‑ ’маршчына’ ў іншых усх.-слав. мовах. Беларускі архаізм? Можна таксама зыходзіць з усх.-слав.*vorop‑ (< *vorp‑): ст.-рус.воропъ ’аграбленне, напад’ (аб гэтым слове Фасмер, 1, 354; таксама Махэк₂, 698); тады варо́паўка — гэта драпежная жаба, якая нападае на сваю дабычу. Іншая магчымасць: Параўн. укр.ро́па́вка ’жаба’, польск.ropucha ’тс’, укр.ропу́ха, бел.рапу́ха (гл. Фасмер, 3, 502–503 і Трубачоў, Дополн., 503). Варо́паўка можа паходзіць ад ро́паўка з пратэтычным гукам: *ро́паўка > аро́паўка > варо́паўка. Гл. варапаха.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Драбі́ны1 ’драбіны, лескі’ (БРС, Касп., Байк. і Некр., Сл. паўн.-зах.), драбіна ’тс’ (Касп., Шат., Сцяшк.). Укр.драби́на. Паводле Кюнэ (Poln., 51), запазычанне з польск.drabina ’тс’ (аб запазычанніз польск. ужо ў Брукнера, 94). Паходжанне польск. слова не вельмі яснае (меркаванні гл. у Брукнера, там жа; Бернекера, 1, 219). У бел. помніках няма (няма, прынамсі, у Булыкі, Запазыч.). Сюды ж і драбі́ны ’воз; рашотка ў возе’ (БРС, Нас., Касп., Бяльк., Сцяшк., Сл. паўн.-зах.), укр.драби́на ’рашотка ў возе, яслях’, драбча́стий віз, драбиня́стий віз і да т. п. Можна меркаваць, што гэта другое значэнне таксама ўзята з польск. мовы. Параўн. польск.wóz drabny (ужо ў 1584 г., гл. Брукнер, 94), wóz drabiniasty (там жа). Трубачоў (Эт. сл., 5, 101) зыходзіць з прасл.*drabъ (звязанага, як ён мяркуе, з прасл.*dьrati) і пад гэтай праформай аб’ядноўвае вялікую групу слоў з рознай семантыкай.
Драбі́ны2 ’воз; рашотка ў возе’. Гл. драбіны1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Казя́рнік ’расліна стрэлкі, Capselia bursa-pastoris’ (Мат. Гом.). Укр.усх.-палес.козерник ’вадзяная расліна, балотніца, Aeleocharis’. Можна дапусціць сувязь з заонімам каза, фармальна пярэчыць гэтаму нельга. Словаўтварэнне не вельмі зразумелае, магчыма, з суфіксам ‑нік (такога тыпу назвы раслін: малочнік, мыльнік, капялюшнік, гл. Сцяцко, Афікс. наз., 163) ад асновы ўскладненай ‑αρ‑суфіксацыяй; магчыма, адразу з ускладненне суфіксам ^кампазіцыя з дэрыватаў тыпу амшарнік). Матывацыя (сувязь з назвай жывёлы) як бел., так і ўкр. тэрмінаў няясная. Не выключана, што і ў тым, і ў Другім выпадку незалежныя дэрываты ад назваў раслін з асновай коз‑, на гэта, па сутнасці, указвае словаўтварэнне. Шукаць матывацыю ў адносінах да разглядавмых раслін цяжка; ва ўсякім разе знешніх яркіх зааморфных адзнак няма. Аб субстытуцыі тэрмінаў меркаваць быццам бы таксама не прыходзіцца: бел. матэрыял не дае падстаў для гэтага. Мы дапускаем і матывацыю іншага роду (’расліна, якую ахвотна паядаюць козы’), аднак нспасрэднви інфармацыі ікра гэта няма.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адбры́квацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Брыкацца, адбіваючыся ад каго‑, чаго‑н. Вася адбрыкваецца, выкручваецца, але ўстаць не можа.Рунец.
2.перан. Настойліва адмаўляцца ад чаго‑н. непажаданага. [Асмалоўскі:] — От я і кажу, што так далей працаваць нельга. Няма чаго адбрыквацца. Возьмемся за справу, скосім і ўбяром луг, а там — і за жніво.Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2.перан.Разм. Высарамаціць, адчытаць. Волька так адчысціла старую, што тая можа з месяц, перш чым выйсці на вуліцу, азіралася ў абодва бакі — ці няма дзе часам Волькі паблізу.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апра́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Рмн. ‑так; ж.
Разм. Тое, што і вопратка. А маладзенькія ялінкі Пад белым пухам чуць заметны; Яны так мілы, так прыветны, Бы тыя красачкі-дзяўчаткі, Надзеўшы гожыя апраткі.Колас.Стала холадна адразу ўсяму, і здавалася, што цела толькі пад адным кажухом, што на ім няма больш ніякай апраткі.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)