1. Свабодна звісаючыя ніткі, шнуркі па краях якой‑н. тканіны. У Івана на шыі новы шалік, шэранькі, а ў Куліны — вялікая кашміровая хустка з махрамі.Гарэцкі.
2. Шматкі, абвіслыя касмылі па краях чаго‑н. Днём яшчэ цёпла, а ночы — волкія, важкія, і ранкамі на бульбоўніку, на траве белыя махры інею.Мележ.
3. Пялёсткі ў махровых кветках.
4. Тонкія адгалінаванні кораня расліны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скрыжава́цца, ‑жуецца; зак.
1. Размясціцца крыж-накрыж; перасячыся. З Палескай чыгункай якраз у Гарбылях скрыжавалася другая, якая вяла з пшанічнай Украіны ў багатую лесам Беларусь.Навуменка.Угары вецце сплялося, скрыжавалася чорна-зялёным дахам.Мележ.//перан. Пераплесціся. У вачах Гэлькі скрыжаваліся радасць і страх.Сташэўскі.
2. Спалучыцца адзін з адным у выніку скрыжавання (пра расліны, жывёлу).
3. Зрабіць уплыў адзін на аднаго ў працэсе скрыжавання (пра мовы, гаворкі).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спажы́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для яды, для спажывання. Спажыўныя расліны. □ Партызаны і насельніцтва невялічкага ўзвышша-вострава выбіралі ў балотах усё спажыўнае.Кавалёў.
2. Які змяшчае неабходныя для жыццядзейнасці арганізма рэчывы; пажыўны. Тры разы за гэты час малая гаспадыня клапатліва рыхліла зямлю, часта паіла сваю градку вадою і карміла ўсялякімі спажыўнымі харчамі.Якімовіч.Суп быў на касцях, з бульбаю і крупкаю, вельмі спажыўны і смачны.Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́дыя, ‑і, ж.
Перыяд, этап у развіцці чаго‑н., які мае свае якасныя асаблівасці. Імперыялізм — апошняя стадыя капіталізму. Туберкулёз у апошняй стадыі. □ Але ў гэты момант напружанне даходзіць да такой стадыі і так узбуджае эмоцыі, што на хвіліну да мяне нават вяртаецца здольнасць адчуваць пахі.Карпюк.Эндшпілем называецца заключная стадыя [шахматнай] партыі.«Маладосць».
•••
Светлавая стадыя — стадыя развіцця расліны, у праходжанні якой вядучую ролю адыгрываюць умовы асвятлення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узгадава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., каго-што.
Выгадаваць (пра людзей). Дзетак узгадаваць — не грыбоў назбіраць.Прыказка.// Выхаваць, сфарміраваць духоўна. Яго характар і асобу [Міколы Гусоўскага], бясспрэчна, узгадавала родная глеба — прырода, гісторыя і звычаі Беларусі.У. Калеснік./уперан.ужыв.У сэрцы, у думках сваіх .. Я яе [свабоду] узгадаваў І сваёю назваў...Купала.// Вырасціць (жывёлу, расліны). Дзед .. паціху ідзе да яблынь і груш. Ён сам сваімі рукамі ўзгадаваў гэты сад.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заглу́шваць, заглушы́ць
1. (перавысіць мацнейшым гукамі) übertönen vt;
заглу́шваць мато́рразм den Mótor ábwürgen;
2.перан (зменшыць сілу) betäuben vt; dämpfen vt;
заглу́шваць боль den Schmerz betäuben;
3. (пра расліны) überwúchern vt, erstícken vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Бадзюлі ’расліна Carduus crispus L., чартапалох кучаравы’ (Кіс.). Бясспрэчна, утварэнне ад *bod‑ ’калоць’ (гл. бада́ць) з суфіксам *‑ulʼa, але ў бел. яшчэ экспрэсіўнае памякчэнне (*bodulʼa > бадзюля). Параўн. іншыя назвы чартапалоху: будзяк, калючка і г. д. Параўн. таксама (з іншым суфіксам) бадзю́ка ’бадлівая скаціна; калючая галоўка ў расліны’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Базано́вец ’расліна Lysimachia nummularia L., лазаніца’ (Кіс.). Рус.бажа́новец, база́новец, ст.-укр.базановець, укр.дыял.зановець (усечаная форма). Запазычанне з польск.bazanowiec ’тс’ (да bażant ’фазан’, параўн. семантычную паралель назвы расліны — ням.Fasanenkraut). Гук ‑z‑ замест ‑ż‑ тлумачаць польскім мазурэннем. Фасмер, 1, 104; Карловіч, Wyr. obce, 40 і наст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дзівасі́л ’дзівасіл’. Параўн. рус.девяси́л, укр.девʼяси́л, чэш.devětsil, devesel, divisel, балг.девеси́л, серб.-харв.девѐсиљ і г. д. Прасл.*devęsilъ. Складанае слова: *devę (архаічная форма лічэбніка *devętь) і *sila ’сіла’. Гл. Фасмер, К 491; Бернекер, 1, 189; Трубачоў, Эт. сл., 4, 221. Назва дадзена паводле пэўных уласцівасцей расліны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Капялю́шнік ’лопух, Arctium L.’ (Жыв. сл., Кіс.). Ад капялюш. Параўн. іншую назву той самай расліны: брылёўнік (форма і велічыня ліста). Другое значэнне капялюшнікʼгарлачык жоўты. Nuphar smith’ (Жыв. сл., Кіс.), ’ліст белага гарлачыка, Nymphaca alba L.’ (Нар. словатв.). Назва згодна з тымі ж характарыстыкамі толькі для формы і велічыні кветкі.