Абы́раць ’прывыкнуць да дрэнных абставін’ (БРС), абырацца (КТС), рус. обыряться ’быць бадзёрым, ясным (пра пагоду)’, ці да аб‑выраць? Гл. вырай ’паўднёвая, райская краіна’, параўн. Фасмер, 3, 112. Гэта версія, аднак, досыць адвольная з боку семантыкі. Больш верагодна (прынамсі для беларускага слова) абыраць < цюрк. абыр‑ ’спакой, мір, згода’. Гл. Севарцян, 1, 59–60; Расянен, 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
violate [ˈvaɪəleɪt] v.
1. fml паруша́ць (закон, дамову і да т.п.);
violate an oath паруша́ць прыся́гу
2. га́ньбіць, знеслаўля́ць (святыню)
3. трыво́жыць, перашкаджа́ць;
violate calm паруша́ць спако́й
4. lit. гва́лціць, гвалтава́ць (жанчыну)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
узнепако́іць, ‑кою, ‑коіш, ‑коіць; зак., каго.
Разм. Выклікаць у кім‑н. трывогу, непакой; усхваляваць. Мне было незразумела.., чаму гэтыя на выгляд звычайныя птушкі так узнепакоілі маіх сябрукоў. Аляхновіч. // перан. Парушыць спакой; прывесці ў рух. [Ганна:] — Не, Антоне! Мае суседкі старэнькія, рана спаць кладуцца, Яшчэ ўзнепакоім. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zamącać
незак.
1. муціць; каламуціць;
2. перан. парушаць;
zamącać spokój — парушаць спакой;
гл. zamącić
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
возмути́ть сов.
1. (вывести из себя) абуры́ць;
2. (побудить к восстанию) уст. падбухто́рыць, узбунтава́ць;
3. (вывести из состояния покоя) уст. узбуры́ць, пару́шыць (спако́й);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
возмуща́ть несов.
1. (выводить из себя) абура́ць;
2. (побуждать к восстанию) уст. падбухто́рваць, узбунто́ўваць;
3. (выводить из состояния покоя) уст. узбура́ць, паруша́ць (спако́й);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
траўмі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго-што.
Панесці (наносіць) каму‑, чаму‑н. траўму. Траўміраваць нагу. // Вывесці (выводзіць) з раўнавагі, парушыць (парушаць) чый‑н. спакой. — А .. [дачка] абураецца: «Падумай толькі! Гэта ж каб і праўда з кім такое гора было, то хіба можна казаць, чалавека траўміраваць!» Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цішыня́, ‑і, ж.
1. Адсутнасць шуму, гукаў; маўчанне. Цішыня стаяла ў лесе незвычайная. Кулакоўскі. У лясным гушчары пануе спрадвечны змрок і цішыня. М. Ткачоў.
2. перан. Адсутнасць баявых дзеянняў; зацішша. Арлоўскага абудзіў цяпер не напорысты грукат бою, а пакутліва-пякучая цішыня. Паслядовіч.
3. Душэўнае ўціхаміранне, спакой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раўнава́га, ‑і, ДМ ‑вазе, ж.
1. Стан спакою, у якім знаходзіцца цела пад уздзеяннем роўных, процілегла накіраваных сіл. Устойлівая раўнавага. Няўстойлівая раўнавага. □ Галінка загойдалася. І, каб утрымацца, захаваць раўнавагу, сарока замахала крыламі. Лынькоў.
2. Устойлівае становішча, устойлівасць. У галаве страшэнна шумела, і .. [Сяргей] баяўся падымацца, каб часам не страціць раўнавагу. Шамякін.
3. перан. Устойлівыя суадносіны паміж чым‑н.; ураўнаважванне адно другім. Раўнавага сіл.
4. перан. Спакой, нармальны стан духоўнага і маральнага жыцця. Вывесці з раўнавагі. □ За два гады Таня павольна прызвычаілася да свайго становішча, асвоілася з горкім лёсам саламянай ўдавы, пабыла жыццёвую раўнавагу. Машара. Ганна напружыла ўсе свае сілы, каб захаваць спакой і раўнавагу. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Lándfrieden
m -s мір, спако́й
◊ dem ~ nicht (recht) tráuen — не (ве́льмі) ве́рыць чаму́-н.; прадчува́ць небяспе́ку
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)