малапісьме́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не ўмее добра пісаць і чытаць. Малапісьменны, але разумны.. рабочы хутка рабіўся цвёрдым прыхільнікам сацыял-дэмакратаў. Мурашка. Са школьнай праграмы.. [Бярвенскі] сёе-тое ведаў, а наогул быў малапісьменны. Колас.
2. Выкананы недастаткова пісьменна, з памылкамі. Большасць пратаколаў напісана малапісьменным почыркам, сваёю хатняй мовай. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sínnig
a
1) разу́мны
2) задуме́нны; чуллі́вы
3) іран. до́бра заду́маны, але́ бессэнсо́ўны
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
дурнава́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Не зусім разумны, крыху дурны. Бывалі такія выпадкі, калі які-небудзь дурнаваты язь або лешч, уцякаючы «на ваду», трапляў у сетку. Колас. // Які выражае разумовую абмежаванасць, тупасць. Руды, калматы Ігнат, хутка пасалавеўшы, упяўшы дурнаватыя вочы ў стол, амаль увесь час маўчаў — не дарма далі мянушку — Барак! Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тугаду́м, ‑а, м.
Разм. Той, хто не можа хутка думаць, разумець. Выхваляўся тугадум: Маю сорак тэм-задум!.. Але вось бяда і гора. Што няма дагэтуль твораў. Шушкевіч. Вырашыў [Шыковіч] пагутарыць з Тужыкавым. Праўда, ён — тугадум, як той анекдатычны фін, — на пытанне, якое задалі раніцой, адкажа ўвечары, але затое аб’ектыўны і разумны. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
oracle
[ˈɔrəkəl]
n.
1) ара́кул -а m
2) ве́льмі разу́мны чалаве́к, бясспрэ́чны аўтарытэ́т
3) праро́цтва n., прадказа́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Праза́рыты ’празорлівы’ (Мат. Гом.), праварынны ’вельмі разумны’ (Ян.), ’уніклівы’ (мазыр., Г4). Слова па паходжанню з’яўляецца залежным дзеепрым. прошл. часу ад празарыць. Слова таго ж кораня, што і зрэнка, узор з іншай ступенню агаласоўкі. Параўн. рус. дыял. зарить ’глядзець на што-небудзь, не адрываючыся’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
sensowny
асэнсаваны; разважны, разважлівы;
jego plan jest zupełnie sensowny — яго план цалкам разумны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
разумне́йшы прил. сравнит. ст.
1. умне́е, бо́лее у́мный; мудре́е;
2. рассуди́тельнее, бо́лее рассуди́тельный; разу́мнее, бо́лее разу́мный, благоразу́мнее;
3. осмы́сленнее, бо́лее осмы́сленный; бо́лее созна́тельный;
1-3 см. разу́мны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
sane
[seɪn]
adj.
1) нарма́льны, з здаро́вым ро́зумам, пры сваі́м ро́зуме
a sane mind — здаро́вы ро́зум
2) разва́жны, разу́мны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Но́тны ’занудлівы, патрабавальны’ (мін., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), ’капрызны’ (жлоб., Мат. Гом.). Параўн. рус. нотный ’адукаваны, разумны, хітры; патрабавальны, капрызны; важны; нудны, надаедлівы’, чэш. notný ’належны; акуратны, прыстойны, значны’, першапачаткова, паводле Махэка₂ (402), у мове музыкаў і спевакоў ’па нотах, паводле нот’ (гл. нота).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)